افزایش آمار خودکشی؛ چرا؟

متاسفانه در بین آمارهایی که حرکت نزولی دارند آمار خودکشی شکل صعودی گرفته و در سه ماهه اول امسال 952 نفر در کشور خودکشی کرده اند که از این میان 678 نفر مرد و 274 نفر زن بوده اند.

 با توجه به این که خودکشی از نظر دینی امری حرام و از نظر اخلاقی کاری ناهنجار و ناپسند است در بعضی از شهرها و روستاها خودکشی فرد به خاطر پیشگیری از شرمندگی خانواده اعلام نمیشود که اگر این گونه آمار را در نظر نگیریم رشد آمار خودکشی در سه ماهه امسال نسبت به سال گذشته 9 درصد افزایش یافته و به طور متوسط روزانه 10 نفر بر اثر این آسیب اجتماعی جان خود را از دست داده اند.

 انتخاب وسیله خودکشی بیانگر شرایط روحی و روانی فرد است. هرچه وسیله خشن تر باشد به مفهوم آن است که فرد در شرایط روحی و عصبی پریشان تری قرار گرفته است. خودسوزی، حلق آویز کردن، پرتاب از بلندی، خودکشی به وسیله برق، اسلحه گرم، خودکشی با گاز، دارو و مواد مخدر و رگ‌زنی شکلهای خشن خودکشی به ترتیب درجه بندی اغتشاش روحی فرد هستند.

در بین افراد جامعه خودکشی ناموفق زنان سه برابر مردان است اما خودکشی موفق در بین مردان دو برابر زنان است. اما مساله اینجاست که به راستی چرا یک فرد خودکشی میکند و با علم به این که عذاب الهی در آخرت و بدنامی در دنیا را برای خود تهیه میکند دفتر زندگی خود را میبنند؟

 از نظر رفتارشناسی علل خودکشی را میتوان چنین گروه بندی کرد: خودکشی بر اثر شکستهای عشقی و عاطفی، ناکام بودن در رسیدن به مطلوب یا شکست در این راه که البته طلاق و جدایی نیز در این مقوله قرار میگیرد. همچنین میتوان به خودکشی بر اثر فشارهای مادی و اقتصادی و قرار گرفتن در تنگنای اقتصادی اشاره کرد که صد البته پایین آمدن نشاط اجتماعی و کاهش دامنه آستانه تحمل نیز میتوانند از دلایل رفتاری خودکشی قلمداد گشته و همینطور قرار گرفتن در تنگنای فکری یعنی کار نکردن مراکز تصمیم‌گیری مغز، اعتیاد، بدهی و در بعضی از موارد فشارهای خانوادگی نیز میتوانند از دلایل خودکشی باشند.

 در یک بررسی میدانی در مقایسه باورهای دینی در میان افرادی که خودکشی کرده اند به این نتیجه رسیدیم که خودکشی در بین دارندگان باورهای مذهبی یعنی افراد با ایمان تقریبا صفر بوده و فاصله گرفتن از ارزشهای اخلاقی و باورهای دینی، ضعف اعتماد به نفس و کمرنگ شدن توکل دلایل اصلی و پایه ای خودکشی هستند.

در بعضی از افراد خودکشی به عنوان تهدید اطرافیان و یا در فشار قرار دادن آنها بوده مخصوصا در بین پسران و دخترانی که با ازدوج آنها مخالفت میشود نیز خودکشی دیده شده است. در بین افرادی که خودکشی ناموفق داشته اند 97 درصد از این افراد در آخرین لحظات پشیمان شده و با التماس و گریه از اطرافیان درخواست نجات جان خود را کرده‌اند.

درنهایت باید به این اشاره کرد که افزایش خودکشی به عنوان یک پدیده زشت اجتماعی و یک ناهنجاری رفتاری نباید فقط در بیان و مقایسه آمار خلاصه شود. تجزیه و تحلیل زندگی اینگونه افراد و یافتن نکات کلیدی در کشف علت میتواند در پیشگیریهای فرهنگی و اجتماعی موثر باشد. در هر حال پررنگ کردن آموزه های دینی و اعتقادی و همینطور عدم اجبار به ازدواج درمورد دختران از یک طرف و افزایش سطح نشاط اجتماعی از طرف دیگر میتوانند از اهرمهای کاهش آمار خودکشی باشند.