علی پاکزاد: ساختار مبادلات بازرگانی خارجی ایران در تراز تجاری کشور با 48 شریک تجاری طی سال 88 نشان از وابستگی بازارهای ایران به کالاهایی است که در آن سوی مرزها مصرف کنندگان ایرانی را هدف قرارداده اند.
تراز تجاری میان ایران ودیگر کشورهای جهان طی سال 88 نسبت به سال 87 به نفع ایران بهبود پیدا کرده است ولی آنچه قابل توجه است کاهش سهم نسبی ارزش صادرات کالاهای نفتی در مقابل کالاهای سنتی در ترکیب صادرات کشور بوده است.
براساس آمار گمرکات کشور سهم صادرات کالاهایی مانند گازهای نفتی، پروپان، متانول و بوتان مایع که فرآورده های اولیه نفت محسوب می شود ازنظر سهم ارزش در کل صادرات کشور افت محسوس داشته اند در حالی که صادرات همین سهم در مورد محصولاتی مانند پسته و فرش که کالاهای سنتی بخش صادرات کشور محسوب می شوند افزایش پیدا کرده است.
البته کالاهای صنعتی مانند سیمان نیز سهم خود را در کسب ارزش صارداتی کشور افزایش داده اند که این مسئله را می توان با برنامه های بازسازی در کشورهایی مانند عراق و افغانستان مربوط دانست.
بررسی ارزش هر تن کالای صادراتی کشور نیز نشان می دهد که در سال 88 هر تن کالای صادراتی ایران بطور متوسط معادل 458 دلار ارزش داشته است در حالی که هر تن کالای وارداتی به کشور در سال 88 معادل 1064 دلار ارزش داشته است؛ مقایسه این دو رقم با ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی در سال 87نشان می دهد افتی معادل 16 درصد در ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی کشور ایجاد شده که این مسئله با توجه به بحران اقتصاد جهانی در سال گذشته قابل توجیه است.
با نگاهی به ترکیب کالاهای وارداتی کشور می بینیم بنزین در سال گذشته در صدر کالاهای وارداتی قرار داشته است و در این سال معادل 4.5 میلیارد دلار بنزین از کشورهای دیگر خریداری شده است و این رقم در مقایسه با سال 87 معادل 67 درصد افزایش ارزش داشته است و از نظر حجمی نیز از 3 میلیون تن سال 87 به رقم 7.8 میلیون تن در سال 88 رسیده است.
گندم وبرنج نیز در سال 87 بعد از واردات شمش آهن وفولاد در ردیف سوم وچهارم رکورد داران محصولات وارداتی کشور قرار دارند، نکته قابل توجه آنکه در حالی که در سال 88 میزان واردات گندم از نظر وزنی به حدود 4.6 میلیون تن رسیده است و برای این میزان واردات در حدود 1.1 میلیارد دلار هزینه شده است ولی دولت توانسته است گندم را در سال 88 به ازای هر کیلو 10 سنت ارزان تر از سال 87 وارد کند، البته براساس آمارهای گمرک نمی توان در مورد کیفیت گندم وارداتی در سال 87و مقایسه آن با اقلام وارداتی سال 88 تحلیلی داشت.
در مقابل نرخ واردات برنج به کشور در سال 88 نسبت به سال 87 خبر از گران شدن اقلام وارداتی این محصول دارد، بر اساس گزارش گمرک هر کیلو برنج وارداتی در سال 88 معادل 80 سنت ارزش داشته است در حالی که خرید های صورت گرفته در سال 87 خبر از قیمت 60 سنت در آن سال را دارد وگویای گرانی معادل هر کیلو 20 سنتی این محصول کشاورزی است، همچنین در سال 88 میزان واردات برنج به کشور 1.2 میلیون تن رسیده است در حالی که واردات برنج در سال 87 معادل 1.3 میلیون تن بوده است.
شرکای تجاری ایران
ترکیب شرکای تجاری ایران و بررسی تراز بازرگانی کشور با هر یک از این شرکا نشان می دهد در حالی که در سال 88 سه کشور امارات، آلمان و برزیل در تبادلات تجاری خود با ایران خالص صادراتشان به ایران بیش از 4 میلیارد دلار بوده است ایران تنها در مبادلات تجاری خود با کشور عراق توانسته است به تراز مثبت 4 میلیارد دلاری دست پیدا کند و در هیچ یک از 17 کشور دیگری که ایران در تبادلات تجاری خود با آنها تراز مثبت داشته است از به مرز یک میلیارد دلار نرسیده است.
متوسط تراز منفی ایران با شرکای تجاری اش در سال 88معادل 2.1 میلیارد دلار بوده است در حالی که متوسط تراز مثبت تجاری ایران معادل 385 میلیون دلار بوده است.درمیان کشورهای طرف تجارت با ایران کشور امارات با سهم 16 میلیارد دلاری از واردات به کشور بزرگترین مبداء کالاهای وارداتی به ایران محسوب شده وبه تنهایی29 درصد از کل واردات کشور را تامین می کند.
البته با توجه به آنکه کشور اماراات به عنوان یک منطقه آزاد تجاری عمل میکند در واقع محلی است که از طریق ان محصولات دیگر کشوها و به طور عمده چین و دیگر کشورهای شرق آسیایی را آماده ارسال به بازارهای ایران می کند.
نظر شما