امیدسلیمی بنی: البته بهمن نامور مطلق، این نکته را هم گفت که در برخی مناطق، صنایع دستی ایرانی با نام و نشان کشورهای دیگر از جمله چین، در بازارهای بین المللی عرضه می شود.
گفتگوی خبرآنلاین را با این دکترای نشانه شناس که معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی شده، می خوانید:
به نظر می رسد انتظارات هنرمندان صنایع دستی کشور برای بهبود معیشت و اوضاع بازار این محصولات، چندان محقق نشده، چرا هنوز صنایع دستی ایرانی در بازار مهجور است؟
باید توجه کرد وضعیت به سرعت تغییر نمی کند. حداقل این است که تغییر اساسی نمی کند. تخریب خیلی راحت است ولی عمارت کردن و آبادی خیلی سخت است و نیاز به زمان دارد. وضعیت اینطور نیست که تغییر نکرده باشد. بنده آمار بازرگانی، شش ماهه اول را دارم که نزدیک به 40 درصد افزایش فروش در سطح بازرگانی خارجی داشتیم. در سطح بازرگانی داخلی نیز برخی از نقاط افزایش 30 تا 40 درصدی فروش داشتیم.
اتفاقا با اتحادیه هنرمندان صنایع دستی اصفهان صحبت می کردم از وضعیت فعلی راضی بودند و معتقدند با آمدن گردشگران خارجی تا 40 درصد افزایش فروش داشتند و برای اولین بار بود که در ملاقات با هنرمندان، دیدم آنها راضی هستند و امیدوارند و امیدوار بودنشان بهتر از راضی بودنشان است. آنها نشانه هایی از آینده بهتر را داریافت کرده اند و ما هم این نشانه ها را می بینیم. افزایش 40 درصدی در صادرات و افزایش قابل توجه فروش در برخی از نقاط کشور برای یک سال اخیر نسبت به سال گذشته بسیار خوب است.
ولی این رشد در همه جای کشور ملموس نیست؟
بله، بروید در اصفهان و شیراز تحقیق کنید. امیدوارم این وضعیت بهبود یافته سرریز شود به طرف بخشهای دیگر که نسبت به نقاط گردشگر خیز دورترند. برای آنجا زمان بیشتری لازم است تا وضعیت شکل بهتری پیدا کند. برای رسیدن به شرایط آرمانی برای هنرمندان که شایستگی زیادی دارند، فاصله داریم ولی این که بگوییم تغییر نکرده برای تلاشهایی که از سوی دولت و سازمان میراث فرهنگی می شود، جفاست. برای دو سال آخر دولت قبلی، فروپاشی صنایع دستی را می دیدیم، 40 درصد از کارگاه ها تعطیل شده بود. الان آماری از تعطیلی هجومی کارگاه ها مشاهده نمی کنیم.
بازگشایی کارگاه های صنایع دستی در این یکی دو ساله داشته ایم؟
بله، بازگشایی ها هم داریم، اما بیشتر سال اول را ما با شعار "تثبیت وضعیت موجود" آغاز کردیم. برای از هم فروپاشی صنایع دستی تدبیر کردیم تا حفظ و نگهداری وضعیتی شود که به دست ما سپرده شده بود. در سال دوم که از این ماه شروع شده، توسعه صنایع دستی را داریم. البته توسعه کیفی را دنبال می کنیم نه توسعه کمی که مانند گذشتگان بخواهیم فقط آمار را زیاد کنیم و نهایتا به جاهایی برسیم که آمار غیرواقعی شود. ما تلاش می کنیم کیفیت آثار را افزایش دهیم و بهترین آثار صنایع دستی دنیا را در ایران تولید کنیم.
