ابوالفضل خدائی: شمارش معکوس برای پایان دولت ترامپ در حالی ادامه داشت یک تراژدی بزرگ در صحنه داخلی آمریکا رخ داد که باعث شوکه شدن دنیا شد. حمله به ساختمان کنگره نماد دموکراسی آمریکایی در عصر مدرن موجب پدید آمدن شائبه هایی در افکار عمومی شد و خطر ترامپ برای ایالات متحده آمریکا حتی در اندک روزهای باقی مانده بیش از پیش احساس شد. برخی کارشناسان این حادثه را پایان زندگی سیاسی ترامپ می دانند و با اعلام برائت تعداد گسترده ای از جمهوری خواهان از او به نظر می رسد ترامپ حتی با برخورداری از پایگاه اجتماعی به پایان راه نزدیک می شود. پایان راه و مسیری کوتاه که سیاستمداران آمریکا را نگران کرده و دموکرات ها و برخی جمهوری خواهان را برای استیضاح به تکاپو انداخته است. باید دید هفته های پیش رو چگونه سپری خواهد شد و با آمدن جو بایدن رئیس جمهور منتخب تحولات در آمریکا به کدام سمت و سو می رود. خبرگزاری خبرآنلاین در این راستا با کوروش احمدی کارشناس مسائل بین الملل گفتگویی داشته که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
ارزیابی شما از تحولات امنیتی و سیاسی اخیر در آمریکا چیست؟ به نظر شما آیا دموکرات ها موفق به استیضاح دونالد ترامپ در روزهای اخیر خواهند شد؟
دموکرات ها پس از حمله هواداران ترامپ به کنگره در روز چهارشنبه مشغول تلاش برای اقدام علیه ترامپ از دو مسیر هستند: نخست از طریق فشار به هیات دولت ترامپ برای برکناری او از طریق متمم ۲۵ قانون اساسی و دوم از طریق استیضاح در کنگره. متمم 25 بالقوه امکان می دهد که یک رئیس جمهور در صورت ضرورت یا اضطرار، به طور موقت یا دائم، فاقد صلاحیت ریاست جمهوری اعلام و برکنار شود. برای این منظور معاون رئیس جمهور و اکثریت کابینه باید در مورد عدم کفایت رئیس جمهور برای انجام وظایفش توافق نمایند. اگر چه شماری از اعضای دولت استعفا داده اند، اما بعید است که معاون ترامپ و اکثریت دولت در این مورد به توافق برسند. البته به نظر می رسد که صحبت در این مورد بیشتر جنبه بازدارندگی دارد. به این معنی که در 10 روز باقی مانده ترامپ دست به اقدام حاد دیگری نزند. ترامپ در طول 4 سال ریاست جمهوری خود در جهت تضعیف نهادهای دموکراسی در آمریکا کوشیده و همواره آنها را به چالش کشیده و ابایی از رفتارهای اقتدارگرایانه نداشته است. در این رابطه، دموکرات ها و اقلیتی از جمهوری خواهان به دنبال این نیز هستند تا زهر چشمی از ترامپ بگیرند تا برای سایرین نیز عبرت شود؛ عبرت برای افرادی که درصدد استفاده از عوام فریبی و روش های پوپولیستی برای رسیدن به کاخ سفید و سپس تضعیف بنیان های دموکراسی هستند. بنابراین می توان گفت که علاقه برای استیضاح در دمکرات ها و اقلیتی از جمهوری خواهانی که از ترامپ فاصله گرفته اند، وجود دارد.
اما تا بیستم ژانویه زمان زیادی وجود ندارد، ضمن اینکه ترامپ در آخرین پیام خود مصالحه جویانه رفتار کرد؛ به گونه ای که می شد مقداری ترس را در کلام او حس کرد. مواضع او در محکوم کردن حمله حامیانش به ساختمان کنگره و تاکید بر انتقال قدرت دو نکته مهمی بود که هر دو حزب اصلی در آمریکا خواستار آن شنیدن او بودند.
زمان‌بر بودن روند استیضاح با توجه به مدت کمی که از روزهای ریاست جمهوری ترامپ باقی مانده و همچنین تعطیلی ها در آخر هفته و نیز تعطیلی کنگره که موافقت 100 سناتور برای بازگشت به کار را ایجاب میکند به علاوه اینکه ممکن است آرا در سنا به حد نصاب خود یعنی دو سوم نرسد احتمال عملی بودن استیضاح را کاهش می دهد. ضمن اینکه اگر آرای سنا علیه ترامپ به دو سوم نرسد، او تبرئه شده فرض خواهد شد که به سود ترامپ خواهد بود. تلاش ها برای استیضاح نیز ممکن است بیشتر به عنوان یک اهرم فشار علیه دونالد ترامپ مد نظر باشد، تا بلکه در روزهای باقی مانده بتواند موجب مهار رفتارهای غیر قابل پیش بینی او شود. همانطور که می دانیم رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به علت نگرانی از رفتاری غیر عادی توسط ترامپ با رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفت‌وگو کرده است که اقدامی غیر معمولی است و هدف اصلی این بوده که رئیس جمهوری آمریکا در روزهای پیش رو تحت کنترل باشد. امکان دیگری که تحت بررسی است استیضاح ترامپ بعد از خاتمه کار او در کاخ سفید است. چنین امکانی وجود دارد و در قرن 19 یکبار انجام شده است. هدف از چنین استیضاحی بیشتر سلب صلاحیت از او برای تصدی سمت های دولتی خواهد بود.
