درباره دیپلماسی انگلستان

نحوه برقراری مجدد روابط ایران و بریتانیا همزمان با بازگشائی سفارتخانه‌ها،به وضوح علاقه مسئولان بلند پایه دو کشور را برای آنچه که می‌تواند" اشتیاقی دیپلماتیک برای مناسبات بهتر در شرایط ناپایدار منطقه "توصیف شود آشکار کرد. اشتیاقی تا به آن حد که فیلیپ هاموند را به تهران کشاند .آقای هاموند در صفحه توئیت شخصی اش این سفر را هیجان انگیزتوصیف کرده است.محمدجواد
ظریف وزیر خارجه ایران نیز ضمن استقبال و خوشامد گویی به همتای بریتانیایی خود،با لحنی که حکایت از رضایتمندی داشت از آغاز فصلی نو در روابط دو کشور سخن گفت. لازم نیست خوشبین باشیم تا به نتیجه ای مثبت بیاندیشیم. با یک واقعگرایی ساده وقابل درک هم می شود فهمید چرا مسئول سیاست خارجی ایران اکنون خوش شانس و راضی ترین وزیر خارجه منطقه به شمار می رود.زمانی که آقای ظریف با اتکا به نفس همراه با خنده معروفش به مقام‌های اروپایی و امروز به همتای بریتانیایی خود می‌گوید "تهران آماده انجام گفتگوهای همه جانبه برای توسعه همکاری‌ها با جامعه بین المللی بدون محدودیت است"باید مطمئن باشیم در درون یکی از زیباترین ساختمان های سبک قرن نوزدهمی ایران در قلب تاریخی تهران حتما اتفاقات مهم و بی سابقه ای در حال وقوع است. یک مقام ارشد دیپلماتیکی اروپایی مقیم تهران می گوید" وزرای خارجه و هیات های دیپلماتیکی متعددی هستند که می خواهند به تهران بیایند.همه تغییر را احساس می کنند.احساسی کاملا واقعی".
در اینکه سفر وزیر خارجه بریتانیا به تهران پس وقایع نوامبر 2011تهران و حمله عده ای تنش آفرین و حرفه ای به اماکن دارای مصونیت بین المللی، اهمیت دارد شکی نیست. اما فکر می‌کنم موضوع سفر آقای هاموند با توجه به شرایط حساس منطقه ،وضعیتی که در انتظار توافقنامه هسته ای قرار دارد وازهمه مهم‌تر نبود دیالوگ محلی میان تهران و واشنگتن(که شاید لندن بتواند به دلیل نفوذ در ایالات متحده تا حدی این خلا را پرکند)، موضوع بازگشایی سفارت از اهمیت درجه اولی برخوردار نیست و با یک مراسم ساده هم می شد درهای سفارت را بازگشایی کرد.کما اینکه بازگشایی سفارت ایران در لندن با مراسم ساده ای همراه بود.سروصدا خبری و دیپلماتیکی سفر وزیر خارجه بریتانیا و واکنش هایی که در داخل ایران نسبت به آن مشاهده می شود، صرف نظر از یک موفقیت دیپلماتیکی بـــرای دولت آقای روحانی ، به خودی خود حکایت از آن دارد که تحول مهم مورد انتظار طرفین ازبازسازی مناسبات چیزی فراتر از تاثیری است که برقراری مجدد یک رابطه و بازگشایی سفارتخانه ها ممکن است بر جای بگذارد.محور گفتگو های وزرای خارجه دوکشوردرموردتروریسم،داعش،اوضاع عراق ،افغانستان،سوریه،یمن ،خلیج فارس و سرنوشت نهایی توافقنامه وین با توجه به مواضع کنگره ایالات متحده، نشان می‌دهد تهران ولندن را بیش از بازگشایی سفارتخانه‌هــا، مسائل مهــــم‌تر واساسی تری به هم نزدیک کرده وضرورتا آنها رابه سوی یک همکاری مشترک المنافع سوق داده است. آقای هموند در کنفرانس خبری تهران در کنار آقای ظریف تاکید کرد"ایران کشور مهمی است و باقی خواهد ماند". از سوی دیگر و در نگاهی مستقل پاره ای منابع دیپلماتیک مقیم تهران معتقدند شاید تهران بی میل نباشد که از نفوذ و تاثیر مقامات بریتانیایی در دو جبهه سیاسی استفاده کند. نخست و از همه مهمترتقویت موقعیت نگران کننده پرزیدنت اوباما نزد مخالفانش با حمایت کاربردی تر از توافقنامه وین.
دوم ، استفاده از تاثیر قابل توجهی که لندن به لحاظ سنتی و تاریخی بر پایتخت های کشور های عربی خلیج فارس دارد.
این نفوذ می تواند نه همراهی اعراب ، حداقل بی طرفی آنها را در قبال توافق اتمی موجب شود. تلاشی که طی 6 ماه گذشته واشنگتن موفق به انجام آن نشد.البته مسائل کشور های عربی با ایران دارای حاشیه های زیادی است لکن به باور بسیاری ناظران سیاسی و امور منطقه ای، این پرونده هسته ای ایران و توافق وین است که باید به سرانجامی روشن و تکلیفی قطعی برسد تا بتواند تاثیر پایدار خود را بر سایر معضلات دیپلماتیکی منطقه بگذارد. همراهی منطقی لندن وتهران می تواند جدای از تعدیل مواضع کشور های منطقه خاورمیانه عربی و خلیج فارس،دست کم موقعیت آقای اوباما را در داخل کنگره تا آن میزان که بتواند رای مخالفان کنگره را وتو کند تقویت خواهد کرد.
اگر تصور کنیم ایران انتظار داشته باشد بریتانیا در موضوع توافق وین و مواضع کنگره با مسئولیت بیشتر برخورد کند فکر می کنم تصور خیلی دور از ذهنی نباشد.سرمقاله آفتاب یزد.3/6.matinmos@gmail.com