به نام «ابوموسی» به کام «دیگران»

این روز‌ها در صفحات هنری رسانه‌های مختلف انواع و اقسام اخبار و مصاحبه‌ها درخصوص «جزیره ابوموسی» دیده می‌شود. در همه این مطالب مسوولان و هنرمندان آن عرصه از برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری در جزیره ابوموسی سخن می‌گویند. طبق خبر‌ها قرار نیست از میان جشنواره‌های ریز و درشتی که در کشور برگزار می‌شود، یکی از آن‌ها به این جزیره منتقل شود بلکه قرار است جشنواره‌ای مستقل در این منطقه برگزار شود. رویدادی که در خوشبینانه‌ترین حالت و طبق عرف فعلی جشنواره‌های فرهنگی ـ هنری حداقل بیش از 500 میلیون تومان هزینه خواهد داشت و فقط احتمالا چند روزی نام این جزیره را در خبر‌ها منتشر خواهد کرد. اما آیا چنین فعالیت‌هایی می‌تواند برای این جزیره مفید واقع شود؟

اگر احمدی‌نژاد به ابوموسی نرفته بود؟
سفر  رییس جمهور به جزیره ابوموسی می‌توانست مانند سفرهای دیگر او این بار هم فقط یک «سفر استانی» باشد، اما گستاخی برخی از مسوولان امارات متحده عربی، موجی از احساسات میهن دوستانه را در میان مردم کشورمان به وجود آورد و حالا این روز‌ها صحبت از برگزاری ده‌ها برنامه فرهنگی ـ هنری در این جزیره مهجور است. برنامه‌هایی که اگر درخصوص برگزاری آن دقت کافی صورت نگیرد، نه فایده‌ای به حال مردم این جزیره خواهد داشت و نه غرور ملی ـ میهنی را تقویت خواهد کرد.

 فضای فرهنگی ـ هنری کشور معمولا از برنامه‌های ملی ـ دینی عقب می‌ماند. تقصیر هم البته به گردن هنرمندان نیست و در اغلب موارد مسوولان سهم بیشتری از تقصیر را به گردن دارند. سال‌ها قبل وقتی قرار شد برای یکصدمین سالگرد تولد امام خمینی (ره) فیلمی ساخته شود، این فیلم با چندین سال تاخیر و توسط مجتبی راعی کارگردانی شد. بعد از انتخاب «روز ملی خلیج فارس» وقتی قرار شد فیلمی با این مضمون ساخته شود، سال‌ها گذشت و حاصل آن اثری به نام «راه آبی ابریشم» شد که بیش از آنکه معرف فرهنگ و تمدن مردم ایران در حوزه خلیج فارس باشد، مبلغ فرهنگ و تمدن کشور «چین» بود. حالا هم که رییس جمهور با سفر خود به این منطقه نام آن را بر سر زبان‌ها انداخته، گروه زیادی از مسوولان هنری به یاد این مسئله افتاده‌اند که «جزیره‌ای به نام ابوموسی» نیز جزو ایران است.

غیبت ابوموسی در آثار هنری
کافی است هنگام مطالعه این مطلب به آرشیو ذهنی خود مراجعه و تصاویر مربوط به این جزیره را در میان برنامه‌های تلویزیونی که دیده‌اید مرور کنید. آیا تابه حال در برنامه‌های زنده صبحگاهی که سفرنامه‌هایی به مناطق مختلف ایران تولید و پخش می‌کنند تصویری از این جزیره دیده‌اید؟ در طول سال و اخبار سیما چند خبر درباره این جزیره شنیده‌اید؟ یا اینکه در کدام فیلم سینمایی تصویر یا نامی از این جزیره شنیده‌اید؟ آیا به جز دو هفته اخیر مقاله و مطلبی قابل توجه درباره این جزیره در رسانه‌ها مطالعه کرده‌اید؟

