نخستین تصاویر مستند از فوران آتشفشانی در عمق اقیانوس / فیلم

محبوبه عمیدی: به گزارش نیچر، این اولین‌بارست که بیش از 50 ساعت فیلم آن‌هم با کیفیت بالا از فوران‌های آتشفشانی بستر اقیانوس تهیه می‌شود، این ویدئو که در آن صدای پس‌زمینه هم ثبت شده است، اواخر هفته گذشته در نشست انجمن ژئوفیزیک آمریکا در سانفرانسیسکو به نمایش درآمده است.

کاترین کاشمن از دانشگاه اورگان، این ویدئو را که از «وست متا ولکانو» واقع در بستر اقیانوس آرام غربی تهیه‌شده «دیدنی» توصیف می‌کند. البته این اولین برداشت از فوران‌های آتشفشانی زیر آب نیست. فروردین‌ماه گذشته هم کاشمن و همکارانش در «مؤسسه اقیانوس‌شناسی هول وودز»، واقع در ماساچوست با استفاده از ربات زیرآبی جیسون تجربه مشابهی را در عمق 500 متری دریا و با فیلم‌برداری از خروج اندک ماده مذاب آتشفشانی از دهانه نورث‌وست‌روتا-1 پشت سر گذاشته‌اند. (برای تماشای این فیلم باید از مرورگر اینترنت اکسپلورر و نرم افزار کوییک تایم استفاده کنید)

این ویدئوی جدید هم حاصل استفاده مجدد از ربات زیرآبی جیسون در اردیبهشت‌ماه گذشته است، با این تفاوت که این بار توسط «مؤسسه ملی جو و اقیانوس‌شناسی» ایالات متحده به کار گرفته شده، به عمق 1200 متری اقیانوس سفر کرده و فوران‌های قوی آتشفشانی را با کیفیت بالا به خوبی ثبت کرده است.

آزمایشگاه ماگما و بازالت بالشی
جوزف ریزینگ، محقق ارشد این پروژه تفاوت‌های دیگری را نیز عنوان می‌کند. این‌بار جیسون هنگام فوران ماده مذاب در حجمی قابل‌توجه حضور داشته است. علاوه بر این به نظر می‌رسد، نوع ماده مذاب خارج‌شده از این دهانه آتشفشانی که سرشار از منیزیوم است، از لایه‌های جوان‌تر زمین منشاء گرفته باشد. (برای تماشای فیلم باید از کوییک تایم استفاده کنید)

این ویدئو علاوه بر این با نمایش خروج جریان ماگما از دهانه آتشفشان، گسترش و از هم پاشیدن آن به شکل آبشاری کوچک در بستر اقیانوس، نظریه ایجاد بازالت بالشی را تأیید می‌کند. این آبشار مذاب پس از این توسط آبی که آنرا احاطه کرده خنک می‌شود، صخره‌ای بالشی شکل را ایجاد خواهد کرد. این صخره که متداول‌ترین شکل تشکیل‌دهنده بستر اقیانوس است، در محل ایجاد صفحات تکتونیک نیز به وضوح دیده می‌شود.

محققان با استفاده از این ویدئو صخره کروی عظیمی از بازالت بالشی را در بستر اقیانوس آرام شناسایی کردند که حاصل خروج حجم قابل‌توجهی از ماگما از دهانه آتشفشانی طی تنها چند روز است. به تصویر کشیدن چنین فوران‌هایی کار ساده‌ای نیست. هزینه نگهداری تجهیزات در آب بسیار بالاست و علاوه بر این کسی نمی‌داند کجای بستر پهناور اقیانوس و کی فوران تازه‌ای رخ خواهد داد.