در سالهای استقرار دولت دهم، هنرمندان صنایع دستی به شدت از قاچاق کالاهای جعلی کشورهایی مانند پاکستان و هند و چین و فروش آنها در بازارهای ایران گلایه داشتند. آیا جلوی این کار گرفته شده؟
ما فقط بر مجرای رسمی ورود کالاها نظارت داریم. خوشبختانه موازنه ما در این باره به شدت مثبت است. صادرات ما نزدیک به 10 برابر واردات در حوزه صنایع دستی است. ولی برای جلوگیری از ورود کالاهایی که از مجاری غیرقانونی وارد می شود، از نهادهای مرتبط درخواست کردیم که جلوگیری کنند. این مسئله، دست ما نیست و از میزان این قاچاق آماری نداریم و روی آن هم کنترل نداریم. بارها از نهادهای مربوطه درخواست کردیم که جلوگیری کنند تا ضرر و زیان کمتری به هنرمندان صنایع دستی بخورد. نکته دیگر این است که خودم شاهد بودم آثار صنایع دستی ایرانی با مارک و اسم خارجی در ایران فروش می رود. خیلی از چیزهایی که گفته می شود خارجی هستند و ایرانی نیستند، در اصل ایرانی هستند. من پرسیدم از این هنرمندان به ویژه از واسطه ها که این کار را می کردند. گفتند بهتر می توانیم کالایمان را صادرات کنیم و در ایران هم بهتر فروش می رود. مثلا برخی از کالاهای سفال همدان با آرم و نشان کشور چین به عراق صادر می شود. تمهیداتی در دست اقدام داریم که از این نیز جلوگیری شود و نیاز نباشد از ارزش معنوی کالاهای خارجی برای اجناس ایرانی استفاده شود. عین این مسئله را در کالاهای دیگر مانند پوشاک می بینیم.
چرا خریداران ایرانی حتی صنایع دستی خارجی را به ایرانی ترجیح می دهند. به خاطر کیفیت است یا بهای این کالاها؟
این مشکل فرهنگی و گفتمان سازی است و رسانه ها برای رفع این مشکل موثر هستند. باید کاری کرد مردم با دیدن نام و عنوان و معرفی کالای ایرانی بیشتر رغبت به خرید .و استفاده پیدا کنند. متاسفانه فعلا بیگانه زدگی در اقتصاد ما حاکم هست که فکر می کنند هر چه غیر ایرانی باشد کیفیت بیشتری دارد. روشنگری در این باره این وظیفه رسانه ملی و سایر رسانه هااست که متاسفانه تابحال انجام نداده اند.
چرا مسئله تفکیک صنعت فرش از صنایع دستی را حل نمی کنید؟
واقعیت این است که تلاشهای یک جانبه ما دراین باره، افاقه نمی کند. فعلا در صدد هستیم صنایع دستی موجود را از لحاظ وضعیت معیشت هنرمندان و همچنین کیفیت کالاها بهتر کنیم. فکر می کنم فرش نیز این مشکلات را دارد. ولی فعلا قصد ادغام ساختارها را نداریم و معتقدیم می تواند ادغام فرش و صنایع دستی ضرر بزند و ما را دچار تشتت اهداف و ماموریتها کند و موجب تلف انرژی شود. اما اصل قضیه که فرش و صنایع دستی جدا نیستندو اجزای یک پیکر هستند و روزی باید به همدیگر متصل شوند، سرجای خود باقی است. با اتحاد این پیکره ها می توانیم در بازارهای جهانی و داخلی سهم بیشتری پیدا کنیم. فعلا بین فرش و صنایع دستی همدلی و همکاری وجود دارد ولی برای نهادینه سازی اینها روزی در فرصت مناسب وقتی توانستیم صنایع دستی را ارتقا ببخشیم و آنها نیز مایل بودند، اقدام خواهیم کرد.
به نظر می رسد روند ثبت برخی از صنایع دستی مانند سازهای زهی تار و سه تار توسط برخی از کشورهای آسیای مرکزی دنبال می شود. برای جلوگیری از ثبت صنایع دستی ایران به نام کشورهای دیگر چه اقدامی را دنبال می کنیم؟
ما درباره ثبت صنایع دستی خودمان پرونده هایی را داریم تهیه می کنیم برای فرستادن به یونسکو. کشورهای دیگر نمی توانند این کار را بکنند و این انگاره اشتباهی است که برخی مردم و رسانه هادارند، آنها نمی توانند محصولات ما را به نام خود ثبت کنند. آذربایجان نمی تواند تار ما را ثبت کند. آنها صنایع شان کم است ولی دارند کارهای مشابه ما را ثبت می کنند و در داخل فکر می کنند آنها کارهای ما را ثبت کرده اند. هیچ کشوری نمی توئاند کارهای کشور دیگری را ثبت کند. جهان ایرانی از دیرباز گسترده بوده است و محصولات مشترک زیادی بین ما و همسایه گان است، آنها کارها خود را ثبت می کنند که تشابه زیادی با کارها ما دارد و ما فکر می کنیم هنرهای ما را به نام خود ثبت کرده اند. اینطور نیست و ما می توانیم کارهای خودمان را به نام ایران ثبت کنیم.
46231
نظر شما