محبوبه عمیدی: آیا می‌دانستید سالانه حدود 2.3میلیارد تن گاز دی‌اکسیدکربن تولیدشده توسط انسان‌ها در اقیانوس‌های جهان حل می‌شود و آب اقیانوس‌ها را اسیدی‌تر از قبل می‌کند؟ تحقیقات نشان می‌دهند این گاز در اقیانوس‌ها مانند الکل عمل کرده و باعث می‌شود ماهی‌ها توانایی کمتری در درک خطرات محیطی داشته باشند و به سادگی خود را در معرض خطر شکار قرار دهند! این مسئله می‌تواند در کنار دیگر مشکلاتی که گرمایش‌جهانی برای زیستگاه‌های آبزیان فراهم کرده، تعادل زیستی اکوسیستم‌های دریایی را به سادگی به هم بزند.
به گزارش نیوساینتیست، فیلیپ ماندی و همکارانش در دانشگاه جیمز کوک واقع در تاونزویل، کوئینزلند، استرالیا پیش از این آزمایش‌هایی ترتیب داده بودند که نشان می‌داد ماهی‌های ساکن صخره‌های مرجانی اگر در آب‌هایی ساکن شوند که دی‌اکسیدکربن بیشتری نسبت به محیط فعلی زندگی آنها دارند، احتیاط را کنار خواهند گذاشت و به سراغ شکارچیان یا محیط‌های دریایی می‌روند که پیش از این از آنها اجتناب می‌کردند. جالب است بدانید میزان دی‌اکسیدکربن حل شده در آب مورد آزمایش این گروه با میزان آن در انتهای قرن 21ام/ آخرین سال‌های دهه 1470شمسی برابری می‌کند.
آزمایش دیگری که روی لاروهای دلقک‌ماهی انجام شده نشان می‌دهد لاروهایی که در محیط‌های دریایی با میزان دی‌اکسیدکربن متعادل بزرگ شده‌اند، نسبت به همنوعانشان که در محیطی با مقدار دی‌اکسیدکربن 2 برابر زندگی کرده‌اند، نسبت به خطرات بسیار هشیارترند. 90درصد از لاروهای گروه اول از جریان‌های آبی که در آنها شکارچیان زندگی می‌کنند، اجتناب کرده‌اند در حالی که 90درصد از لاروهای گروه دوم زندگی در کنار شکارچیان خطرناکی را که ساکن صخره‌های مرجانی هستند، انتخاب خواهند کرد.
تحقیقات متعددی که توسط ماندی و همکارش نیلسون در دانشگاه اسلو، نروژ انجام شد، در نهایت نشان داد تداخل دی‌اکسیدکربن با ترکیب GABA-A که گیرنده پیام‌های عصبی گابا – گاما آمینو بوتیریک اسید – است به بروز این رفتار عجیب توسط ماهی‌ها منجر خواهد شد.
بازگرداندن هشیاری
تحقیقات نشان می‌دهد برای بالا بردن سطح هشیاری این ماهی‌ها در زیستگاه‌هایی با حجم بالای دی‌اکسیدکربن می‌توان از ماده شیمیایی gabazine که مهارکننده گیرنده GABA-A است، استفاده کرد. این ماده می‌تواند درصد ماهی‌هایی را که ناخودآگاه به سمت شکار شدن می‌روند، به خوبی کاهش دهد و آن را به 12درصد برساند.
نیلسون می‌گوید: «این حقیقت که ترکیبات مهارکننده گیرنده گابا می‌توانند در ماهی‌ها باعث بازگشت رفتارهای پیشین شوند، اثبات می‌کند این گیرنده‌ها تحت اثر دی‌اکسیدکربن در این تغییر رفتار نقش داشته‌اند».
آزمایش دیگری که روی دامسل‌های جوان ساکن آب‌های اطراف جزیره لیزاد در اطراف صخره مرجانی بزرگ صورت گرفته، نشان می‌دهد در آب‌های حاوی دی‌اکسیدکربن بالا این ماهی‌ها گرایش طبیعی خود به گردش به راست یا چپ را از دست می‌دهند. استفاده از حمام gabazine برای درمان این گروه نیز می‌تواند آنها را به عادات پیشین برگرداند.
اثر هیجانی
گیرنده‌های گابا – A روی دندریت‌ها قرار گرفته‌اند که وظیفه دریافت پیام‌های عصبی را از دیگر سلول‌ها به عهده دارند. زمانی که انتقال‌دهنده عصبی گابا به این گیرنده‌ها متصل شود، جریانی از ترکیبات کلورید و بی‌کربنات با بار منفی به درون سلول وارد شده و از برانگیختگی آن جلوگیری خواهد کرد. به عبارت دیگر گابا اثر مهارکنندگی روی سلول عصبی خواهد داشت.
نیلسون می‌گوید: «تجمع دی‌اکسیدکربن در بدن ماهی می‌تواند شیوه توزیع این یون‌ها را دستخوش تغییر کند و باعث شود زمانی که گیرنده باز می‌شود، کلوریدها و بی‌کربنات از سلول خارج شوند. در نتیجه سلول عصبی برانگیخته شده و اثر قابل‌توجهی روی عملکرد مدارهای عصبی مغز خواهد داشت. این اثر در نهایت می‌تواند به رفتارهای انتحاری عجیب ماهی منجر شود که شانس خورده‌شدن او را افزایش خواهد داد».
احتمالا تأثیر منفی دی‌اکسیدکربن روی زیست‌بوم‌های دریایی بسیار پیچیده‌تر از اثر آن بر روی تنها دو گونه بررسی شده است. علاوه بر این محققان می‌گویند افزایش سهم این گاز در هوای اطراف ما می‌تواند اثرات منفی متعددی روی انسان‌ها، دیگر مهره‌داران و حتی بی‌مهرگان ساکن خشکی داشته باشد. با این حال شرایط برای آبزیان به مراتب سخت‌تر خواهد بود. آنها به دلیل اینکه نسبت به جانوران ساکن خشکی از سطح پایین‌تری از دی‌اکسیدکربن در خون خود برخوردارند، سخت‌تر خواهند توانست با افزایش این ماده در زیست‌بوم اقیانوس‌ها و اسیدی شدن آب سازگاری پیدا کنند.
53273
نظر شما