به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، امید قالیباف مجری توانمندی اقتصادی تلویزیون در برنامه امشب، خیلی خونسردتر از زمانی بود که درباره بی انضباطی مالی در بانک مرکزی حرف می زد. چون این بار مهمان حضوری او، دکتر پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی بود و در آن سوی میز هم دکتر غلامرضا مصباحی مقدم عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، حضور داشت که البته حرف تازه ای برای گفتن نداشت.
لذا بیشتر وقت میزگرد را قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی به تشریح سخنان دکتر سیف، رئیس کل بانک مرکزی در همایش تورم پرداخت.
قالیباف، مجری برنامه از قربانی پرسید: وقتی نگاه می کنیم از برنامه سوم تورم تک رقمی را دنبال می کردیم و 15 سال دنبال آن بودیم ولی به نتیجه نرسیدیم. در سالهای اخیر ساختار بانک اولویتهای واجبتری مانند اصلاح نظام بانکی و نظارت داشت. بهتر نبود محور همایش دیروز را که مسئله تورم بود، تغییر می دادید؟
پیمان قربانی، گفت: درباره موضوع تورم، متاسفانه کشور ما در بالای لیست قرار دارد و علی رغم دستاوردهای چشمگیر دو سال اخیر به ویژه کاهش 19.1 واحد درصدی تورم در سال 93، تورم همچنان دو رقمی است. همه جای دنیا، کاهش تورم، هزینه های رشد را دارد ولی ما با سیاستهای خوبی که دنبال شد این مشکل را نداشتیم. ولی به هر ترتیب کشور ما در سالهای اخیر، همواره تورم دو رقمی را داشته، حتی ما تورم حول و حوش 15 درصد در زمان مدیریت مناسب اقتصاد داشتیم. لذا تورم را به صورت ساختاری نگاه می کنیم.
هسته سخت تورم چند درصد است؟
قالیباف از غلامرضا مصباحی مقدم، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس پرسید: آیا شما موافقید هسته سخت تورم 15 درصد است؟
مصباحی مقدم در یک کلمه جواب داد: نه!
قربانی وارد صحبت شد و گفت: این که می گویند تورم بالای 40 درصد رفته بود به خاطر سیاست های ناسازگار و نامناسب بود و ما به واسطه سیاستهای انضباطی تورم را کاهش دادیم. اولویتهایی که فرمودید، درست است. اینها اولویتهای بانک مرکزی است ولی ذیل ترتیبات مهار تورم قرار می گیرد.
شما رئیس کل بانک مرکزی بودید، محور کارتان چه بود؟
قالیباف مجری برنامه اینطور مصباحی مقدم را مورد خطاب قرار داد: البته اینطوری هم می شود فکر کرد نظام بانکی اصلاح شود، بخشی از تورم کاهش می یابد. اگر شما رئیس کل بانک مرکزی بودید، محور همایش را چه می گذاشتید؟
مصباحی مقدم گفت: اگر بنده مسئولیت بانک مرکزی را می داشتم، بنا را بر این می گذاشتم در 2 سال هم تورم را مهار کنم - چون قابلیت مهار بیش از این را دارد- هم نقدیندگی را به سمت تولید ببرم. مبارزه با تورم معمولا رکود را تشدید می کند و مبارزه با رکود معمولا تورم زاست. جهت دادن نقدینگی به سمت تولید، موجب افزایش رشد می شود تا از رکود خارج شویم. در عین حال عوامل موجب تورم را می توان مهار کرد. الان هم می توانم مولفه های تورم در اقتصاد ایران را برشمرم.
بردن تورم زیر 10 درصد سخت است
قالیباف نگذاشت مصباحی مقدم به شمارش مولفه های تورم زا ادامه بدهد چون بلافاصله پرسید: حس کردم پوسته سخت تورم را 15 درصد نمی دانید؟
مصباحی مقدم مجبور شد سئوال او را پاسخ بدهد و بگوید: من این هسته سخت روی 10 درصد می بینم.
مقایسه تورم در دولت اصلاحات و دولت احمدی نژاد
مجری بلافاصله پرسید: چرا؟
مصباحی مقدم گفت: ما در ایران بارها به سمت تورم 10 درصدی نزدیک شده ایم. یک بار سال 84 بود که تورم به حد 10.1 بود. در شش ماهه ابتدای 85 هم تورم 10.3 و 10.4 درصد بود. ولی شش ماهه دوم سال 85 به سمت 18 درصد رفتیم و سال 86 هم افزایش یافت. تقریبا در نیمه دوره احمدی نژاد هم یک مقطع نزولی داشتیم که 12 درصد شد و در دوره آقای خاتمی نیز به تورم نزدیک 10 درصد رسیده ایم. در سال 83 پایان تورم 14.3 درصد است و پایان 84 تورم 10.3 است. این نشان می دهد پایین آمدن تورم از 14 به سمت 10 جزء هسته سخت تورم است.
