زندگی ۶۰هزار پرنده مهاجر در نیزارهای تالاب زریوار/نیزارها جزو جدای ناپذیر اکوسیستم تالاب

اقبال حمیدی مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرآنلاین از سنندج، در خصوص اهمیت دریاچه زریبار، اظهار کرد: به دلیل اهمیت این دریاچه در یک سال و نیم گذشته بالغ بر ۶ کارگروه استانی و سه کارگروه شهرستانی در راستای رسیدگی به چالش‌های حوزه زریبار برگزار شده است.

وی با بیان اینکه در حوزه زریبار، بیشترین چالش‌ ما چاه‌های مجاز و غیرمجاز پایین دست حوزه زریبار است، افزود: در سفر دوم استانی رییس جمهور به کردستان، شبکه آبیاری ۱۶۰۰ هکتار از اراضی پایاب تالاب زریبار تکمیل شد که در سال آینده یکی از مواردی که دنبال می‌شود در فاز اول چاه‌های غیرمجاز و در فاز بعدی چاه‌های مجاز، عملا از مدار خارج می‌شوند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان ادامه داد: این مسئله باعث می‌شود که حجم زیادی از آب تالاب زریبار که برای کشاروزی منطقه استفاده می‌شد با انتقال آب از سد گاران که در سفر رییس‌جمهور به افتتاح رسید، از زریبار حذف خواهد شد.

وی بیان کرد: یکی از اقدامات بسیار مثبت که با همکاری شرکت آب منطقه ای در حوزه زریبار انجام شد انتقال هر ثانیه ۲۰۰ لیتر آب از سد گاران به تالاب زریبار بود که این مهم در سه ماه قبل محقق شد.

۲۳ حلقه چاه تامین آب مریوان

حمیدی از وجود ۲۳ حلقه چاه تامین آب مریوان و بیش از ۳۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در بالادست زریبار خبر داد و گفت: با توجه به اینکه زریبار دریاچه ای خود جوش است و تامین آب آن از هیچ منبعی صورت نمی گیرد، خروج این تعداد چاه مجاز و غیر مجاز از شبکه، می تواند به تامین آب زریبار کمک کند لذا با انتقال آب سد گاران حجم قابل ملاحظه ای به کاسه آبی تزریق خواهد شد و مستقیم داخل تصویه خانه آب شرب می‌شود.

وی به بحث فضا سبز محوطه دریاچه زریبار پرداخت و عنوان کرد: سالانه یک و نیم تا ۲ میلیون متر مکعب از کاسه آبی برای تامین فضا سبز محوطه زریبار استفاده می‌شد که در یک سال گذشته محیط زیست مانع این اقدام شده در این راستا شهرداری مکلف شده از منابع جایگزین سایر چشمه جهت آبیاری فضای سبز استفاده کند.

کاهش کشت برنج در دریاچه زریبار

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان، با اشاره به اینکه کشت برنج به جزو دو استان شمالی عمدتا در سطح کشور ممنوع است، تصریح کرد: در یک سال و نیم گذشته در اطراف دریاچه زریبار بالغ بر ۱۰۰ هکتار کشت برنج انجام می‌شد اما با توجه به اینکه کشت برنج یکی از چالش‌های حوزه آب در زریبار است و کشت آن به منع آب فراوانی نیاز دارد و وجود آرسنیک در برنج می‌تواند به آبزیان آسیب برساند در این راستا میزان کشت برنج را به هشت هکتار کاهش دادیم، همچنین کاشت توتون و تنباکو هم یکی از منابع ورود آرسنیک به آب دریاچه بود که این مهم در کارگروه‌ها مطرح و کشت آن‌ها نیز متوقف شد.

حمیدی به کاشت مهاجم درخت پالونیا اشاره کرد و گفت: درخت پالونیا در سال ۱۳۹۰ به صورت غیرکارشناسی در محدوده پیاده‌راه زریبار کاشته شد که این درخت گونه مهاجم، آلرژی زا، مصرف آب زیاد و نیاز به مراقبت و رسیدگی اصولی دارد لذا طبق دستور سازمان محیط زیست در سطح کشور این درختان کامل قطع و با دیگر درختان از جمله چنار و بید مجنون جایگزین شدند و از تعداد ۱۵۰ درخت پالونیا به ۱۰ تا ۱۵ مورد رسید.

۲۹۸ گونه پرنده در زریبار

وی در ادامه سخنان خود به وجود نیزارهای تالاب زریبار پرداخت و بیان کرد: با بررسی عکس‌های هوایی از نیزارهای زریبار در ۳۰- ۴۰ سال گذشته تاکنون نشان می دهد که نیزار باعث از بین رفت زریبار نیست بلکه پناهگاه جانداران زیادی هم چون پرندگان است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان، افزود: در حال حاضر ۲۹۸ گونه پرنده از جمله فلامینگو، لک لک‌ها، باکلان‌ها، کاکایی‌ها، ماهی خورک‌ها، سسک‌ها، چرخ ریسک‌ها، عقاب ماهی گیر، حواصیل خاکستری و سفید، درنای معمولی، پلیکان و اردک سیاه کاکل مهمانان این منابع آبی در تالاب زریبار هستند.

