فریبا فرهادیان: این هفته قرار است آخرین آزمایش‌ها بر روی 6 خدمه داوطلب برای شبیهسازی ماموریت به مریخ انجام شود. این ماموریت 105 روزه به‌صورت آزمایشی و با هدف بررسی تاثیرات روان‌شناختی و زیستی بر روی این افراد در شرایط ایزوله طرح‌ریزی شده بود. به‌این‌ترتیب راه برای ماموریت طولانی‌تر 520 روزه‌ای که قرار است نیمه دوم سال 2010 انجام شود، هموارتر شده است.
مدت‌ها است که موضوع ایزوله بودن هم روی زمین و هم در فضا، ذهن دانشمندان بسیاری را به خود مشغول کرده است. سفر به مریخ که همواره رویای بشر بوده، مستلزم وجود افرادی است که با وسواس زیاد انتخاب شده باشند و بتوانند شرایط سخت ایزوله و دور بودن از دوستان و تاخیر در ارتباطات رادیویی را برای مدت طولانی تحمل کنند. سفر به مریخ نزدیک به 1000 روز طول می‌کشد و همین، اهمیت این آزمایش‌ها را روشن می‌کند.
آژنس فضایی اروپا با همکاری موسسه روسی مشکلات زیست‌پزشکی در مسکو، ماموریتی آزمایشی بر روی زمین ترتیب داد تا بتواند به مدت 105 روز تمام شرایط روانی و زیستی خدمه‌ای را که کاملا در فضایی محدود هستند، بررسی کنند. آن‌ها در واقع سفری 105 روزه را به مریخ برای این افراد شبیهسازی کردند.
تمرکز ندارم
نیکل، یکی از داوطلبان این ماموریت در گفتگو با نیوساینتیست گفت: « سخت‌ترین قسمت آن یکنواختی بود. بخش زیادی از کار روزانه خدمه صرف انجام انواع آزمایش‌های روان‌شناسی و زیست‌شناختی می‌شد. غذای ما نیز شامل غذاهای بسته‌بندی شده مخصوصی بود که گاهی می‌توانستیم آن را با تربچه و کلم عمل آمده در گلخانه کوچک سفینه‌مان غنی‌تر کنیم».
نیکل وقت استراحتش را با نوشتن نامه، یادگیری زبان روسی و بازی‌های مختلف سپری می‌کرد. به اعتقاد وی ایزوله بودن در یک فضای محدود عوارض خاص خود را نیز دارد. او به‌عنوان شاهدی بر این مدعا به آموزش زبان روسی در این مدت اشاره کرد و گفت وی در این مدت تمرکز خود را تا حد زیادی از دست داده بود.
سازگارپذیری و انطباق، شرط اصلی موفقیت در ماموریت آینده مریخ است. شما خدمه‌ای دارید که مجبورند برای مدتی طولانی با یکدیگر در محیطی محدود زندگی و همکاری کنند؛ درحالی‌که به‌هیچ‌وجه امکان ترک آن محیط برای آن‌ها وجود ندارد.
کریل فورنیر، خلبان فرانسوی و دیگر داوطلب این ماموریت، از احساس خوب خود در این 3.5 ماه گفت و این‌که یک حس خوب رفاقت بین اعضا وجود داشت. به گفته وی زندگی برای مدتی طولانی در یک محیط محدود تنها در صورتی امکان‌پذیر است که خدمه واقعا با یکدیگر همدل و دوست باشند. به اعتقاد او کلید اصلی موفقیت در یک ماموریت، خدمه آن است.
خودت تصمیم بگیر
در طول این ماموریت خدمه باید به انواع شرایطی که برای آن‌ها شبیهسازی شده بود، به‌طرز مناسبی جواب می‌دادند. آن‌ها باید با تاخیر ارتباطات رادیویی از پایگاه زمینی نیز کنار می‌آمدند و گاهی باید تصمیمات مهمی را در شرایط بحرانی به تنهایی و بدون کمک پایگاه زمینی می‌گرفتند.
تاخیر در رسیدن فرمان‌ها از زمین باعث می‌شد داوطلبان به‌نوعی در زمان واقعی زمین نباشند و گاهی مجبور شوند کاملا خودگردان ماموریت را پیش ببرند.
نیک کاناس، روان‌پزشک دانشگاه کالیفرنیا در سن‌فرانسیسکو و همکارانش به‌مدت یک ماه طراحی آزمایش را بر روی خدمه این ماموریت انجام دادند. آن‌ها می‌خواستند بفهمند درصورتی‌که به خدمه آزادی بیشتری داده شود تا خودشان برنامه‌ها را تنظیم کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد. این افزایش سطح استقلال قبلا نیز در پروژه‌هایی چون Haughton-Mars و یا در زیر دریا با نام Aquarius تست شده است. دانشمندان امیدوارند بتوانند چنین آزمایشی را در ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز انجام دهند.
خاطرت جمع باشد، خطری نیست!
گرچه انجام مطالعات ایزوله‌سازی افراد بر روی زمین به محققان اجازه می‌دهد آزمایش‌های خود را با دقت بیشتری تنظیم و کنترل کنند؛ اما این کار یک وجه نامطلوب مهم هم دارد. چنین ماموریت‌هایی نمی‌توانند به‌معنای واقعی کلمه، خطر در محیط فضا را برای سرنشینان شبیهسازی کنند. اگر شخصی بخواهد انصراف دهد، فقط کافی است در بزند و از آن محیط خارج شود؛ کاری که هرگز در یک ماموریت فضایی امکان‌پذیر نیست.
کاناس در گفتگو با نیوساینتیست می‌گوید در ماموریت آینده مریخ هیچ امکانی برای پشتیبانی‌های زمینی و لازم در شرایط اورژانسی پزشکی و یا روان‌شناسی وجود ندارد. خودت هستی و خودت. برای کنار آمدن با چنین شرایطی، باکی و عده دیگری از محققان در حال طراحی نرم‌افزاری هستند که به فضانورد امکان دهد که در ماموریت‌های طولانی به‌عنوان مشاور خودش عمل کند، یا با خود مذاکره کند و مشکلش را به دست خودش حل کند.
قرار است شبیهسازی طولانی‌تری به همین شکل به مدت 520 روز در نیمه اول سال 2010 / زمستان و بهار آینده در مسکو انجام شود.
نظر شما