>>> بیشتر بخوانید:
سه‌ساعت آشوب در قلب ابرقدرت جهان؛آیا واقعا ترامپ پایگاه قوی مردمی دارد؟
روزگار ترامپ سیاه می‌شود یا لشکر74میلیونی به کمک او می‌آید؟
بهت دنیا از روز ناآرام واشنگتن
در صحبت ها به سنا اشاره داشتید، با توجه به پیروزی دو نماینده دموکرات در آن آیا موقعیت سیاسی جمهوری خواهان با خطر مواجه شده است؟
تکلیف سنا مشخص شده است، بدین ترتیب که از 100 نماینده 50 نفر دموکرات و 50 نفر جمهوری خواه خواهند بود. با توجه به اینکه معاون رئیس جمهور رئیس مجلس سنا محسوب می شود، اکثریت سنا در دو سال آینده در دست دموکرات ها خواهد بود. اگر در موردی آرا در سنا 50-50 یعنی مساوی شود، رئیس سنا می تواند با رأی خود موجب یکطرفه شدن آرا شود.
برخی از کارشناسان معتقدند که آشوب های روز چهارشنبه پایان زندگی سیاسی ترامپ را رقم زد. اما وی به طرفداران خود گفت که تازه در آغاز راه قرار دارند. به نظر شما پایگاه اجتماعی ترامپ در آینده چه تهدیداتی را می تواند متوجه ایالات متحده کند؟
اقدامات ترامپ پس از انتخابات ریاست جمهوری در سوم نوامبر و تاکید مستمر بدون دلیل و مدرک و غیرمستند موجب بی اعتبار شدن او نظر بخشی از پایگاه رای او شده است. او به رغم اینکه 60 مورد شکایت به دادگاه برد و همه آنها به جز یک مورد رد شد، اصرار بر تقلب را ادامه داد. ضمن اینکه باید به یاد داشته باشیم که بسیاری از قضات منصوب جمهوری خواهان نیز با ترامپ همراهی نکردند و در دیوان عالی آمریکا نیز ادعای تقلب راه به جایی نبرد؛ برغم اینکه شش نفر از قضات آن توسط جمهوری خواهان معرفی و منصوب شده بودند که سه نفر از آنها توسط شخص ترامپ معرفی شده بود. حوادث روز چهارشنبه باعث سرریز شدن ظرف شد؛ یعنی در روزی که ترامپ با جمع کردن هواداران خود از ایالت های مختلف آنها را برای رفتن به ساختمان کنگره تشویق و تحریک کرد. نتیجه این شد که تعدادی از سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان جمهوری خواه از ترامپ فاصله گرفتند و حدود 70 تن از اعضای جمهوریخواه مجلس نمایندگان به نفع بایدن رأی دادند. و در این مورد تنها 7 سناتور علیه بایدن رای دادند. یعنی از 93 سناتور که 42 نفر از آنها جمهوری خواه بودند به ضرر ترامپ رأی دادند. در همین راستا شاهد عدم تمکین مایک پنس از نظر ترامپ هم بودیم. مکالمه دونالد ترامپ با مسئول انتخابات ایالت جورجیا که طی آن هم با تهدید و هم با خواهش از او می خواست تا 11هزار و ۷۸۰ رأی برای او پیدا کند، نیز جنجال آفرید. اگر ترامپ چنین رویه ای را در پیش نمی گرفت، می توانست از موقعیت بهتری در جامعه آمریکا برخوردار باشد. همچنین عقب نشینی ها و جا زدن های اخیرش موجب شده تا دیگر چهره مبارزه جوی گذشته را برای پایگاه رای خود نداشته باشد. اما اینکه در آینده چه موقعیتی خواهد داشت بستگی به تحولات آتی دارد.
چنین فضایی یک فرصت مطلوب را برای حزب جمهوری خواه برای جداسازی از ترامپ فراهم کرده است. بر اساس تعداد آرای ترامپ که به 74 میلیون می رسد نگاه ها به این شکل بود که نقش ترامپ به عنوان یک پدرخوانده در حزب جمهوری خواه تداوم پیدا می کند و هر فردی از این حزب که بخواهد برای پستی نامزد شود باید اجازه او را کسب کند. ترامپ فردی بود که مورد علاقه سران اصلی حزب جمهوری خواه نبود، چرا که اصلا او جمهوری خواه محسوب نمی شد و در سال 2016 خود را به این حزب تحمیل کرده بود. در همین راستا هسته اصلی حزب جمهوری خواه از او ناراضی بودند اما جرأت بیانش را نداشتند چرا که در افتادن با او می توانست موجب رنجش درصدی از رای دهندگان می شد..
