مجید جویا: تصاویر راداری بسیار با کیفیتی که به تازگی از سطح تیتان (قمر زحل) گرفته شده‌اند و تاثیرات آتشفشان‌های پوشیده از یخ آن را نشان می‌دهند، این هفته در گردهمایی عمومی اتحادیه بین المللی نجوم در ریودوژانیرو به نمایش در آمد.
به گزارش آسترونومی، تصاویر جدید، شبنم‌های آمونیاکی در حال تبخیر از سطح بسیار سرد تیتان را در نزدیکی آتشفشان‌های سرد منطقه Hotei این قمر بزرگ منظومه زحل نشان می‌دهند. این تصاویر با طیف‌سنج مرئی و فروسرخ فضاپیمای کاسینی گرفته شده‌اند که می‌تواند سطح تیتان را از ورای جو کدر این قمر ببیند.
بخار آمونیاک زمان زیادی روی سطح قمر باقی نمی‌ماند، ولی گمان بر این است که مقادیر عظیمی از آن زیر سطح این سیاره یافت شود. فرض بر این است که آتشفشان‌های سرد (که به جای ماگمای مذاب، از آنها یخ خارج می‌شود) محلول آمونیاک را به خارج پرتاب می‌کنند و آن را روی سطح اطراف آتشفشان انبار می‌کنند، جایی که در نهایت تبخیر می‌شود.
آتشفشان‌ها تنها شباهت تیتان با زمین نیستند. به رغم سرمای وحشتناک تیتان؛ با میانگین دمای منفی 180 درجه سلسیوس؛ در عکس‌های گرفته شده با این طیف‌سنج مشخص شده که سطح بزرگ‌ترین قمر زحل پوشیده از رودها، شن‌های ساحلی و دریاچه‌ها و رشته کوه‌ها است. ولی در این رودها و دریاچه‌ها به جای آب، متان و اتان مایع در جریان است و جنس تپه‌های ساحلی هم به جای شن از بلورهای یخ است. حتی کوه‌های عظیم آن هم احتمالا از جنس یخ هستند.
تصاویر جدید رادار نشان می‌دهند که چگونه تغییر فصول بر سطح تیتان اثر می‌گذارد. رادار کاسینی چیزی را در نیم‌کره جنوبی این قمر تشخیص داده که به نظر می‌رسد دریاچه‌ای خشک شده و یا شاید هم یک دریا باشد؛ آن منطقه اکنون دوران تابستان خود را سپری می‌کند. این عارضه، که صدها کیلومتر طول دارد، در عکس‌های رادار به تیرگی دیگر دریاچه‌های دیده شده در تیتان نیست (در تصویربرداری رادار، مناطق تیره‌تر نشان‌گر سطوح هموارتر مانند دریاچه‌ها هستند که نور رادار را بیشتر منعکس می‌کنند)، ولی به نظر می‌رسد که این عارضه یک خط ساحلی در شمال خود داشته باشد و کانال‌های در هم پیچیده‌ای نیز در مناطق شرقی و غربی آن دیده می‌شوند که ظاهرا اتان و متان مایع را از ارتفاعات مناطق مجاور به دریاچه می‌ریزند، درست مانند رودها و دریاچه‌های زمینی.
در سال‌های پیش رو، با تغییر فصول در تیتان، تابستان به نیم‌کره شمالی خواهد رفت و در آنجا دریاچه‌های متان خشک خواهند شد، و سپس دوباره در نیم‌کره جنوبی جمع می‌شوند و دریاچه‌های آن منطقه را پر خواهند کرد، و این یعنی زمستان در نیم‌کره جنوبی.
دکتر راسلی لیپس از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، جی.پی.ال می‌گوید: «تیتان به رغم تفاوت وحشتناک در دمای هوا و دیگر تفاوت‌های آب‌وهوایی، بیش از هر جسم دیگری در منظومه شمسی به زمین شباهت دارد».
همکار او، دکتر رابرت ام. نلسون از این هم پیشتر می‌رود: «ما این نکته را فراموش نکرده‌ایم که محلول آمونیاک به همراه متان و نیتروژن؛ عناصر اصلی اتمسفر تیتان؛ شباهت زیادی با روزهای اولیه شکل‌گیری حیات روی زمین دارند. یک سوال جالب توجه این است که آیا فرایند شیمیایی تیتان در حال حاضر می‌تواند همان مسیری را طی کند که زمین در روزهای اولیه قبل از شکل گیری حیات طی کرد؟»
نظر شما