وقتی بحث افزایش تحریم‌ها علیه ایران مطرح شد بیشترین نگرانی مسئولان تأمین تجهیزات نفتی بود.
در این میان بیشترین نگرانی‌ها به سمت تأمین قطعات یدکی دکل‌های حفاری و تأمین تجهیزات حفاری بر می‌گشت که تاکنون نیز در برخی از اقلام این نگرانی‌ها به قوت خود باقی است. نمود این ادعا نیز حفاری در فازهای 9 و10 پارس جنوبی است که هنوز پس از گذشت دو سال تنها به دلیل نبود یک قطعه خاص برای حفاری در عمق‌های پایین این دو فاز به بهره برداری کامل نرسیده‌اند و هرروز نیز ایران شاهد ضرر اقتصادی ناشی از عدم بهره برداری از این دو فاز است. چرا که قطعه مورد نظر تحت انحصار سه شرکت آمریکایی است که متأسفانه به دلیل شدت تحریم‌ها علیه ایران این قطعات به ایران فروخته نمی‌شود و تلاش متخصصان ایرانی نیز برای ساخت این قطعه به دلیل ریسک بالای ساخت آن همچنان ناکام مانده است. البته تاکنون متخصصان ایران از طریق مهندسی معکوس توانسته‌اند بسیاری از قطعات و تجهیزات حفاری را شبیه‌سازی کنند. در این میان بسیاری از کارشناسان موفقیت متخصصان ایرانی در شبیه‌سازی قطعات و تجهیزات حفاری را به نوعی مدیون همکاری چینی‌ها می‌دانند. چرا که به قول این متخصصان طی این سه سال قطعه از سوی چینی‌ها برای رفع نیاز روزمره وارد شده و پس از آن متخصصان توانسته‌اند شبیه آن را بسازند.
با این حال طی این مدت اگرچه در ساخت قطعات یدکی حفاری توانسته‌ایم موفق عمل کنیم اما هنوز برای شبیه‌سازی تجهیزات حفاری با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم. چرا که ساخت اغلب تجهیزات مورد استفاده در حفاری که اغلب در عمق‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است که هنوز به غیر از چند شرکت آمریکایی هیچ کشوری موفق به شبیه‌سازی این تجهیزات نشده است که البته متخصصان ما همچنان امیدوار به ساخت این تجهیزات پیچیده هستند که تاکنون محقق نشده است.
براین اساس در حال حاضر نیز بسیاری از مسئولان دست به ارائه آمارهای ضدونقیضی در خصوص بومی‌سازی دکل‌های حفاری در کشور می‌زنند به گونه‌ای که برخی معتقدند تاکنون 7 دکل حفاری در ایران ساخته شده که 4 دکل مربوط به بخش خشکی و 3 دکل مربوط به بخش دریایی است که البته محمدرضا طهماسبی رئیس اداره پژوهش و فناوری شرکت ملی حفاری ایران این آمار را در گفت وگو با خبر نقض می‌کند که در ادامه مشروح این گفت وگو را می‌خوانید:
در حال حاضر چند دکل حفاری در کشور ساخته شده است؟
تاکنون تنها سه دکل خشکی و یک دکل دریایی در ایران ساخته شده است که براین اساس سکوی نیمه شناور ایران-البرز تنها دکل دریایی ساخت داخل محسوب می‌شود که توسط شرکت صدرا ساخته شده و سه دکل خشکی نیز توسط شرکت فجر شیراز، ماشین‌سازی اراک و ایمن تکسا ساخته شده‌اند، البته باید تأکید کنم که دکل خشکی ایمن تکسا هنوز از سوی این شرکت تحویل داده نشده و براساس پیش‌بینی‌ها قرار است به زودی به بهره برداری برسد.
در ساخت این دکل‌ها چند درصد از ساخت داخل استفاده شده است؟
در حال حاضر متخصصان ایرانی موفق به ساخت کامل بدنه یک دکل شده‌اند و در بخش قطعات نیز تاکنون موفق به ساخت 13 هزار قلم از قطعات پر مصرف در ساخت این دکل‌ها شده‌ایم که براین اساس می‌توان گفت حدود 50 درصد از قطعات پرمصرف در یک دکل در ایران از طریق مهندسی معکوس شبیه‌سازی شده است.
برخی از کارشناسان معتقدند ساخت قطعات یدکی دکل‌های حفاری در ایران با مشکلاتی از جمله آگاهی نداشتن بخش خصوصی از تکنولوژی‌های روز و نبود تکنولوزی لازم است. فعالیت بخش خصوصی در این خصوص را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فکر می‌کنم شما بیشتر با کارشناسانی صحبت کردید که بسیار منفی باف هستند چرا که در حال حاضر برای ساخت هر قطعه یدکی دکل‌های حفاری بیش از سه شرکت خصوصی مشغول به فعالیت هستند و تاکنون نیز مشکلی مشاهده نشده است.
چه زمانی می‌توانیم بگوییم در ساخت دکل حفاری به خودکفایی کامل رسیده‌ایم؟
تقریباً تا 5 سال آینده چرا که در حال حاضر در یک دکل حفاری خشکی حدود 25 تا 30 هزار قلم قطعات یدکی پر مصرف وجود دارد که ساخت آنها از صرفه اقتصادی برخوردار است که اگر هر سال بتوانیم بیش از دو هزار قلم از این تعداد را از طریق مهندسی معکوس بسازیم در حالت خوشبینانه 5 سال آینده شاید بتوانیم به خودکفایی کامل برسیم. البته باید تأکید کنم که این پیش‌بینی در خوشبینانه‌ترین حالت است.
گفته می‌شود هنوز ایران در ساخت تجهیزات حفاری دچار مشکل است.
بله ساخت برخی از تجهیزات از ریسک بالایی برخوردار است که هنوز ما موفق به ساخت آنها نشده‌ایم البته مهندسان و متخصصان ایرانی همچنان سعی دارند تا بتوانند این تجهیزات را از طریق مهندسی معکوس بسازند. به عنوان مثال ساخت کامل پمپ گل یکی از تجهیزات مورد استفاده در حفاری در حال حاضر با کمک دانشگاه تهران شروع شده که امیدواریم به زودی نتیجه‌بخش باشد.
نظر شما