قالیباف درباره هسته سخت تورم به بینندگانش اینطور توضیح داد: وقتی تورم را با سیاستهای پولی بخواهند کاهش دهند، تا حدی این شاخص کاهش می یابد. اما پایین تر از این مجموعه ای سیاست مالی می خواهد و کاهش تورم سختتر می شود که "هسته سخت تورم" این است که اصلاح ساختاری اقتصاد را می طلبد.
بعد از قربانی پرسید: شما هسته سخت 15 درصدی را از کجا آوردید؟
معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: این که بگوییم هسته سخت تورم 14 یا 10 یا 15 درصد است، این بسته به اقتصاد است. سال 84 و 85 که دکتر مصباحی مقدم می گویند تورم کاهش یافته، در آن سالها درآمد نفت افزایش زیاد داشته و به اتکای واردات زیاد، تورم پایین آمد و این را در شرایط عادی لحاظ نمی کنیم. یک جایی تورم کاهش می یابد و پایدار می شود. الان در 2 ماه اخیر تورم در 15.5 درصد پایدار شد و این نشان می دهد اقدامات دیگری برای کاهش میزان تورم طلب می کند. از این به بعد کاهش بیشتر، ترتیبات جدید می خواهد.
مصباحی مقدم وارد بحث شد و گفت: اتفاقا زمانی که من می گویم زمان افزایش درآمد نفت نیست. سال 84 درآمد نفتی ما 28 میلیارد دلار است. ما 10 میلیارد دلار اضافه برداشت بیشتر از بودجه مصوب داشتیم. برای سال 85 درآمد اتکا می یابد و به 51 میلیارد دلار می رود. سالی که اتکا به نفت داشتیم تورم بالاتر بوده. همواره اینطور بوده که هر سال اتکای ما به نفت باشد، تورم بالاتر می شود.
بی انضباطی مالی که تمام می شود؟ بانک مرکزی: اعلام می کنیم
مجری پرسید: دکتر سیف رئیس کل بانک مرکزی دیروز انضباط پولی، مالی، ارزی و بدهی دولت را عامل کاهش تورم می داند. در بحث انضباط پولی، شرایط را همه می دانند، موسسات غیرمجاز، معوقات بانکی، عدم رعایت سود سپرده، بنگاه داری و اینها حکایتی است. کی قرار است این مسایل درست شود؟
قربانی گفت: مطالبی که جناب آقای دکتر سیف به درستی اشاره فرمودند از این منظر باید رعایت شود، این ترتیبات لازم است پرداخته شود تا اینکه از منظر سیاستهای پولی رهیافت لازم برای کاهش تورم را دنبال کنیم. اقتصاد کشور و نظام بانکی ما در دهه های اخیر همواره با چند مسئله روبرو بوده، یکی بدهی های انباشته دولت، تکالیف بانک مرکزی، مطالبات معوق، ریشه در مباحثی دیگر دارد و اوراق مشارکتی که عرضه می شود. نظارت بر موسسات پولی غیرمجاز و اینها به درستی اشاره شده.
قالیباف باز هم سئوالش را تکرار کرد: کی می خواهد این وضعیت درست شود؟
قربانی هم پاسخی دو پهلو داد و از جواب دادن درباره یک زمان دقیق، طفره رفت: اگر ترتیبات نهادی و ساختاری را در حوزه پولی و مالی تقسیم بندی می کردیم بهتر بود. طبق مطالعات انجام شده، جمیع صاحبنظران بر این عقیده اند که تمامی این موارد محقق شود تا برسیم به تورم تک رقمی، این را به صورت همزمان نیز می شود رفت. منتهی در خصوص این که تاریخ مشخص بگوییم، برنامه هایی در درون بانک مرکزی است و تشریح خواهیم کرد. ولی هر کدام برنامه زمانی جداگانه می طلبد.
پیدا بود قالیباف خیلی دوست ندارد بانک مرکزی را تحت فشار بگذارد. لذا از مصباحی مقدم پرسید: از این سطح تورم آیا کاهش بیشتر را شاهد خواهیم بود؟
مصباحی مقدم گفت: ظرف یکی دو سال گذشته شاهد کاهش تورم 19 درصد هستیم. این راست و درست است ولی بخش مهمی از عوامل این کاهش، آرامش است و دولت کار خاصی نکرده.