نیزارهای زریبار محل ۵۰ تا ۶۰ هزار پرنده

حمیدی با اشاره به اینکه نیزارها یکی از جاذبه‌های گردشگری در دریاچه زریبار هستند، عنوان کرد: اگر نیزارها در دریاچه نباشند به یک سد انسان ساخت مصنوعی که آب از یک جا جمع شده تبدیل می‌شود در حالی که نیزار محل زمستان گذاران پرندگان مهاجر و زیست ۵۰ تا ۶۰ هزار پرنده و پناهگاه حیات‌وحش است.

وی به اهمیت نیزارها در دریاچه زریبار پرداخت و تصریح کرد: وجود نیزارها در حاشیه و پیرامون زریبار به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر دریاچه ضمن بخشیدن جلوه‌های خاص بصری، از حیث روابط اکولوژیکی، حفظ سلامتی و تصفیه آب دریاچه و برقراری توازن در معادلات اکولوژیکی این دریاچه اهمیت دارد، این نیزارها پناهگاه بسیار خوبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی این تالاب هستند و گسترش آن‌ها واکنش طبیعی دریاچه به سموم کشاورزی و فاضلاب‌های روستاهای اطراف این دریاچه است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان، اضافه کرد: نیزارهای زریبار به مکان بسیار امن برای پرندگان آبزی و کنار آبزی حاشیه این تالاب تبدیل‌شده و سالیانه هزاران قطعه پرنده بومی و مهاجر داخل این نیزارها لانه‌سازی و جوجه آوری می‌کند همچنین تالاب زریوار به‌عنوان پناهگاه حیات‌وحش، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری از جمله پرندگان آبزی و کنار آبزی است که نیزارها نیز نقش مهمی در زادآوری پرندگان و حیات تالاب دارد.

با حمایت مردم؛ آمار آتش سوزی در زریبار به کمتر از دو هکتار رسید

حمیدی با اشاره به اینکه ۵۰۰ هکتار از نیزارهای دریاچه زریبار در سال ۱۴۰۰ طعمه حریق شد، افزود: با توجه به اقدامات محیط زیست در بحث پایش مانیتورینگ و نصب دوربین ها آمار آتش سوزی در سال ۱۴۰۱ به ۲۵۰ هکتار رسید و خوشبختانه امسال با حمایت مردم و تشکل‌ها کمتر از دو هکتار آتش سوزی در دریاچه زریبار رخ داده است و این نشان می‌دهد مردم در قبال دریاچه مسئولیت‌پذیر و حامی زریبار هستند.

وی با بیان اینکه علت آتش سوزی متاسفانه عامل انسانی و عمدی بوده است، گفت: نیروهای مردمی، انجمن های محیط زیست به ویژه انجمن سبز چیا، منابع طبیعی، آتش نشانی و اداره محیط زیست شهرستان های مریوان و سروآباد در صورت آتش سوزی اقدام به مهار آتش می‌کنند.

دریاچه زریبار مناسب شنا کردن نیست

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان، خاطرنشان کرد: هر ساله در پی غرق شدن چندین تن از جوانان شهر مریوان در دریاچه‌ زریبار، بارها اعلام شده که شنا در این دریاچه اکیداً ممنوع است اما با وجود علائم هشدار دهنده متاسفانه مردم به خصوص جوانان توجه ای به این مهم نکرده و هر بار ما شاهد غرق شدن آنها در زریبار هستیم.

حمیدی یادآور شد: باتوجه به اینکه عمق دریاچه زریبار ۵.۵ تا ۶ متر است پوشش گیاهان در عمق دریاچه مانع جلو رفتن فرد شناگر شده و این موجب بی حرکت مانده و غرق شدن می‌شود به همین خاطر به هیچ عنوان دریاچه زریبار نقطه مناسبی برای شنا کردن نیست.

وی افزود: در سفر اول رئیس جمهور به استان کردستان ۳۰ میلیارد تومان به دریاچه زریبار تخصیص داد شد که در سال اول ۶ و نیم میلیارد تومان به خرید تجهیزات اطفا حریق، تجهیزات کنترل پایش کیفی آب زریبار، خرید قایق و پهباد اختصاص داده شد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان، در ادامه به برگزاری کنگره تجلیل از مقام شامخ شهدای محیط زیست و ایثارگران حوزه محیط زیست پرداخت و گفت: در این کنگره از ۱۲۲ شهید و ایثارگر حوزه محیط زیست در سطح کشور تجلیل شد که در استان کردستان پنج شهید تقدیمی به محیط زیست نشان از این است که کردستان هم مانند هشت سال دفاع مقدس در حفاظت از محیط زیست پیشرو در تقدیم شهدا به میهن اسلامی بوده است.

دریاچه زریبار در سال ۱۳۸۸ به عنوان پناهگاه حیات وحش تحت مدیریت محیط زیست قرار گرفت و یکی از تالاب های زنده و پویا است که از نزولات جویی و باران آب تامین می‌شود.

46