امام (ره) نشان داد که به عنوان رهبر دیدگاهش را بر رأی و نظر مردم تحمیل نمی​کند

صادق چهرقانی: «امام خمینی(ره) در نظر داشت به افرادی که انقلاب کرده بودند اثبات کند که رهبری یک نقش هدایتگری دارد و هیچگاه دیدگاه خود را بر رأی و نظر مردم تحمیل نمی​کند. امام همچنین برای اینکه به آیندگان اثبات کند که پایه ریزی نظام اسلامی بر اساس اراده و خواست ملت است، با برگزاری رفراندومی که تجلی گر اراده و خواست ملت بود؛ اصل نظام را به رای گذاشتند تا مردم خودشان نظام جمهوری اسلامی را انتخاب کنند.» این​ها گوشه​هایی از سخنان آیت​الله سیدهاشم حسینی بوشهری امام جمعه موقت قم و رییس سابق حوزه​های علمیه سراسر کشور است.

وی در گفت​وگو با «خبرآنلاین»، با انتقاد از کسانی که عنوان می​کنند امام خمینی(ره) در اصل معتقد به رأی و نظر مردم نبود و تنها برای جلوگیری از بهانه​های دشمنان اصرار به رفراندم داشتند، گفت: بحث بهانه گیری​های دشمنان همیشه هست. حتی برای تحقق انقلاب، هم اگر دنبال این بودیم که نباید بهانه دست دشمنان دهیم، اصلا نباید انقلاب می کردیم. انقلاب ما برای مقابله با استکبار، مقابله با چپاول​گری دشمنان و ... است که هیچ کدام بر طبق خواست دشمنانمان نبود.

وی با تأکید بر این که احترام به رأی و نظر مردم، واقعیتی در نظر امام خمینی(ره) بود، گفت: عمده هدفی که امام خمینی(ره) دنبال می​کردند، بر اساس آن چیزی بود که مردم می​خواستند و بارها برای آن به خیابان​ها آمدند و تظاهرات کردند. وی در بخش پایانی این گفت​وگو از کسانی که می​گویند باید دوباره رفراندوم برگزار شود انتقاد می​کند و می​گوید، این​ها چشم​هایشان را بسته​اند. مثل معروفی است که می​گوید کسی که خواب است را می​شود بیدار کرد است اما کسی که خود را به خواب زده است را نمی​شود بیدار کرد، چون تصمیم به بیدار شدن ندارد.

مشروح این مصاحبه را در ادامه می​خوانید:

چرا امام خمینی(ره) با وجود این که می​دانستند در آن برهه از زمان، به دلیل این که انقلاب اسلامی تازه به پیروزی رسیده بود، همه مردم موافق و همراه با انقلاب هستند، اینقدر اصرار به رفراندوم و نظرخواهی از مردم داشتند؟ در حالیکه بسیاری نیز بر این عقیده بودند که با وجود حمایت​های همه جانبه مردم از انقلاب، نیازی به این کار نیست.
فکر می​کنم امام خمینی(ره) به دنبال آن بود که مردم در عمل هم احساس کنند بر سرنوشت خودشان حاکمند و حق تعیین سرنوشت خودشان را دارند. برای همین، در عمل به پای صندوق رأی آمدند و با آری و یا نه خود که به صندوق ریختند، انتخاب واقعی خودشان را نشان دادند. اگر امام(ره) فقط بر اساس برداشت خودشان - که البته یک برداشت واقعی بود - عمل می​کردند و مسئله انتخاب نظام و جمهوری اسلامی را به رأی نمی​گذاشتند، حداقل برای آیندگان این پرسش جدی مطرح بود که پایه نظام بر اساس اراده مردم پایه گذاری نشده است.

امام همچنین برای اینکه به آیندگان اثبات کند که پایه ریزی نظام اسلامی بر اساس اراده و خواست ملت است، با برگزاری رفراندومی که تجلی گر اراده و خواست ملت بود؛ اصل نظام را به رای گذاشتند تا مردم خودشان نظام جمهوری اسلامی را انتخاب کنند. چون امام بهانه​گیری​های آتی دشمن را پیش بینی کرده بودند و می​خواستند مسائلی که دشمنان دنبالش بودند و توطئه​هایی که در مسیر انقلاب شکل می​گرفت را خنثی کنند. ما شاهد بودیم که در طول این 32سال توطئه​های زیادی کردند، اما یکی از مسائلی که دشمن هیچگاه نتوانسته آن را زیر سؤال ببرد، مسئله انتخاب مردم در رابطه با نظام جمهوری اسلامی بوده است.

