هادی نیلی: بیش از 30 ماه از دستور دولت برای استفاده مدیران دولتی از ایمیل ملی، به نظر می‌رسد هنوز راه درازی تا فراگیرشدن این پروژه باقی است.
آمارهای غیررسمی که البته سنجه‌ای برای مطمئن‌شدن از درستی آن در دست نیست، می‌گوید بیش از 95 درصد نشانی‌های پست الکترونیک کاربران ایرانی در سایت‌های غیرایرانی مانند gmail و yahooثبت شده است و بیشتر سایت‌های فارسی که سرویس پست الکترونیک ارائه می‌کنند، در خارج از کشور میزبانی می‌شوند.
مدیران دولتی نیز از این محبوبیت سرویس‌های رایگان خارجی معاف نیستند و عمده آنان نیز ای‌میل‌شان را روی همین نشانی ثبت کرده‌اند.
بخشنامه معاون اول رییس‌جمهور در دولت نهم ضمن ابراز نگرانی از این فراگیری، آن را از نظر امنیتی و اعتبار کشور به‌صلاح ندانسته و تمام مدیران دولتی را موظف کرده است آدرس ایمیل خود را از طریق سامانه پست الکترونیک امن ملی روی نشانی iran.ir دریافت کنند.
نمایندگان ویژه جمهور در تاریخ 31 تیرماه 86 در اجرای تبصره 13 قانون بودجه سال 1386، معاونت فن‌آوری اطلاعات وزارت ICT را مکلف به راه‌اندازی درگاه (پرتال) واحد دولت الکترونیک کردند و بر همین اساس بخشنامه‌ای از سوی معاون اول رئیس جمهور مبنی بر ارائه خدمت پست الکترونیک توسط درگاه خدمات الکترونیکی ایران به مدیران دستگاههای دولتی صادر شد. از قرار معلوم ارائه سرویس به عموم مردم در ابتدا در دستور کار نبود.
طبق اعلام رسمی مسوولان، سرویس پست الکترونیکی ایران از 28 مهرماه سال 1386 به مدیران دولتی و افراد واجد شرایط ارایه شده و تا پایان اسفندماه 1386، در حدود 4500 کاربر در این سامانه تعریف شده‌اند. بر اساس بخشنامه معاون اول رییس جمهور، درگاه خدمات الکترونیکی ایران به مدیران دستگاههای دولتی و افراد واجد شرایط که با خارج از سازمان خود مکاتبه دارند، خدمت پست الکترونیکی ارائه کرد.
پیش از این، مدیر عامل شرکت فن‌آوری اطلاعات ایران در بر شمردن ویژگی‌های صندوق پست الکترونیکی که توسط سامانه iran.ir به کاربران ارائه می‌شود، گفته بود: اطلاعات موجود در پست الکترونیکی آن‌ها به خارج از کشور منتقل نمی‌شود، این سامانه سه گیگا بایت فضا در اختیار کاربران قرار می‌دهد و دریافت و ارسال نامه از میل‌سرورهای دیگر نظیر یاهو و یا جیمیل را دارد.
در حال حاضر امکان استفاده از صندوق پست الکترونیکی از طریق سامانه iran.ir برای مدیران دستگاههای دولتی فراهم شده و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به این وب‌سایت، برای خودشان صندوق پست الکترونیکی راه بیندازند.
مدیر عامل شرکت فن‌آوری اطلاعات ایران همچنین ابراز امیدواری کرده بود که بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، به زودی امکان ارائه صندوق پست الکترونیکی امن به کاربران فراهم شود.
اما در مراجعه به این درگاه ملی، معلوم شد هنوز این سرویس صرفا به مدیران دولتی ارائه می‌شود و این مدیران باید علاوه بر تکمیل و ارسال فرم الکترونیکی, فرم کاغذی را هم با مهر و امضای بالاترین مقام دستگاه اجرائی ارسال کنند. این درگاه وعده داده است پس از دریافت فرم‌های تائیدشده، ظرف یک روز پست الکترونیکی متقاضی فعال و اعلام شود.
ایمیل فرمانداری روی جیمیل
این در حالی است که به نظر می‌رسد هنوز مسئولان دولتی درباره نحوه استفاده از پست الکترونیک ملی خود توجیه نشده‌اند و حتی درباره سرویس‌های رایگان پرطرفدار از جمله yahoo و gmail هم اطلاعات چندانی ندارند.
