امید سلیمی بنی: جشنی مردمی و ماندگار بود، جشنی برای تقدیر از خانواده جانباختگان مرگ مغزی که رضایت داده بودند اعضای پیکر دلبندشان به بدن بیماران پیوند داده شود، ولی امسال این جشن، رنگ و بویی دولتی گرفته بود. رنگ و بویی که باعث شد برخی از خانواده اهداکنندگان اعضا هم صدایشان درآید و انتقاد کنند، شاید دلیل اصلی این تغییر، یک علت بیشتر باشد: "دولتی شدن جشنی مردمی."
جشنی که قرار بود تبدیل به آیینی برای تقدیر از بازماندگان افراد اهدا کننده عضو شود، تبدیل به مراسمی کسالت بار و فاقد پشتوانه مردمی شد تا برخی از شرکت کنندگان در این جشن، انتقادات خود را علنی کنند.
آنها می گویند مجبور بوده اند یک ساعت در صف دریافت شام و اهداء، سرپا بایستند و در این بین، برخی از مدعوین مسن، خسته و درمانده شده بودند.
البته حضور مسئولان وزارت بهداشت و اعلام آخرین آمار اهدای عضو در کشور و تشویق مردم به این سنت پسندیده، قسمتی از این مراسم بود که رنگ و بویی رسمی تر گرفت، ولی بخش عمده ای از این جشن، به حضور مجریان و هنرپیشه ها و هنرمندان روی سن نمایش اختصاص داشت و درخواستهای مکرر مجریان برای دست زدن و تشویق کردن هنرمندان، باعث نارضایتی برخی از مدعوین شده است.
خانواده هایی که بعضا عزیز خود را به تازگی از دست داده بودند و هنوز داغ آنها با برگزاری مراسم چهلم عزیزشان، تسکین نیافته بود، مجبور شدند 4 ساعت موسیقی و جوک و دست زدن را تحمل کنند تا جشنی که قرار بود به تکریم آنها منجر شود، به دلشکستگی شان انجامید. انتظار این خانواده ها برای درخواست قرائت فاتحه، یا فرستادن صلوات برای شادی روح تازه درگذشتگان و حتی "یک دقیقه سکوت" به جایی نرسید و کسی از این خانواده ها برای حضور در جایگاه و سخن گفتن از آنچه بر آنها گذاشته تا اجازه دهند اعضای بدن عزیزشان، از پیکر خارج و به بیمار دیگری اهدا شود، دعوت نکرد.
پدر یکی از اهداکنندگان عضو مرحوم محمدمهدی یزدان پور، درباره عدم فرهنگسازی صحیح در این جشن برای تشویق بیشتر مردم به اهدای عضو، اینطور انتقاد کرده: "شاید یکی ازدلائل عمده آمارپایین اهداء عضو(650 نفر) باورهای دینی آنان باشدکه هنوزخوب تبیین نشده است چراازعلما دین برای تبیین این امرخطیردعوت نشده است.آیاخانواده هااین حق را دارند که بپرسندجایگاه دینی وارزشی آن چگونه است؟علی رغم اختلاف فتاوا درمیان مراجع عظام که برخی نه تنها حرام می دانند بلکه دیه راهم واجب می دانند چرا فتوا مقام معظم رهبری ومصوبه مجلس شورای اسلامی دراین مجالس استفاده نمی شود برنامه ریزان چه افرادی کج سلیقه ای هستند که تصور می کنند باکف وصوت ودعوت از یک هنرپیشه کذائی می تواند فرهنگ ساز باشد چقدر بودجه برای این برنامه بی برنامه هزینه شده است؟چقدر انرژی ووقت به هدر رفت وچه نتیجه ای عاید شد؟"
چرا جشن مردمی به دولت سپرده شد؟
واقعیت این است که راهبرد دولت یازدهم با محور "کار مردم را به مردم بسپارید" در جشن نفس امسال فراموش شد. جشنی که سالها با همت مددکاران بیمارستان مسیح دانشوری برگزار می شد و دهها چهره ارزشمند فرهنگی، علمی و هنری در آن، مردم را تشویق به اهدای عضو می کردند، امسال توسط بخشی دولتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد و دولتی شدن چنین فعالیت مردمنهادی، باعث کاستن عیار آن شد.
برگزار کنندگان دولتی جشن نفس امسال با این استدلال که "جشن، باید شاد باشد" عیار مردمی بودن جشن را با زرق و برق شادی آور آن، تاخت زدند تا در انتهای این جشن، سئوالات زیادی از خانواده های اهدا کنندگان اعضا، بی پاسخ بماند. سئوالاتی درباره اینکه چرا در این جشن چندهزار نفره، مخاطبان، نسبت به ضرورت اهدای عضو توجیه نشدند؟ چرا سطح کیفی برنامه ها در حد "جنگ شادی" پایین آمده بود؟ و چرا به کرامت مدعوین، توجه نشده بود.
هر چند باید در کنار این انتقادات، از نفس برگزاری چنین مراسمی در کشوری که دارای یکی از پایین ترین سرانه های اهدای عضو در مقایسه با میانگین های جهانی است، تقدیر کرد، ولی این را هم باید در نظر داشت مهمترین مسئله پیوند اعضا در ایران، نه امکانات فنی و پزشکی، نه تیمهای درمانی و نه بسترهای قانونی است. مهترین چالش این نیاز اساسی، کمبود مشارکت مردم و موانع فرهنگی است که باید با اقدامات تبلیغی و فرهنگی مناسب مانند برگزاری جشنهای شاخص و پرمغز و همچنین توجیه جامعه درباره ضرورت اهدای اعضا و نیز مجوزهای شرعی اخیر آن، این موانع را از پیش پا برداشت. اینجاست که برگزاری جشنی که سالی یک بار به عنوان نماد و تجلی فرهنگ اهدای عضو در جامعه تلقی می شود، اهمیتی بسیار پیدا می کند که با "شادی ظاهری و بی محتوای" برنامه های این جشن، نمی توان به اشاعه فرهنگ و تفکر "اهدای عضو، اهدای زندگی" امیدوار بود.
این را هم باید پذیرفت کنار گذاشتن کسانی که به عنوان حلقه اتصال مردم و سیاستگذاران و کادر درمانی بحث پیوند اعضا در جامعه مطرح شده اند و سالها این جشن را با کیفیت و کارکرد مناسب برگزار کرده اند و سپردن کار به پرسنل اداری یک وزارتخانه دولتی که به برگزاری این جشن به چشم "یک بیلان اداری" می نگرند، با رویکرد واگذاری کارهای مردم به مردم، همسویی ندارد و قطعا از عیار و تاثیرگذاری این واقعه بزرگ فرهنگی خواهد کاست.
45231
نظر شما