سدی که نامش شفا است، اما زندگی را درومی کند!

    اخیراً دکتر مجید مخدوم که از او با عنوان پدر دانش ارزیابی محیط زیست در ایران یاد می‌شود در گفتگو با روزنامه قانون به تاریخ چهارم بهمن 1392، جمله‌ای کلیدی در باره سد شفارود گفت: «از نظر من به عنوان یک ارزیاب کهنه‌کار این پروژه بدون ارزیابی هم مردود است.» افزون بر آن، دکتر هادی کیا دلیری، استاد دانشگاه و رییس انجمن علمی جنگلبانی ایران در مخالفت با احدات این بلندترین سد ایران، می‌گوید: «چه دلیل محکمی وجود دارد که در پر باران‌ترین منطقه کشور، با وجود رطوبت بسیار بالا که روی سقف خانه‌ها هم گیاهان به راحتی سبز می‌شوند، سد ساخته شود؟ چه هدفی می‌تواند پشت این تصمیم باشد که ما حاضریم برای رسیدن به آن، جنگل‌هایی را که هر هکتار آنها قادر به نگهداری بیش از ۲۰۰۰ متر مکعب آب هستند از بین ببریم؟ برای من به عنوان یک اکولوژیست و جنگل‌بان این بیشتر شبیه به یک شوخی است. به اندازه‌ کافی جنگل‌ها را تخریب کرده‌ایم، این دیگر خون گرفتن از یک بیمار رو به مرگ است.»
    در عین حال، افزون بر خسارت‌های جبران‌ناپذیری که به بوم‌سازگان (اکوسیستم) هیرکانی در اثر نابودی 319 هکتار جنگل انبوه هیرکانی وارد می‌شود، ساخت سد شفارود، یعنی کوچ اجباری بیش از 500 خانوار و یک حاشیه‌نشینی اجباری دیگر در استان گیلان که خود می‌تواند تبعات اجتماعی بسیار خطرناکی به بار آورد.
    البته ساخت سد شفارود ظاهراً برای همه بد نیست! به عنوان مثال، در این گزارش می‌خوانیم که حدود یک میلیون اصله درخت قطع شده در این پروژه، می‌تواند تداوم حیات یکی از شرکت‌های مشهور بهره‌بردار از چوب جنگلی را تا مدت‌ها بیمه کند!
    به هرحال، از آنجا که تاکنون فقط 10 درصد از عملیات اجرایی این سد انجام گرفته، انتظار می‌رود تا وزارت نیرو هرچه زودتر نسبت به بازنگری در ادامه‌ی ساخت چنین جرثومه‌ی مرگ‌آوری در استان گیلان اقدام کند تا بر شمار تراژدی‌های شگفت‌انگیزش چون سد لار، سد سفید رود، سد پانزده خرداد، سد گتوند، سد سیوند، سد ملاصدرا، سد تنگ سرخ، سد شهید مدنی تبریز، سد هراز، سد سیمره، سد کرخه، سد کریت طبس، سد فرخی قاین، سد غدیر باباحیدر و ... افزوده نگردد!
    گفتنی آن که یکی از برنامه‌های جنبی نمایشگاه محیط زیست امسال که از 24 الی 27 بهمن در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار خواهد شد، موضوع مناظره پیرامون مدیریت آب در کشور - به ویژه بحث سدسازی و طرح‌های انتقال آب - خواهد بود که امیدوارم دوستداران این حوزه از آن استقبال کنند.