نکته قابل توجه دیگر اینکه سال گذشته اولین ـ و احتمالا آخرین ـ دوره جشنواره فیلم کیش در جزیره کیش برگزار شد. با وجود برگزاری جشنواره سی‌ام فیلم فجر در بیش از 10 استان و شهر کشور، «ابوموسی» افتخار میزبانی این جشنواره را نداشت و احتمالا اگر رییس جمهور هیچ‌گاه در دوران کاری خود به این جزیره سفر نمی‌کرد، هیچ مسوولی در عرصه فرهنگ به فکر برگزاری جشنواره در این جزیره نمی‌افتاد اما حالا احتمالا بودجه خوبی برای این کار تصویب و میان افراد مختلف برای جذب آن و اجرایی کردن یک طرح در این جزیره مسابقه‌ای برگزار می‌شود. مسابقه‌ای که پیش از این و در موارد مشابه در خصوص فضاهای مشابهی همچون «جزیره کیش» هم اتفاق افتاد اما متاسفانه هیچ‌گاه به رشد فرهنگی این مکان منجر نشد و حالا سال هاست که مخاطبان سینما و تلویزیون فقط تصاویری توریستی از این جزیره را در فیلم‌ها و سریال‌ها می‌بینند.

بودجه جشنواره‌ها صرف ساخت مدارس فرهنگی ـ هنری شود
ابوموسی از نظر آب و هوایی هم هوای بسیار گرمی دارد که تردد افراد غیر بومی به آن منطقه را برای ماههای طولانی از سال سخت و غیر ممکن می‌کند. شاید تنها چند ماه محدود در فاصله پاییز تا زمستان آب و هوایش معتدل باشد و احتمالا به دلیل همین شرایط آب و هوایی است که تاکنون مسوولان جشنواره برگزار کن علاقه‌ای به برگزاری جشنواره در آن نشان نداده‌اند؛ زیرا معمولا جشنواره‌ها در شهرهایی برگزار می‌شود که خوش آب و هوا باشند، دسترسی به مناطق توریستی داشته باشند.

این جزیزه جمعیت چندانی ندارد و طبق اطلاعات موجود در فضای مجازی کمتر از 4000 نفر جمعیت دارد اما قطعا در میان همین تعداد از جمعیت هم می‌توان چهره‌های علاقمند به فرهنگ و هنر را پیدا کرد. بهترین شکل هزینه کردن بودجه‌های فرهنگی برای جزیره ابوموسی، «ساخت مدرسه‌ای فرهنگی» در این جزیره است. مدرسه‌ای که با آموزش تکنیک و هنر به علاقمندانی ـ که یا بومی این جزیره‌اند و یا از شهرهای همجوار به آن می‌آیند ـ زمینه یک سرمایه گذاری بلند مدت برای این جزیره را فراهم و امکانی ایجاد کنند که جوانان مشتاق این جزیره وارد عرصه فرهنگی شده و به مرور به خلق آثاری هنری بپردازند که جغرافیای زندگی آن‌ها را به خوبی ترسیم می‌کند. در عرصه فرهنگ و هنر همواره هنرمندان بومی در معرفی فضای محل سکونت خود موفق‌تر بوده‌اند. کیومرث پوراحمد، ناصر تقوایی، حبیب احمد‌زاده، هوشنگ مرادی کرمانی، محسن چاوشی، مرحوم ناصر عبداللهی، رضا صادقی، و... چهره‌های شاخصی در عرصه هنر هستند که ضمن خلق آثار موفق، محل زندگی خود را نیز به علاقمندان شناسانده‌اند. اگر هم قرار است هزینه‌ای صرف فعالیت‌های فرهنگی ـ هنری ابوموسی شود، بهتر است این هزینه صرف راه اندازی یک پایگاه جامع اطلاع رسانی درخصوص این جزیره شود که متاسفانه جای آن در فضای مجازی به شدت خالی است. ابوموسی به برنامه‌های تشریفاتی، مسوول شاد کن و بیهوده نیازی ندارد و امیدواریم آن‌هایی که به این گونه برنامه‌های علاقه دارند، دست از سر ابوموسی بردارند.

5757