مذاكرات بسيار مهم ايران و ايالات متحده پس از حدس و گمان هاي فراوان به پايان رسيد. انتظار از اين مذاكرات به دليل رودرويي بي واسطه ديپلمات هاي دو كشورونيز سطح افراد شركت كننده در آن كه 12 ساعت مذاكره را مديريت كردند بسيار بالا بود. از جزئيات ملاقات ها واينكه هيات ها دقيقا بر سر چه موضوعاتي بحث كرده اند، هيچ گزارش ويژه و مبسوطي منتشر نشد. صرفاعباس عراقچي مذاكره كننده ارشد ايراني، بدون آنكه وارد جزئيات شود گفت"مذاكرات خوب و مثبتي با طرف آمريكائي داشته، اما اختلافات به گفته او اساسي همچنان مطرح هستند". پس از اين گفتگو ها قرار است ديپلمات هاي ايراني 12 جون(فردا) با سفربه رم و ملاقات با مقامات روسي جنبه اي ديگر از پروسه ديپلماتيكي خود را دنبال كنند.(البته در آخرین ساعات امروز عصر اعلام شده این سفر به دلیل پاره ای مشکلا ت جسمی ظریف فعلا لغو شده است) به جز روسيه ، مذاكرات مشابهي نيز ميان مذاكره كنندگان ايراني و فرانسوي و آلماني صورت خواهد گرفت. ظاهرا هم اكنون چنين گفتگو هائي ميان ديپلمات هاي فرانسوي و ايراني آغاز شده است و مقامات آلمانی هم قرار است 15 جون براي رايزني هاي اتمي به تهران سفر كنند.البته هيچ مشخص نيست چرا رايزني هاي مشابهي با بريتانيا و چين صورت نگرفته است.آيا اين به آن معناست كه گفتگو فقط با طرف هائي صورت ميگيرد كه تهران احتمال ميدهد در مذاكرات آينده با آنها دچار مشكل شود؟ شايد !مگر آنكه تصور كنيم لندن مواضع خود را با واشنگتن هماهنگ كرده وداراي ديدگاه متفاوتي نسبت به موضع ايالات متحده نيست و پكن نيز موضعي متفاوت تر از ديدگاه ها ي مشترك گروه1+5 ندارد و خود را تابعي از تصميمات جمعي آنان قرار داده .
با توجه به در دست نداشتن اطلاعات موثقي از مذاكرات دو روز اخير و اصرار طرفين بر سري نگه داشتن محور مذاكرات صرفا بر پايه آنچه فابيوس به آن اشاره كرده ميتوان حدس زد چه فضائي بر مذاكرات حاكم بوده است. آنگونه كه از اظهارات فابيوس بر مي آيد 2 موضوع اصلي تعداد سانتريوفيوژها و به تبع آن ميزان اورانيوم استحصال شده و راكتور اراك محل اصلي اختلافات بوده اند.البته موضوع تعداد سانتريوفيوژه و آبشارهاي فعال در سايت هاي اتمي ايران صرفا محدود به تعدادآنها و ميزان اورانيوم مورد نياز ايران نيست ،بلكه ماهيت در خواست محدود و معدود نگه داشتن آنها به فعاليت سايت هاي اتمي مانند فردو باز ميگردد كه مورد قبول ايران نيست. چراكه تهران منطقا معتقد است وقتي فعاليتي خارج از تعهدات خود به آژانس انجام نميدهدو رويكردي اعتماد ساز را با قدرت هاي جهاني در پيش گرفته و حداقل 4 گزارش آژانس هم آن را تاييد كرده،دليلي براي ايجاد الزامي فراتر از پروسه اعتماد سازي تعهدآور ندارد. ظاهرا اين نظر تهران بر گرفته از اين ديدگاه است كه رابطه مستقيمي ميان تعداد سانتريوفيوژها و تعهدات مورد درخواست 1+5 نيست و اين نكته را مهمتر از بقيه واشنگتن است كه بايد درك كند. حال در مذاكرات ژنو بر سر چنين درك و موضوعي بحثي مطرح شده يا نه ؟ با قطعيت نميتوان پاسخ داد اما احتمال آن زياد به نظر مي رسد. شايد به همين دليل سخنگوي كاخ سفيد اظهار داشته تهران بايد خود را آماده اتخاذ تصميمات سختي بكند. نكته اي كه پيش از آغاز مذاكرات جان كري و شرمن بر آن اشاره كردند. اما طرف ايراني هم گفته "بله البته كه بايد تصميمات سختي گرفته شود اما اين به عهده ايالات متحده است. يعني لغو تحريم ها". پاره اي منابع گفته اند ظاهرا واشنگتن انتظار گذشت و انعطاف بيشتري از تهران به قيمت نجات مذاكرات ، كمك به كاخ سفيد براي مقابله با مخالفان در كنگره و داشتن دست بالا در انتخابات ميان دورهاي مجلس در ماه نوامبر داردومايل است مسئوليت آن را متوجه تهران كند.بي ترديد ديپلمات هاي ايراني نيز متوجه اين نكته شده اند كه به طرف آمريكائي گفته اند "بسيار خب،آماده اتخاذ تصميمات سخت هستيد؟". به هرحال هنوز شرايط ولو با احتمال بسيار قوي انتقال مذاكرات به 6 ماهه دوم وارد مرحله چراغ قرمز نشده و تصور هم نميكنم بشود. ظاهر قضيه نشان ميدهد تا 20 جولاي وپايان مهلت 6 ماهه اول و نيز مذاكرات بسيار مهم 16 و 17 جون، طرفين مترصد رسيدن به يك مبناي حداقلي از تفاهم يا توافق هستند. در آنچه به امروز مربوط ميشود بايد اذعان كرد اينكه تهران و طرف هاي 1+5 تصميم به خرد و قابل هضم كردن كليات مذاكرات گرفته اند نه تنها ميتواند به حل مسائل دو جانبه منجر شود بلكه اصل مذاكرات آينده را از چانه زني هايي كه قبلا حل شده اند نجات خواهد داد.
matinmos@gmail.com
نظر شما