پیشنهاد هایی اقتصادی به دولت اعتدال

علی علامه راد : 

دولت جدید به ریاست جناب آقای دکتر روحانی سکان دار اداره کشور شد. دولتی که شعار خود را تدبیر و امید با هدف ارتقای جایگاه بین المللی ایران اسلامی و بهبود معیشت مردم بر مبنای نگرش عقلانیت قرار داده است.

دولت جدید وارث شرایط خاصی است که شاید تنها با وضعیت پس از جنگ در 30 سال اخیر ایران قابل مقایسه باشد: رشد اقتصادی بسیار پایین و در بعضی محاسبات منفی که منجر به بیکاری قابل توجه گردیده، تورم حدود 30درصد که به دلیل رشد قابل توجه نقدینگی در سال های اخیر اتفاق افتاده و رقم نقدینگی را به حدود 460 هزار میلیارد تومان رسانده،کاهش درآمدهای ناشی از صادرات نفت به دلیل تحریم های ظالمانه بین المللی که اثری دوگانه در اقتصاد ایران دارد و هم تراز پرداخت های کشور را دچار معضل نموده و هم دولت را در کسب درآمدهایش ناکام گذاشته و به کسری بودجه و در ادامه می تواند منجر به رشد نقدینگی و تورم در گردد، تعداد زیاد طرح های نیمه تمام که به دلیل کمبود منابع مالی رها شده است.

تعدادی از این طرح ها در بخش هایی نفت و گاز و پتروشیمی می باشد که در صورت سرمایه گذاری می تواند بازدهی قابل توجهی نصیب کشور نماید. همچون فازهای پارس جنوبی، طرح های پتروشیمی و شرکت هایی همچون پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس (که جزء اصلی ترین برنامه های اعلامی دولت است).

می توان به لیست مشکلات دولت تدبیر و امید موارد بسیار دیگری را نیز افزود ولی به طور خلاصه دولت اعتدال، دولتی است با کسری بودجه که باید برای معضلاتی همچون تورم، رشد پایین و طرح های بسیار زیاد تدبیری بیاندیشد. این در حالی است که به همین دلایل بازارهای کشور اعم از بازارهای کالایی و بازار های مالی نیز با عدم تعادل روبرو هستند بدین خاطر می باشد که همه روز با رشد خارج از تعادل قیمت ها در یکی از بازارها روبرو می شویم که ناشی از سرگردانی حجم بالایی از نقدینگی است.

دولت جدید به دلیل کسری بودجه امکان سرمایه گذاری قابل توجه را ندارد. از طرف دیگر برای مقابله با تورم به درستی مصصم به کم کردن رشد نقدینگی است. با عنایت به موارد بیان شده موارد زیر  برای حل گوشه ای از مشکلات معروض می گردد:

پیشنهادها:

1. دولت با تبدیل طرح هایی که بازدهی قابل توجه دارند به شرکت های سهامی عام و در ادامه با فروش صرف سهام آن ها منابع مالی لازم برای این طرح ها را فراهم نموده و با سوق دادن نقدینگی به تولید این حجم از پول را که اکنون یکی از دلایل بی ثباتی در بازارهای کشور می باشد تبدیل به ابزاری برای رشد اقتصادی کند. برای مثال شرکتی همچون پتروپارس -که مورد توجه وزیر محترم نفت نیز هست- می تواند با صرف سهام منابع مالیش را تقویت نموده و با مساعدت وزارت نفت در میدان های مشترک نفتی و گازی با سرعت مناسب هم منافع کشور را تامین نموده و هم بازدهی مناسب نصیب سهامدارانش نماید و هم درصدی از  نقدینگی سرگردان را کاهش دهد. به عنوان مثالی دیگر شرکت پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس می تواند با انجام افزایش سرمایه از محل صرف سهام چندین هزار  میلیارد تومان منابع جذب نموده و با سرعت مناسب به تکمیل فازهای سه گانه خود اقدام نماید. بهره گیری از روش صرف سهام از طریق افزایش سرمایه شرکت های بزرگ سرمایه گذاری با هدف سرمایه گذاری در طرح های نیمه تمام نیز قابل انجام است.

