مشکل ما این است که"تقرب اجتماعی به خداوند" را نشناخته ایم

حجت الاسلام احمد مبلغی رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در مراسم افتتاحیه کنفرانس بین المللی علوم فقهی در کشور عمان، فطرت را زیربنای همه آموزه های دینی دانست و گفت: متاسفانه بسیاری از ما به دلیل برنیامدن از نگاه فطری به سمت دریافت مضمون نص به بحران فکری-تفسیری در برداشت مسائل اجتماعی اسلام از نصوص دچار شده ایم.

وی افزود: در صورت پذیرش دو اندیشه "مجال دادن به صفات الهی جهت انعکاس یابی در زندگی اجتماعی انسان" و "لزوم برآمدن از فطریات اجتماعی برای تفسیر اجتماعیات اسلام" مشکلات فکری ما در تلقی مناسبات اجتماعی از نظر اسلام حل خواهد شد.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که این دو اندیشه در منظومه فکری مسلمانان، نادیده انگاشته شده اند، گفت: این دو اندیشه قابلیت آن را دارند که به دو نظریه اساسی تبدیل شده و خاستگاهی برای تنظیم روابط اجتماعی به شمار آیند.

وی در خصوص اندیشه اول اظهار داشت: مشکل ما این است که تنها به تقرب عبادی بسنده کرده ایم و مقوله ای را به نام "تقرب اجتماعی به خداوند" را نشناخته ایم و تعریف نکرده ایم. تقرب اجتماعی به این معنی است که زندگی اجتماعی جامعه به خداوند نزدیک شود، اینکه خدا و صفات الهی در اندیشه و زندگی جامعه حضور داشته باشد به طوری که همه آن را لمس کنند و از لطافت و رحمت آن منتفع گردند.

حجت الاسلام مبلغی تصریح کرد: ما نه تنها اجازه نداده ایم صفات خداوند متعال بر زندگی و روابط اجتماعیمان انعکاس یابد که فراتر از آن، رفتارهای خود و روابط با یکدیگر را از صفات الهی دور کرده ایم. متاسفانه گاهی با کوتاه بینی، خداوند را از زندگی دور کرده و دست افکار تنگ خود را در مناسبات اجتماعی باز گذاشته ایم.

استاد برجسته حوزه علمیه قم گفت: اگر به صفات الهی اجازه انعکاس در زندگی مان را بدهیم، این صفات می تواند در سطوح بالا، زندگی را تکامل، سالم و تلطیف کند و میزان انسانیت آن را به مراتب افزایش دهد.

وی یادآورشد: خداوندی که اسلام را معرفی می کند، خدای صلح و آرامش، خدای سوق دادن بشر به سمت آسانی و دور کردن سختی از او، خدای زیبایی و آشکارسازی آن برای مردم به عنوان زینت، خدای طیبات و روزی دادن آدم از آن هاست.

وی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم ادامه داد: خداوند ما پروردگار نیکی، آرامش خواهی برای انسان ها از راه نیکی است. او خدای بخشش، رحمت و خدای زیبایی است. او زیباست و زیبایی را دوست دارد. او پروردگاری است که به انسان اختیار داده است. او پروردگار رشد است و اکراه و اجبار را نفی کرده است. او پروردگار طالب حسن در قول و احسان در عمل برای انسان هاست و نه تنها حسن بلکه احسن ها را خواسته است. او پروردگار اراده مصالح برای جامعه انسانی است. .

حجت الاسلام مبلغی با اشاره به آیه "لولا دفع الناس بعضهم ببعض لفسدت الأرض" ادامه داد: این آیه به جامعه انسانی نظر دارد. در ادامه آیه می فرماید خداوند ذو فضل بر عالمین است، مؤید این ادعاست. آیه دیگری از قرآن به جامعه ادیانی نظر دارد و می فرماید: اگر خدا بعضى از مردم را با بعضی دیگر دفع نکند، صومعه‌ها، کلیساها و کنیسه‌ها ومساجد سخت ویران می شود." در این آیه تنها مساجد ذکر نشده است.

وی در مورد نظریه فطرت اجتماعی گفت: فطرت زیربنای همه آموزه های دینی اعم از عقاید، فرهنگ، فقه، اخلاق و تمامی معارفی است که به وسیله اجتهاد از دین استخراج می شود. متأسفانه ما تنها فطرت اعتقادی را به رسمیت شناخته ایم درحالی که احکام اسلامی نیز بر پایه فطرت و با هدف برانگیختن گنیجینه های فطری بنا شده اند.

وی اظهار کرد: باید اجازه دهیم خورشید فطرت اسلامی از مشرق اسلام عزیز طلوع کند. اگر خواهان بروز چهره حقیقی اسلام هستیم باید نظریه "لزوم برآمدن از فطریات اجتماعی برای تفسیر اجتماعیات اسلام" را جدی بگیریم.

سخنران جلسه افتتاحیه کنفرانس عمان ادامه داد: اگر اسلام نسبت به فطرت اجتماعی مردم بی توجه بود باید اخلاق جدیدی تأسیس می کرد، نه آنکه اخلاقی که مردم می فهمند و در زندگی اجتماعی خود تجربه می کنند را در پیش گیرد. در واقع اگر اسلام، پذیرای فطریات اجتماعی نبود، هیچ گاه بعضی از عادات جاهلی که ریشه در فطرت انسانی دارند را نمی پذیرفت.

اندیشمندان جمهوری اسلامی ایران در تحول مسائل فقهی جهان اسلام نقش بزرگی دارند

متعاقب این جلسه، یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان با بیان اینکه ایران و مصر نقش بزرگی در جهان اسلام دارند و می‌توانند در عمق بخشی به مسائل فقهی نقش تاثیر گذاری دارند، گفت: مسائلی که توسط مهمان ایرانی این کنفرانس مطرح شد باید در کمیته تخصصی مورد بررسی قرار گرفته و برای بروز این مساله در جوامع اسلامی فرصتی بدهیم.

وی افزود: اندیشمندان جمهوری اسلامی ایران در حوزه عقایدی و دینی برای علوم فقهی ضروری هستند و نقش بزرگی در تحول مسائل فقهی در جهان اسلام دارند.

در این مراسم علاوه بر حضور چند تن از وزراء کشور عمان و وزرای اوقاف چند کشور اسلامی و علمای مذاهب مختلف، آیت الله اراکی دبیرکل مجمع تقریب نیز حضور داشتند.

/6262