آیا متوجه شرایط خطرناک افغانستان هستیم؟

بزرگترین مشکل تروریسم مدرن تنها جنبه ایدئولویک دروغین آن نیست.بیش از جنبه های اعتقادی،معضل پراکندگی جغرافیایی،مشخص نبودن اهداف ونیز تنوع ملیتی تروریست هاست که راه مقابله با آنها را بسیار مشکل کرده است. در واقع ما با یک الگوی ثابت و سازمان یافته متمرکزو وفادار به سنت های شوم تروریستی مانند بایدر ماینهوف،بریگارد سرخ روبرو نیستیم تا بتوانیم رفتارها و اقدامات احتمالی آنها را تحلیل کنیم. نمی دانم دیر شده یا نه؟ که امیدوارم اینگونه نباشد،اما وقایع خونبار بیروت، پاریس و انفجار هواپیمای مسافری روسیه نشان تا چه میزان درک دولت ها از سنت های متحول شده تروریستی وتوانایی های تروریست ها ناقص و ابزار مقابله با آنها فرسوده و قدیمی شده است.
شدت حملات خونبار 13 نوامبرپاریس و حادثه هواپیمای روسی شاید از این جنبه که چشمان جامعه بین المللی رابه روی مخاطرات تروریسم باز کرد تا حدی امیدوار کننده باشد .اما از یک جنبه مشروط کردن مبارزه با تروریسم با مسائل دیگر(مثلا در مورد سوریه اولویت دادن به رفتن اسد در برابر مقابله موثر با داعش) و از جنبه دیگر غفلت از دیگر قابلیت تروریست ها در دیگر نقاط جهان،به این نگرانی دامن زده که با کاهش فشار روانی ناشی از عملیات خونین پاریس،باردیگرو از جایی دیگر عملیات سهمگینی جان و امنیت شهروندان به چالش کشانده شود. فراموش نکنیم عملیات پاریس و هواپیمای روسی از سوریه برنامه ریزی و هماهنگ شده بود.این از ویژگی های منحصربه فرد تروریسم مدرن و تجلی آن داعش است.
اکنون که همه اذهان متوجه اروپا و ایالات متحده است و در خاورمیانه و مشخصا سوریه و عراق عملیاتی گسترده علیه گروه داعش آغاز شده،افغانستان که خاک مستعد تری برای پرورش انواع تروریست دارد،همچون کوه آتشفشانی از شرارت های تروریستی در آستانه انفجار است.شمال این کشور به اردوگاه غیر قابل دسترس 3 گروه القاعده،طالبان با 2 گرایش و داعش تبدیل شده که این گروه به دلیل انسجام رهبری، پول و امکانات وسیع و شعار اینتر ناسیونالیزم اسلامی که مدعی آن است، برتری نگران کننده ایی بر سایر گروه ها دارد. منابع محلی و نیز مقامات امنیتی افغان تایید کرده اند در مناطق شمالی و شرق کشور ،داعش از همکاری گسترده گروه های خشونت طلب در ازبکستان و تاجیکستان نیز برخوردار است،اما به درستی نمی دانند دامنه این همکاری ها تا کجاست؟. یک مقام ارشد محلی وابسته به دولت افغانستان در ولایت قندوز به شرط عدم افشای نامش می گوید" همه چیز در نهایت ناامیدی است. به درستی نمی دانیم کجا هستیم،چه می کنیم وچه باید بکنیم؟. دولت مرکزی همه چیز را به حال خود رها کرده است،شاید افغانستان در حال از دست رفتن باشد".
نگران کننده، اما درگیری ها در اغلب استان های افغانستان، آدم ربایی ها و عملیات انتحاری به شدت افزایش یافته و دولت وحدت ملی افغانستان نیز روبروز ناکارآمدی خود را در کنار فساد اداری ومالی سیستماتیکی که عمیقا به آن متهم است به اثبات می رساند. ؟ به اعتقاد ناظران سیاسی مقیم کابل دولت افغانستان نه تنها ناتوان از تامین امنیت ،بلکه به طور وصف ناپذیری فاسد است و از این لحاظ در میان 175 کشور، رتبه 172 را به خود اختصاص داده.رسوایی های بی سابقه از بانکداری گرفته تا رفاه عمومی و امنیت و مخارج 65 میلیاردی دلاری ارتش و پلیس همگی حکایت از حیف و میل های عجیب در این کشور دارد.هم اکنون درواشنگتن و بر اساس گزارش های منابع سیاسی، نظامی و مالی این بحث جدی به میان آمده که تمام تلاش ها و سرمایه گداری ها برای ایجاد ساختار دولت - ملت در افغانستان بی ثمر بوده است،اما استراتزی روشنی هم برای فائق آمدن بر این وضعیت قابل ترسم نسیت. تحلیل گر ارشد روزنامه نیویورک تایمز نیز در گزارشی از افغانستان می گوید " وضعیت موجود، مردم را بیش از پیش نگران کرده و هر روز خیل عظیمی از جوانان به صورت دسته جمعی کشور را ترک می کنند . راه اندازی کمپین ها و اندرزهای علمای مساجد و توصیه های خیرخواهانه مسوولان بلندپایه کشور نتوانسته مانع از این مهاجرت های دسته جمعی شود". این وضعیت بی شک به نفع تروریسم و داعش تمام خواهد شد.متاسفانه نبود انسجام دولتی و اختلافات روز افزون میان آقای اشرف غنی و آقای عبدالله عبدلله که تاکنون منجر به عدم انتصاب وزیر دفاع شده، در کنار نا امنی و فساد دولتی و نظامی وضعیت را به شدت بغرنج و نگران تر کننده کرده است. پس از سقوط موقت قندهار در اواسط ماه اکتبر به دست طالبان که بنا به پاره ایی گزارش ها داعش در آن نقش مهمی بازی کرد و قتل عام 2 هفته پیش تعدادی از مردم در ولایت زابل به دست طالبان که موجی از خشم عمومی و قوم هزاره را موجب شد، شرایط نا امنی و شرارت های جنایی - تروریستی به وضوح نشان می دهد دولت مرکزی سیادت خود بر مناطق مختلف کشور را از دست داده یا در آستانه آن قرار دارد.مسئله این نیست که اوضاع داخلی افغانستان موضوعی داخلی است،برعکس آنچه در افغانستان می گذرد ربطی به این کشور که از دولتی ناپایدار و ضعیف و ارتش و پلیسی به شدت فاسد و متزلزل رنج می برد ندارد،اما متقابلا مشخص نیست که وظیفه جامعه بین المللی و قدرت های جهانی در قبال این شرایط چیست؟. این وضعیتی ایده آل برای گروه هایی همچون داعش است که اعضا ی طالبان و نیروهای محلی فقیر و مستاصل بنا به دلایل مختلف در حال پیوستن به آن هستند.بی تفاوتی به این وضعیت ونیز دولت کابل را به حال خود رها کردن در چنین شرایطی منطقی نیست. اما خب،چه باید کرد؟ نمی دانم،اما مطمئن هستم در حالی که همه چشم ها به سوی فرانسه است است، داعش با استفاده از این غفلت بینایی و حواسی در حال تدوین و تکمیل پروتکل های تروریستی و جنایتکارانه خود در افغانستان و منطقه غرب و مرکز آسیااست.(آفتاب یزد)matinmos@gmail.com