بنابراین فضای کنونی فرصتی را فراهم آورده که حتی برخی سیاستمداران نزدیک به ترامپ مانند لیندسی گراهام و تام کاتن که بسیار تندرو هم محسوب می شوند در جریان تحولات انتخاباتی به ضرر ترامپ رأی دادند. اگر حزب جمهوری خواه موفق شود که خود را از سلطه ترامپ جدا کند ترامپ بسیار ضعیف خواهد شد و در نهایت می تواند به صورت یک فرقه فقط نظر جریان های نژادپرست و تندرو را به خود جلب کند.
فکر می کنید با آمدن جو بایدن شاهد چه تحولاتی در آینده باشیم؟ اولویت های او چیست و به نظر شما در خصوص ایران چه برنامه ای دارد؟
اولویت اول بایدن موضوع ایران نخواهد بود؛ بلکه بازسازی ائتلاف بین المللی آمریکا خواهد بود؛ به طور ویژه احیای روابط با کشورهای اروپایی. آمریکا در طیف مختلفی از موضوعات از جمله ایران با اروپا مذاکراتی خواهد داشت. مسائل زیست محیطی از جمله توافقنامه پاریس جز اولویت های اولیه بایدن محسوب می شوند. موضوعات دیگری چون روابط با چین و روسیه نیز از اهمیت بالایی برای دولت جدید آمریکا برخوردار خواهد بود.
در خصوص ایران نیز بایدن در مقاله ای که در 13 سپتامبر در سی ان ان نوشت سیاست های خود را اعلام کرد و نوشت که تمایل برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران را دارد و نیز مایل است که در مورد موضوعات دیگر از جمله برنامه موشکی و غیره با ایران وارد گفتگو شود. او در گفتگویی که با توماس فریدمن در 2 دسامبر داشت بار دیگر بر همان مواضعی که قبلا اعلام کرده بود، تاکید کرد. این در حالی بود که توماس فریدمن 4 روز قبل از امکان تعلیق تحریم های علیه ایران انتقاد کرده و گفته بود که اهرم برای فشار بر ایران باید همچنان وجود داشته باشد تا جمهوری اسلامی ایران در نهایت به مذاکره در خصوص موضوعات دیگر از جمله برنامه موشکی تن در دهد. البته چند روز پیش جیک سالیوان مشاور امنیت ملی پیشنهادی بایدن اظهاراتی داشت در مورد روی میز بودن برنامه موشکی در مذاکرات با ایران و شرکت کشورهای منطقه در مذاکرات که منعکس کننده لحنی متفاوت بود. به هر حال امیدواریم که بایدن به سیاستی که اعلام کرده پایبند بماند و شاهد تغییرات عمده ای در مواضع او نشویم.
با این توضیحات آیا مصوبه مجلس نیز می تواند به تنش ها بین ایران و آمریکا دامن بزند؟
مصوبه مجلس شورای اسلامی که حالت اولتیماتوم گونه دارد به نظر نمی رسد که کمکی به حل مشکل بکند و ضرر آن بیشتر از هر نفع فرضی است. از همین رو غنی سازی 20 درصدی می تواند موجب تخریب جو و فضای کنونی شود. خراب شدن این جو ، فضا را به طرف هایی خواهد داد که با سیاست بایدن مخالف هستند و با ایران دشمن هستند. آنها از این فضای به وجود آمده می توانند استفاده کرده و حتی به موفقیت هایی نیز دست یابند. مساله غنی سازی و یا بازرسی ها نمی توانند مساله ای مهم برای تغییر سیاست های بایدن باشند و تیم او را مجاب به تغییر رویه کند. معتقدم این یک اشتباه محاسباتی بوده که ریسک آن ممکن است از منافع اش بیشتر باشد.
نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران چطور؟ آیا می تواند بر تصمیم دولت بایدن اثرگذار باشد؟
این صحبت همیشه بوده که آمریکایی ها و اروپایی ها به گونه ای عمل کنند که در ایران میانه روها تضعیف نشوند. اما همه اینها حدس و گمان های رسانه ای است که در کشورهای غربی مطرح می شود. برای همگان واضح است که سیاست های عمومی و عام، یعنی سیاست های کلی نظام، به خصوص در حوزه سیاست خارجی و سیاست های امنیتی در سطح کلان بر اساس اجماع شکل می گیرد و در شورای امنیت ملی با تصویب رهبری. این که رئیس جمهوری و وزیر خارجه چه کسی باشند و چه تاثیری در سیاست خارجی داشته باشند، در حد حدس و گمان است.
310311
نظر شما