البدون کویت چه کسانی هستند؟

در جریان تظاهرات اخیر آنها و در اثر سرکوب نیروهای امنیتی 37 تن از آنها زخمی و بیش از 50 نفر دیگر بازداشت شدند. در این نوشتار سعی شده ضمن تعریف واژه البدون به تشریح نحوه شکل گیری این قشر اجتماعی و مطالبات آنها و سیر تاریخی قضیه البدون پرداخته شود.

البدون چه کسانی هستند؟

البدون به معنی بدون شناسنامه و بدون هویت رسمی است که به حدود 100 هزار شهروند کویتی اطلاق می‌شود که دولت این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس از دادن حق شهروندی به آنها سر باز می‌زند. این موضوع سال‌هاست که به معضلی اجتماعی برای مردم این کشور تبدیل شده‌ و مشکلات بسیاری از جمله پر رنگ شدن نژاد پرستی و نقض حقوق بشر را موجب شده است.

بیشتر شهروندان کویتی موسوم به البدون یا بی وطن اغلب آنها متولد کویت بوده و از چند دهه قبل در داخل کویت بسر برده و بیشتر اجداد و پدران آنها بویژه تا قبل از حمله نظامی صدام حسین دیکتاتور سابق عراق به کویت در سال 1990 در ارتش و پلیس مشغول به خدمت بوده‌اند ولی پس از اشغال کویت از سوی ارتش عراق به اتهام همکاری با نیروهای صدام حسین از خدمت در ارتش کویت اخراج شدند این در حالی است که بسیاری از مردم قشر البدون شاغل در ارتش و پلیس توسط نیروهای اشغالگر صدام حسین کشته شده‌ بودند.

دولت کویت به بهانه اینکه برخی از این قشر اجتماعی در سال‌های 1959 تا 1965 درخواست شهروندی نکرده‌اند و یا برخی از آنها در زمان حمله صدام به کویت به کشورهای خود بازگشته از دادن حق شهروندی به آنها سر باز زده است. این در حالی است که برخی از مردم کویت بی وطن در آن سال‌ها در بادیه به سر می‌برده و به علت عدم آگاهی از آنچه در شهرها و دولت‌ها می‌گذرد اقدام به درخواست برای حصول شناسنامه نکرده‌اند.

مسئولان کویت کویتی در حالی از دادن شناسامه به "البدون " به بهانه غیر کویتی بودن آنان سر باز می‌زنند که غیر کویتی بودن برخی از نمایندگان پارلمان این کشور بر همگان روشن است. برای نمونه ولید الطباطبایی یک شهروند ایرانی بوده که جد بزرگ او سید ابراهیم الطباطبایی از سادات اصفهان بود و برای تبلیغ مذهب تشیع از اصفهان به منطقه سنی نشین الزبیر بصره مهاجرت کرد.او از افرادی است که در قضیه جزایر سه گانه، کاسه داغ تر از آش می شود. طباطبایی نسبت به نام خلیج فارس نیز حساسیت دارد و تاکنون بارها در این باره سر و صدا به راه انداخته است.به نظر می‌رسد که حصول شناسنامه کویتی به مواضع افراد در قبال سایر کشورها ارتباط تنگاتنگی دارد.

مردم بی وطن کویت که دولت با نادیده گرفتن حق شهروندی آنها را سوری، عراقی و یا ایرانی الاصل می‌داند به هنگام تظاهرات پارچه نوشته‌هایی با مضامین "من چه کسی هستم و کشور من کجاست " را حمل می کنند زیرا آنها علاوه بر نداشتن شناسنامه از نعمت تحصیل و آموزش پرورش محروم بوده و به هنگام سفر به بیرون کویت به مشکلات بسیار زیادی مواجه می‌شوند.

اصل و نسب قشر البدون کویت

طی گفت‌‌وگوهایی که با برخی از اساتید دانشگاه،‌ پژوهشگران اجتماعی و روزنامه نگاران کویتی داشتیم، همگی اذعان داشته که اصل و نسب اکثریت قشر بی وطن کویت به قبایل اصیل کویت از جمله عشیره "شمر "، "عنزة "، "بنی کعب "، "حیادر " و "باوی " که سابقا در صحراهای دور دست به سر می‌بردند، بر می‌گردد. بسیاری از آنها بویژه قبل از شکل گیری و استقلال کشور کویت در مناطق جنوبی هم مرز با عربستان سعودی و شرق کویت و همچنین در مرزهای نزدیک به عراق و سوریه و حتی مناطق نزدیک به کشور جمهوری اسلامی ایران زندگی می‌کردند.

اعطای شناسنامه به البدون به درخواست اعضای پارلمان کویت

به موجب قانونی که توسط اعضای مجلس امت (پارلمان) کویت در سال‌های 2008 و 2007 مطرح شده و پس از مدت‌ها سرانجام به تصویب رسید، دولت اجازه پیدا می‌کند که برای حدود 35 هزار تن از قشر اجتماعی بی وطن شناسنامه کویتی صادر کند و افراد دارای مهارت‌های خاص در اولویت قرار می‌گیرند ولی به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی و اجتماعی دولت کویت در اعطای شناسنامه به این قشر اجتماعی محروم جانب عدالت و انصاف را رعایت نکرده و این امتیاز را بیش از بقیه به سلفیون ارائه داده. البته اتهاماتی مبنی بر اینکه دولت کویت به جای اعطای شناسنامه به البدون به برخی شهروندان کشورهای حاشیه خلیج فارس در راستای بر هم زدن ترکیب جمعیتی این کشور شناسنامه کویتی صادر کرده است.