چرا امام اصرار به واژه «جمهوری اسلامی« داشتند؟
این نظام با توجه به خون شهدایی که به زمین ریخته شده و تقدیم انقلاب شده است، نشان می​دهد که مردم بر اساس آرمانی این انقلاب را به پیش بردند و رهبری هم بر اساس یک آرمانی این حرکت را هدایت کردند. بر این اساس می​توان گفت که بر اساس آرمان والایی این انقلاب به ثمر نشست. یعنی بحث اسلامیت هم برای امام خمینی(ره) و هم برای مردم ما مهم بوده است.

امروزه در برخی از کشورها  بحث اسلامی بودن را مطرح می​کنند اما آثار و نتایجی از اسلام ندارند. به همین دلیل هم امام خمینی بر واژه اسلامیت نظام اصرار داشتند.  اما برخی تعبیرات دیگری از جمله جمهوری دموکراتیک یا عناوین دیگری را مطرح می​کردند که اگر محقق می​​شد، همیشه زمینه انحراف انقلاب، از مسیر اصلی خودش  وجود داشت.

انقلاب ما بر اساس سه اصل مترقی استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی پیروز شد. یعنی هم جمهوریت و هم اسلامیت. این همان تعبیری است که  رهبر معظم انقلاب بارها با عنوان مردم سالاری دینی مطرح می​کنند. یعنی نقش مردم یک نقش کلیدی است. منتها بر اساس خواستی که مردم دارند. یعنی اسلام را مردم می​خواهند. مردم آراء و نظریاتشان بر اساس اسلام خواهی است. هم در رابطه با قانون اساسی و هم در رابطه با اصل نظام و هم در رابطه با هر حرکتی که متناسب با نظام انجام گرفته است. مردم اراده​شان را بر اساس چارچوب اسلام دنبال کرده و پیگیری می​کنند.

احترام به رأی و نظر و خواست مردم در نظر امام خمینی(ره) تا چه میزان بود؟
احترام به رأی و نظر مردم، واقعیتی در نظر امام خمینی(ره) بود. واقعیت امر این است که امام راحل معتقد بود که یک نظامی در چارچوب مسائل اسلامی پی​ریزی شود. از این رو برای این که معلوم باشد که این مردمند که خواهان این نظام هستند، هم از واژه اسلامی استفاده شد و هم از واژه جمهوری. جمهوریت آن اراده و خواست مردم است و اسلامیت به عنوان آن قانونی است که مردم زندگی​شان را بر اساس آن تنظیم می​کنند.

برخی معتقدند که امام خمینی(ره) رأی مردم را زینتی می​دانستند و در اصل معتقد به رأی مردم نبودند و اگر اصراری به برگزاری رفراندوم داشتند به دلیل جلوگیری از بهانه​های دشمنان بود. تحلیل شما از این سخنان چیست؟
بحث بهانه گیری​های دشمنان همیشه هست. حتی برای تحقق انقلاب، هم اگر دنبال این بودیم که نباید بهانه دست دشمنان دهیم، اصلا نباید انقلاب می کردیم. انقلاب ما برای مقابله با استکبار، مقابله با چپاول​گری دشمنان و ... است که هیچ کدام بر طبق خواست دشمنانمان نبود.

عمده هدفی که امام خمینی(ره) دنبال می​کردند، بر اساس آن چیزی بود که مردم می​خواستند و بارها برای آن به خیابان​ها آمدند و تظاهرات کردند. یعنی بارها مردم به صورت عملی یک رفراندم عمومی را برگزار کرده بودند، ولی در شکل قانونی خودش که از نظر دنیا هم پذیرفته شود و برای آیندگان نیز عملا حرفی باقی نماند و خود مردم هم احساس کنند که همانی که اراده کردند همان اتفاق افتاده؛ این انتخابات برگزار شد و جمهوری اسلامی رای آورد.

در چند سال اخیر زمزمه هایی از سوی برخی مطرح می شود که اگر امام خمینی(ره) زنده بودند، با توجه به مسائلی که در کشور اتفاق افتاده، شاید یک رفراندوم دیگری نیز برگزار می​کردند؛ نظر شما در این باره چیست؟
این​ها هنوز اراده مردم را نشناخته​اند. چرا که رفراندوم جایی برگزار می​شود که حالت ابهامی در جامعه باشد و رأی مردم مشخص نباشد. در سراسر کشور، در روز  22 بهمن و سایر مناسبت​ها سیل مردم به خیابان​ها می​ریزد و حضور جدی پیدا می​کند و هماهنگیشان را با مسائل نظام اعلام می​کند. همه این​ها در حقیقت اعلام رأی و نظر مردم است. این بحث رفراندمی که از ناحیه دشمنان مطرح می​شود، در حقیقت یک نوع زیر سؤال بردن است. این​ها چشم​هایشان را بسته​اند. مثل معروفی است که می​گوید کسی که خواب است را می​شود بیدار کرد است اما کسی که خود را به خواب زده است را نمی​شود بیدار کرد، چون تصمیم به بیدار شدن ندارد.

/111