سهم منطقی نفت در بودجه 93

بیژن رحیمی دانش

بعد از گذشت هشت سال بالاخره لایحه بودجه کشور سر وقت به مجلس رسید. یکی از مسائلی که همواره در رابطه با لایحه بودجه کل کشور مد نظر کارشناسان قرار دارد، مسئله سهم نفت در لایحه بودجه است. هنگامی که در رابطه با سهم نفت در بودجه صحبت می کنیم در واقع از یک مثلث صحبت کرده ایم.
یک ضلع این مثلث را نرخ دلار در بودجه شامل می شود. ضلع دیگرش را قیمت هر بشکه نفت در بودجه و ضلع سوم این مثلث و شاید به تعبیری، مهمترین ضلع این مثلث را میزان در نظر گرفته شده برای تولید نفت در لایحه بودجه تشکیل می دهد. در بودجه سال 1393، نرخ هر دلار در برابر ریال، 26000 ریال در نظر گرفته شده است.
قیمت هر بشکه نفت در لایحه بودجه سال آینده، 100 دلار پیش بینی شده است و لایحه بودجه نشان می دهد که برای دستیابی به درآمد های نفتی در بودجه باید روزانه 1 میلیون و 300 هزار بشکه نفت تولید شود. چنانچه این روندی که به آن اشاره شد، یعنی 1 میلیون و 300 هزار بشکه نفت در روز تولید شود و دولت بتواند این میزان نفت تولید شده را به قیمت بشکه ای 100 دلار به فروش برساند با توجه به نرخ دلار در برابر ریال که در بودجه 26000 ریال در نظر گرفته شده است، در سال آینده درآمدی بالغ بر 770 هزار میلیارد ریال نصیب کشور می شود. نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است این است که بودجه سال 93 در بخش نفت قابل قبول بسته شده است.
هم نرخ برابری ریال در برابر دلار، نزدیک به واقعیات های امروز اقتصادی کشور در نظر گرفته شده است و هم با توجه به اینکه هم اکنون هر بشکه نفت در بازار جهانی حدود 108 دلار قیمت خورده است، می توان گفت که قیمت 100 دلاری برای هر بشکه نفت در سال آینده، قیمت معقول و منطقی خواهد بود. تنها نکته ای که در زمینه با سهم نفت در بودجه سال آینده تا حدودی محل تردید است و برخی از کارشناسان نسبت به آن با دیده تردید می نگردند، میزان تولید نفت کشوراست.
درباره تردید کارشناسان باید بگویم که برخی از آنها در تولید روزانه 1 میلیون 300 هزار بشکه در روز و برخی دیگر از آن ها به فروش این میزان از نفت در بازار جهانی توسط کشورمان و برگشت درآمد حاصل از فروش آن با توجه به وضعیت تحریم ها تردید دارند. اما در مجموع می توان گفت که سهم در نظر گرفته شده برای نفت در بودجه سال آینده، سهمی معقول و منطقی است.
در پایان می خواهم به نکته ای دیگر در رابطه با سهم نفت در بودجه اشاره کنم. در بودجه سال آینده پیش بینی می شود که حدود 500 هزار میلیارد ریال، کسری بودجه ایجاد شود. بخشی از این کسری بودجه، قرار است تا از درآمد های حاصل از فروش نفت تامین شود. طبق پیش بینی های صورت گرفته حدود 420 هزار میلیارد ریال از درآمد های نفتی صرف جبران این کسری بودجه خواهد شد. بی تردید یکی از پایه های اصلی درآمد کشور فروش نفت و فرآورده های نفتی است.
نفت به قدری در اقتصاد کشور نقش پررنگی بر عهده دارد. که قطعا نمی توان لایحه بودجه را بدون درآمد های نفتی تصور کرد. البته وابستگی اقتصاد کشور به درآمد های نفتی مسئله خوشآیندی نیست. همواره کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد های نفتی مورد نظر سران نظام قرار داشته است، اما این مسئله ای نیست که به شعار و دستور و بخشنامه قابل حل باشد.
برای اینکه بتوانیم اقتصاد کشور را از وابستگی به درآمد های نفتی رها کنیم، نیازمند برنامه ریزی بلند مدت و هدفدار در این زمینه هستیم.
البته برنامه ریزی در این زمینه نیازمند یک عزم ملی است و باید در این زمینه علاوه بر دولتمردان، سایر مسئولان و بخش های نظام هم حضور فعال و گسترده ای داشته باشند.