وزیر علوم دولت نهم، محمدمهدی زاهدی، در آغازین روزهای وزارتش در سال 84 در مصاحبه‌ای با اعلام نشانی ایمیل خود در یاهو، از کسانی که درباره نحوه مدیریت اون پیشنهاد یا انتقادی دارند خواست به این نشانی ایمیل بفرستند. همان زمان کارشناسان و روزنامه‌نگاران حوزه آی‌تی یادآوری کردند اعلام نشانی الکترونیک یک وزیر روی یک سرویس رایگان، نه از نظر امنیت اطلاعات کار درستی است و نه از نظر جایگاه و شان وزیر علوم، این نشانی فراخور و مناسب است.
چندهفته‌پیش و در اوایل دی‌ماه نیز فرماندار گتوند خبر از راه‌اندازی پست الکترونیک این فرمانداری برای تحقق طرح دولت الکترونیک و برای رفاه حال ارباب رجوع داد.
قدرت‌الله امانی‌پوردر مصاحبه‌ای که برای معرفی این پست الکترونیک با ایرنا انجام داد، نشانی ایمیل این فرمانداری را gotvand.fdi@gmail.com اعلام کرد.
فرماندار گتوند بدون اشاره به اینکه این واحد دولتی از یک سرویس رایگان استفاده کرده است، با افتخار خبر داد: در این پست، حداکثر فضا به کار گرفته شده و شهروندان گتوندی می‌توانند هر گونه پیشنهاد، انتقاد و نظرات خود را از این طریق ارسال کنند.
به این ترتیب پیداست با گذشت 30ماه از آغازبه‌کار درگاه ملی اینترنت ایران، هنوز مدیران دولتی نیز درباره امکان داشتن ایمیل روی دامنه iran.ir آگاه نیستند.
تجربه ترکیه
البته ایران اولین کشوری نیست که بنا دارد یک سرویس ایمیل ملی به شهروندانش ارائه دهد. گذشته از تلاش‌های قبلی دولت‌هایی مانند فرانسه برای جاانداختن سرویس‌های رایگان مشابه yahoo و gmail به زبان بومی در کشور خود، در ماه‌های گذشته اعلام شد که مقامات ترکیه تصمیم گرفته‌اند یک آدرس ایمیل به هر یک از 70 میلیون شهروند ترکیه بدهند.
نام این پروژه آناپستا است که از قرار معلوم مراحل تست را هم پشت سر گذاشته است. در این پروژه به هر نفر 10 گیگ فضا اختصاص داده خواهد شد. هدف از راه‌اندازی شبکه ای‌میلی، هماهنگ با شبکه موبایل فعلی است. در این طرح به هر بچه‌ای که متولد می شود، یک آدرس ایمیل داده خواهد شد و این آدرس بر روی کارت ملی او درج می‌شود.
کارشناسان معتقدند هدف بعدی این پروژه، حذف سرویس‌دهنده‌های بین‌المللی مانند yahoo و gmail است.
دولت ترکیه، این اقدام را در راستای تصمیم این کشور برای راه‌اندازی موتور جستجوی اختصاصی تا سال 2010 می‌داند. مقامات ترکیه معتقدند چون همه موتورهای جستجویی که به صورت بین‌المللی در حال استفاده هستند در کشورهای خارجی قرار دارند، این می‌تواند باعث بروز مسایل امنیتی شده و نیازهای ترکیه را برآورده نکند.
اینترنت ملی چه شد؟
تلاش دولت برای فراگیرکردن ایمیل ملی در حالی در رسانه مطرح شده است که تجربه موازی دولت درباره اینترنت ملی هنوز تجربه‌ای ناموفق است.
آخرین نمونه این عدم‌موفقیت در هفته‌های اخیر بوده که دولت اعلام کرد شهروندان می‌توانند برای اطلاع از جایگاه خود در نظام خوشه‌بندی هدفمندکردن یارانه‌ها به سایت مرکز آمار ایران مراجعه کنند.
اما با اینکه سرورهای اصلی سایت «مرکز آمار ایران» از خدمات اینترنت ملی استفاده می‌کردند، اما با طراحی غیرحرفه‌ای این شبکه، امکان استفاده از این سایت برای بیشتر مردم امکان‌پذیر نبوده است.
این سرورها با خطوط اینترنت ملی که از محدوده آدرس IP غیرمعتبر 10.10.X.X استفاده می‌کنند، عملا قادر به پاسخ‌گویی به شبکه‌هایی که از این محدوده در شبکه خود استفاده کرده‌اند و یا DNSهای خود را با استفاده از DNS serverهای استاندارد جهانی Update می‌کنند، در دسترس نیست؛ در نتیجه این سایت تنها برای کاربرانی قایل دستیابی است که از خدمات برخی ISPها استفاده می‌کنند.
نظر شما