همانطور که مستحضرید بودجه در کشور ما حالتی سنتی دارد و همین باعث میشود که در پیشبینی درآمدها و هزینه ها هر ساله دچار مشکلاتی باشیم و چون منابعی مثل نفت و مالیات را در بودجه کشور استفاده میکنیم به همین دلیل و دلایل مشابه تنظیم بودجه همیشه با تاخیر مواجه میشود و معمولاً هم برای دولت و هم قانون گذاران مشکلاتی را ایجاد میکند.
در قانون و آیین نامه داخلی مجلس پیشبینی شده که دولت مکلف است پانزدهم آذرماه هر سال لایحه بودجه را آماده کرده و در اختیار مجلس قرار دهد تا مجلس بتواند بر اساس زمانبندیها و فرصتی که دارد در حدود 55 روز فرآیند رسیدگی را طی کند و در صحن مجلس و کمسیونهای تخصصی و قبل از آنها در کمسیون تلفیق مطابق فرآیندها بودجه را تا قبل از پایان سال بسته و شورای محترم نگهبان هم تایید نماید که برای سال آینده و از ابتدای سال دولت بتواند از این بودجه استفاده نماید.
البته به دلیل مشکلاتی که وجود دارد و بحث سهم نفت، مالیات و درآمدها و مواردی نظیر واگذاری سهام شرکتهای دولتی، یارانه های نقدی و سایر مشکلات و مواردی که در پیشبینی درآمدها و هزینه ها توسط دولت در لایحه بودجه باید پیشبینی شود معمولاً مقداری بهم ریختگی ایجاد کرده و تنظیم آنها نیز کمی کار را مشکلتر کرده و باعث میشود هر ساله دولت بودجه را کمی با تاخیر به مجلس ارسال کند که متاسفانه در سالهای اخیر این تاخیر به دلایل یاد شده بیشتر شده و این قضیه مشکلاتی را قبل از همه برای خود مجموعه دولت و همینطور سایر مجموعه‌ها به وجود می آورد.
امسال دولت لایحه را سه‌دوازدهم به مجلس فرستاده و سال گذشته هم به صورت دودوازدهم بوده که همه اینها در کنار هم باعث میشود مجلس از اختیارات خودش استفاده کرده، فقط یک تنخواهی در اختیار دولت بگذارد که دولت سه ماهه اول سال را با آن تنخواه کار خود را پیگیری کرده و در طول سه ماه مجلس فرصتی داشته باشد که به صورت دقیق به لایحه بودجه رسیدگی کرده و نهایتاً لایحه بودجه تبدیل به قانون شده و وقتی تبدیل به قانون شد به دولت ابلاغ شود، که البته با اینحال قطعاً زمان اجرای بودجه از اول فروردین ماه همان سال خواهد بود، یعنی قانون دولت را مکلف میکند که از ابتدای همان سال خودش را با قوانین بوجه هماهنگ و هزینه نماید.
از مضررات استفاده از تنخواه و یا این سه دوازدهم و دو دوازدهم و امثال این راهکارها که به مجلس ارائه میشود هم این است که قبل از همه خود دولت در برنامه ریزیها دچار مشکل شده و نمیتواند خوب و اصولی برنامه ریزی کرده و سیستم بودجه کشور نیز دچار آشفتگی میشود.
البته ازآنجا که سیستم بودجه به صورت سالانه است و پیشبینی های لازم هم توسط قانون گذار صورت گرفته که شرایط ارائه لایحه باید به چه صورتی باشد، اگر ما بخواهیم از این بی نظمی خارج شویم لازم است که دستگاههای اجرایی تنظیم کننده لایحه بوجه خصوصاً سازمان مدیریت و برنامه ریزی به موقع کار خودش را انجام دهد که ما امروز دچار چنین مشکلاتی نباشیم و در مرحله تصمیم گیری چه دولت و چه مجلس دچار بحران و مشکل نشوند.
امروز و بخصوص در شرایط فعلی اقتصادی کشور همه میدانند که این شرایط شرایط متعادلی نیست و بازار اقتصادی ما بازار بهم ریخته‌ای است که جمع کردن این اوضاع و تنظیم آن لازمه اش این است که با ضوابط و مقررات درست و اصولی خصوصاً در لایحه بوجه این برنامه ریزیها به شکل درست انجام شود تا بازار و مردم دچار سردرگمی نشوند و خود مجریان و دست اندرکاران قانون بودجه کشور هم بخاطر اینکه این بودجه که به صورت یکساله بسته میشود و کلیه مشکلات جامعه را در بخشهای مختلف پیشبینی میکند، بتوانند این مشکلات را به شکل اصولی و مطابق برنامه حل کنند و این تاخیرها خودش عاملی برای بهم ریختگی بیشتر نباشد.
به همین خاطر و دلایل یاد شده نظر من این است که حتماً باید بودجه نویسی و ارائه آن در سالهای آینده به روال عادی خودش برگردد و برای سالهای آینده مجلس باید راهکاری را پیشبینی کند که دولت مکلف شود به موقع لایحه بوجه را تقدیم مجلس کرده و دولت هم از طریق سازمان مدیریت و برنامه ریزی طوری با دستگاههای دیگر تنظیم نماید که بتواند برنامه را به موقع تدوین کرده و با ارائه به موقه لایحه بودجه و تصویب آن در انجام کارهای خودش دچار خلل و مشکل نشود.
نظر شما