2. تاسیس شرکت های بزرگ سرمایه گذاری با اهدف سرمایه گذاری در پروژه ها و طرح های مشخص که در راستای تحقق تمامی اهداف مذکور می تواند مفید باشد.

منافع:

1. علاوه بر منافع عنوان شده همچون ایجاد تعادل در بازارهای مختلف، بهبود رشد اقتصادی از جهت تسریع در به پایان رسیدن پروژه هادر صورتی که دولت برای انتخاب طرح هایی که می خواهد از شیوه صرف سهام و یا پیشنهاد سرمایه گذاری به شرکت های سرمایه گذاری معظم استفاده کند، در صورتی که  بالابودن میزان روابط پسین و پیشین هر طرح و نزدیک بودن به زمان بهره برداری جزء اولویت دولت قرار گیردمی تواند به دستیابی بهتر به اهداف عالیه دولت کمک کند.

2.  مزیت روش های ارائه شده به سایر روش های تامین مالی در شرایط فعلی آن است که در ابزارهای تامین مالی از طریق بدهی شرکت می باید در مقاطع زمانی یک ماه و یا سه ماه مبلغی به عنوان سود پرداخت نکنداین روش ها برای طرح های موجود حداقل تا زمانی که به بهره برداری نرسیده اند روش مناسبی نیست ولی در روش های تامین مالی که منجر به سهامدار شدن می گردد شرکت به راحتی می تواند با در اختیار داشتن منابع مالی مناسب بدنبال تسریع در بهره برداری طرح مذکور باشد.

پیش نیازها:

- استقرار دولتی مدبر، مشورت پذیر و عقلگرا که بدنبال ایجاد ثبات در عرصه اقتصاد ملی است و با بهره گیری از نظرات کارشناسی سازو کارهای اقتصادی برای روند توسعه کشور را هموار می سازد. این دولت با هوشیاری به دنبال شناخت و پیش بینی تهدیدات توسعه اقتصاد ملی و در ادامه تبدیل  آن ها به فرصت ها می باشد. در صورت وجود چنین دولتی که اهتمام به بهبود فضای کسب و کار (Business Environment ) و کاهش هزینه های فعالیت اقتصادی (Cost Of Doing Business)داشته باشد پس اندازکنندگان و سرمایه گذاران به آینده امیدوار خواهند بود و به دارایی های مالی همچون سهام اعتماد خواهند کرد. الحمدلله به نظر می رسد دولت اعتدالی تدبیر و امید چنین دولت کارا و توسعه محوری بر اساس آرمان های اسلامی و ملی ایرانیان است.

- تنها در صورتی امکان موفقیت این روش ها وجود دارد که دولت اهتمام جدی برای مبارزه با تورم از طریق روش های اقتصادی که مهمترین جزء آن جلوگیری از رشد نقدینگی داشته باشد. چراکه در تورم های بالای کنونی سوق دادن جامعه به برنامه ریزی بلند مدت همچون خرید اوراق بهاداری که در سال های آتی به سودآوری خواهند رسید بسیار مشکل است.

- بهبود فضای بین المللی برای تجارت آزادانه با دنیا نیز از دیگر الزامات می باشد.

الزامات:

- موفق بودن پیشنهادهای ذکر گردیده منوط به عنایت دولت به استفاده از این شیوه ها در طرح های انتفاعی با بازدهی بالا است تا برای عموم مردم و فعالان اقتصادی خرید سهام این طرح ها قابل توجیه باشد.

- رونق در بازار سرمایه که بازار ثانویه سهام بوده و در واقع چراغ راهنمای سرمایه گذاران است نقش مهمی برای موفقیت این پیشنهادها دارد. برای انتشار این اوراق نیز هماهنگی و تایید سازمان بورس ضروری است.

در مجموع به نظر می رسد یکی از مواردی که می باید مورد عنایت ویژه دولت اعتدال قرار گیرد بهره گیری از روش های گوناگون و متنوع تامین مالی با توجه به مزایا و منافع این روش ها و اقتضائات خاص موارد استفاده آن باشد.

*کارشناس ارشد اقتصاد

3939