مرتضی اشراقی: سختی که امام از دست متحجرین متحمل شده بود در ردیف بالاترین سختی‌ها برایشان بود

در آستانه بیست و هفتمین سالروز رحلت رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حجت الاسلام مرتضی اشراقی نوه گرامی امام خمینی به سوالاتی در خصوص ویژگی های شخصیت ایشان و آثار ایشان بر جامعه ایران و همچنین موضوع تحریف انذیشه های آن رهبر فرزانه پاسخ داده است که اهم آن در ادامه می آید؛

• حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه به گواه تاریخ ، بزرگان هم دوره ای و شاگردان ممتاز در بسیاری از زمینه ها سرآمد روزگار خود بودند. اصولا افرادی که سر منشا تحولات عظیم اجتماعی میشوند، افراد چند وجهی و چند بعدی میباشند . این افراد غالبا به عنوان مصلحان اجتماعی ظهور مينمايند.

• اما اگر بخواهم در ایشان فقط و فقط یک ویژگی برتر را بیان نمایم که متناسب با شرایط امروز جامعه باشد بی شک آن ویژگی " نوگرا بودن" است. این صفت در تمام شئون زندگانی ایشان ساری و جاری است.

• به یاد داشته باشیم در اوایل قیام حضرت امام(ره)، خیلی از متعصبین ظاهرگرا میگفتند شاه شیعه است؛ چرا باید با وی مبارزه کرد؟ بسیاری از فتاوای حضرت امام(ره)، از حلیت شطرنج گرفته تا فتاوای تقریب گرایانه ایشان، نمود نوگرایی است.

• الگوی حکومت ایشان که پیوند جمهوریت و اسلامیت است خود الگویی نوگرایانه است؛ یا اصولا طراحی نهاد حکومتی مجمع تشخیص مصلحت نظام یک رفتار نوگرایانه فقهی است. برخورد ایشان با مقوله صدا و سیما و موسیقی و... یک رفتار نوگرایانه است.

• خود حضرت امام خمینی، سختیی را که از دست این متحجرین و متعصبین متحمل شده بودند را در ردیف بالاترین سختی ها میدانستند. در اندیشه ی امام خمینی(ره) شرایط زمانی و مکانی شرط اصلی افتاء در خصوص مسائل سیاسی و اجتماعی و..... می باشد که خود همین موضوع کلید حل بسیاری از معضلات اجتماعی امروز در ساحتهای مختلف است.

• نسل فعلی از منظر خودش تاریخِ گذشته را مینگرد و نسل قبل نیز میخواهد با منطق خودش امروز را بسازد. در این مواقع شکاف بین نسلی که کاملا هم طبیعی است، امکان دارد به یک گسست فرهنگی بدل شود.

• در اینجا لازم است متذکر شوم که برخورد و روشهای قهری با جوانان اثر عکس خواهد داشت و منتج به فاصله گرفتن نسل جوان خواهد گردید. خوشبختانه گفتمان امام نیز قابلیت این انعطاف را دارد چرا که برگرفته از تفکر اجتهادی شیعه است که عنصر زمان و مکان در آن تعیین کننده میباشد. در این چارچوب باید به اصول دستگاه فکری حضرت امام مراجعه کرد و اجازه داد موضوع ، مصداق و اولویت ها را خود نسل ها تعیین نمایند در این صورت است که تفکر خط امام نسل به نسل ادامه میابد؛ البته اجتهاد درمقابل نص صریح جایز نیست.

• متاسفانه امروزه گهگاهی شاهد آن هستیم که عده ای می خواهند امام(ره) را به نفع تفکر و جریان فکری خاص خود مصادره نمایند و برای این مصادره نیز از هیچ تلاشی فروگذار نیستند.

• اندیشه و راه امام خمینی (ره) مختص به یک جریان فکری و سیاسی خاص نیست که بشود از این ذخیره، به نفع خود و جریان فکری خود بهره برداری نمود.

• تاکید حضرت امام خمینی(ره) بر انتخابات مختلف یک تاکید کم نظیر است. کاملا مشهود است که امام سعی دارند تمامی پایه های نظام جمهوری اسلامی بر اساس آراء و نظر عموم جامعه باشد اینکه در شرایط ترور و جنگ و... هیچ انتخاباتی حتی یک روز عقب نمیفتد نشانِ معماریِ مستحکمی است که حضرت امام(ره) در این زمینه بنا نهاده اند.

• (در پاسخ به سئوالي در مورد اينكه کدام بخش اندیشه امام امروز بیشتر در معرض تحریف قرار گرفته است؟)قطعا نسبت به اندیشه امام(ره) تحریفاتی هدفمند صورت می گیرد. بی تردید افراد و جریانات داخلی و خارجی که از حرکت تاریخ ساز ایشان ضربه خورده اند نیک میدانند که امام از دل و ذهن و اعتقاد این ملت حذف شدنی نیست لذا تنها چاره ای که میماند تحریف تفکر امام است این یک بخش قضیه است؛ اما عدم شناخت صحیحِ امام، جنبه دیگری هم دارد و آن این است که شخصیت امام شخصیت جامعی است که برای اکثریت جامعه، نزدیک شدن به این جامعیّت کار سختی است.

• امروز شاید یک جریان ما در کشور بیشتر به وجوه مبارزاتی امام تاکید کند و یک جریان دیگر بیشتر بر روحیه آزادی خواهانه امام. جالب است بعضی از بندهای وصیت نامه حضرت امام(ره) جزء ادبیات لا ینفک هر دو جناح عمده کشور شده است و کمتر دیده شده است که جریان مقابل از آن بخش ها استفاده کند. حال کدامیک درست میگویند؟ واقعیت این است که هر دو جریان، بخشی از حقیقت تفکر امام(ره) را میگویند، اما ناقص.

• امروز بیشتر ما با این مسئله مواجه هستیم که جریانات، حسب مسائل خود امام را معرفی میکنند و این امر واقعا پسندیده نیست. ما نباید با تفکر امام(ره) گزینشی برخورد کنیم.

• من بارها گفته ام، هم تفکری که رای مردم را تزیینی میداند و معتقد است امام از سر مصلحت واژه جمهوری را در الگوی حکومت به کار برده اند در مقابل اندیشه امام هستند و هم آنانی که شعار جمهوری ایرانی میدهند. بیان امام در این زمینه بسیار صریح و قاطع است .جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد. الگوی مطلوب حکومت حضرت امام کاملا روشن است. جمهوری اسلامی مبتنی بر آرای مردم با هدایت و رهبری ولایت فقیه که نقش ستون فقرات نظام را دارد. این الگو اساسا قابل خدشه نیست. اگر کسی این اصول را نپذیرفت بی تردید در اعتقادش به امام باید تردید کرد.

• (در پاسخ به اين سئوال كه امام برای شما یک پدر بزرگ است یا رهبر انقلاب؟) طبیعی است که هر دو، قطعا نوه امام بودن بدون التزام به مبانی تفکر امام هیچ ارزشی ندارد. این انتساب همان قدر که شیرین و روح فزا هست، سخت هم هست. مخصوصا اینکه بعد از گذشته قریب به سه دهه هنوز محبت مردم و حتی جوانان و نوجوانانی که امام را ندیده اند در دل مردم زنده است. این که پیوسته با شاخص های رفتاری این انسان بزرگ سنجیده شوی مسئولیت بسیار دشواری است.

27216