دولت برای مهار تورم چه کرد؟
مجری پرسید: آرامش اتفاقا مهمترین چیز است؟
مصباحی مقدم مجبور شد حق را به او بدهد: آن طرف بی ثباتی ها و ناآرام ها، باعث رشد تورم شده بود. وقتی دولت جدید آمد و مردم احساس آرامش کردند. دولت نیز عاقلانه در مسایل اقتصادی و پولی رفتار کرد و درباره ارز نیز همینطور بود و مدیریت خوب بود و آرامش خوبی به دست آمد و آرامش باعث کاهش تورم شد. یعنی بدون بیل زدن تورم کاهش یافت.
قالیباف پرسید: یعنی سیاستهای پولی کاری درباره مهار تورم انجام نداده؟
مصباحی مقدم باز هم بحث ساختار را مطرح کرد: همواره با تزریق نقدینگی سالانه 20 درصد روبرو بودیم. وقتی رشد اقتصادی ما صفر است و 25 درصد نقدینگی رشد می کند و وقتی رشد ما 2 درصد است و 22 درصد نقدینگی رشد می کند، نباید انتظاری غیر از تورم داشت. اگر رشد ما مثبت 6 درصد بشود و نقدینگی ما 15 تا 18 درصد رشد کند ما می توانیم تورم را به زیر 10 درصد بیاوریم. ریشه ای ترین مسئله تورم ما، رشد نقدینگی است. تورم گهگاهی و انفجاری و انتظاری هم داریم. در شرایطی که تورم انتظاری نیست، تزریق نقدینگی مهمترین عامل تورم است. کسر بودجه، تبدیل دلار نفتی به ریال و در شرایطی که به نفت هم دسترسی نداریم، این عامل تورم زاست.
قربانی از سیاستهای دولت در این بخش دفاع کرد: بعضا این بحث مطرح می شود که کاهش تورم ناشی از آرامش بوده و سهم سیاستهای اقتصادی کم بوده. اولا دستاورد آرامش یکی از اقدامات دولت است. این را عرض کنم اگر نگاهی به ساختار متغیرها بیاندازیم،در سال 91 که بالای 30 درصد رشد نقدینگی داشتیم منهای 6.8 درصد رشد اقتصادی ما بوده. اقداماتی که می بینید در 5 سال قبل از 93، رشد نقدینگی بالای 25 درصد بوده. در سالهای اخیر، سهم پایه پولی کم شده. در سال 93 خالص بدهی بخش دولت به بانک مرکزی تغییرش صفر بوده یعنی دولت رعایت انضباط مالی کرده. درباره بحث بازار ارز نیز دستاورد بانک مرکزی و ترتیباتش کاملا موثر بوده. این مهم است.
در سال گذشته 3 شوک داشتیم، یکی شوک انتظاری مرحله اجرای دوم هدفمندی بود، دوم شوک عدم رسیدن به توافق جامع بود و سوم هم کاهش درآمد نفتی را داشتیم. این سه شوک شده ولی بازار پولی چقدر محکم بوده که تغییر چندانی نداشته. بانک مرکزی، سیاست انضباطی و هدایت منابع به سمت تولید و مسایلی مانند آن نیز در کاهش تورم موثر بوده است.
قالیباف به سخنان دیگر سیف، رئیس کل بانک مرکزی پرداخت و پرسید: محور دوم سخنان دکتر سیف، رعایت انضباط مالی است. بدهی دولت به بانکها و بانک مرکزی چقدر است؟ اوراق مشارکت تسویه نشده در این بی انضباطی مالی چقدر است؟
حتی تعیین دستوری نرخ باعث فشار به تولید کننده و عدم دادن قسط بانک می شود. این هم در انضباط مالی و بودجه ای دیده می شود. فکر می کنید انضباط بودجه ای کی رخ می دهد و مردم میوه اش را می چشند؟
قربانی گفت: کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی به سرعت چند ماه اتفاق نمی افتد. در سال گذشته کاهش اتکای بودجه به درآمدهای نفتی، بخشی به خاطر کاهش درآمد نفت بوده و بخشی به خاطر درآمدهای مالیاتی. مباحث شبه بودجه ای را هم می بینید، تکالیف به بانکها و تسهیلات تکلیفی روی این اثر می گذارد.
مصباحی گفت: سال 95 را می گویید؟
قربانی گفت: خیر در سال 94 عرض می کنم.
قالیباف وارد بحث شد و از مصباحی مقدم خواست توضیح بدهد چرا در مجلس اینقدر تسهیلات تکلیفی را تصویب می کنند؟
مصباحی مقدم در پاسخ گفت: عمده تسهیلات تکلیفی با نظر و موافقت دولت بوده. مواردی نیز مجلس تکلیف می کند به دلایل اجتماعی است. وامهایی مانند مسکن روستایی، وام ازدواج، وام خانواده های تحت پوشش کمیته امداد را داشتیم. البته عدد و رقمش را حضور ذهن ندارم. ولی این تکالیف متوجه منابع قرض الحسنه بانکهاست. این تکلیف درباره منابع هزینه بر بانکها نیست. یعنی منابعی که هزینه اش برای بانکها صفر است، منابعی که می توانند منشا درآمد برای بانکها باشد ، مجلس دست می گذارد و می گوید از پس اندازهای قرض الحسنه، وام بدهید، این هزینه جدیدی ایجاد نمی کند.
خلق پول، عامل تورم است
قالیباف پرسید: اگر فرض کنیم عمده رشد پایه پولی ناشی از بدهی بانکها به بانک مرکزی باشد، بانک مرکزی چقدر مقصر است؟
مصباحی مقدم گفت: بانک مرکزی آخرین تامین کننده مالی بانکهاست و باید انضباط پولی و مالی را نسبت به بانکها رعایت کند. در 2 دهه گذشته، این دقت را نمی دیدیم. به عبارتی بانک مرکزی راحت به بانکها اجازه برداشت منابع می داد. گاهی می گفتند فلان بانک 106 درصد تسهیلات داده. حال آنکه باید 85 درصد می داد یا فلان بانک 109 درصد یا 116 درصد تسهیلات داده، این یعنی استقراض از بانک مرکزی. خب می تواند ندهد.
قربانی وارد بحث شد و گفت: بدهی دولت در شبکه بانکی در انتهای سال 93 بوده 100 هزار میلیارد تومان و مجموع بدهی دولت 104 هزار میلیارد تومان بوده. درباره بحث بدهی بانکها نیز گفتیم نگاهمان درباره بدهی بانکها باید تغییر کند. عملکرد بانک مرکزی با متغیرهای رشد نقدیندگی، تورم، ثبات بازار ارز و اینها می سنجیم. بدهی بانک ها به بانک مرکزی یکی از دریچه های سیاستگذاری است .
مصباحی مقدم اعتراض کرد: هم نقدینگی 22 درصد و هم استقراض بانکها قابل قبول نیست. این یعنی بی انضباطی بکنید و عامل آن بانک مرکزی باشد.
قربانی گفت: اجازه بدهید توضیح بدهم. در بحث رشد نقدینگی 22 درصد، سالهای قبل را توجه کنید ما از 30 درصد به 24.8 درصد آوردیم و حالا به 22 درصد رسیده ایم. هدف تورمی ما نقدینگی زیر 20 درصد بوده. این رشد کاملا سازگار ایجاد شده، اگر ما رشد نقدینگی را 15 درصد می کردیم، رکود ایجاد می شد.
این مسئله یکی از مهمترین دلایل استقراض بانکها از بانک مرکزی بود. یکی هم اوراق مشارکت سررسید شده بود، برخورد با بانکها و موسسات متخلف و همچنین کم کاهش 50 هزار میلیارد ریالی در فروردین 94 داشتیم.
تحریم ها چقدر در تورم اثر دارد؟
قالیباف باز هم به سخنان رئیس کل بانک مرکزی پرداخت و گفت: دکنتر سیف گفتند ما تا زمانی که تحریمها هست به سراغ تک نرخی کردن ارز نمی رویم. این دو با هم چه ارتباطی دارند؟ همان دیروز هم آقای جهانگیری گفت مدیران اقداماتشان را به تحریم وصل نکنند؟
قربانی گفت: ما سیاستهایمان را معطل تحریم نکرده ایم. ما در فضای تحریم هستیم و باید ترتیباتی را بایندیشیم. واقعیت این است کشش منحنی ارز در کشور به واسطه تحریمها کم شده و روابط کارگزاری ما کم شده. ما می توانیم یکسان سازی نرخ ارز را در هر لحظه ای انجام دهیم. باید پیش نیازها مهیا شود تا به محض آن، تک نرخی ارز را داشته باشیم.
مجری از مصباحی مقدم پرسید: رسیدن به تورم تک نرخی یک واقعیت است یا رویا؟
مصباحی مقدم گفت: این واقعیت در دسترس است و می توان طرف 2 تا 3 سال به این مسئله رسید.
قربانی نیز گفت: این همان برنامه بانک مرکزی است و ما بین 144 کشور، کشور 142 هستیم و اگر بقیه رسیده اند، قطعا نیز ما می رسیم.
231
نظر شما