به گزارش خبرآنلاین، به نقل از روابط‌عمومی دادگستری‌کل استان زنجانحجت‌الاسلام حسن مظفری دادستان عمومی و انقلاب زنجان در خصوص دستور قضایی صادره مبنی بر مقابله با عرضه و استعمال قلیان در اماكن عمومی و در پاسخ به این سئوال كه آیا اقدامات دستگاه قضایی در راستای مقابله با عرضه و استعمال قلیان در اماكن عمومی منجمله قهوه‌خانه‌ها به منزله مخالفت دستگاه قضایی با وجود قهوه‌خانه‌ها در سطح جامعه است، اظهار کرد: متأسفانه برخی این‌چنین برداشت می‌کنند كه مخالفت و مقابله دستگاه قضایی با عرضه و استعمال قلیان در اماكن عمومی منجمله در قهوه‌خانه‌ها به معنی مخالفت دستگاه قضایی با وجود قهوه‌خانه و قهوه‌خانه‌داری در سطح جامعه است، در حالی كه این‌گونه نیست و باید گفت که علت این بینش و تفكر نادرست در این است كه این افراد به غلط فلسفه وجودی قهوه‌خانه‌ها را صرفاً و فقط و فقط در استعمال قلیان می‌دانند.
وی با بیان اینکه این طرز تفكر در خلاصه كردن قهوه‌خانه به مصرف قلیان آفت بزرگ و مهمی بر فرهنگ قهوه‌خانه‌داری ایران كه حداقل از زمان صفویه یكی از فرهنگ‌های مهم مردم ایران محسوب می‌شود، است، ادامه داد: با نگاه به تاریخ ایران مشاهده می‌شود وجود قهوه‌خانه‌ها با همان سبك و سیاق قدیم جزو فرهنگ لاینفك جامعه ما بوده است و در گذشته و شاید تا چند دهه قبل نیز قهوه‌خانه و قهوه‌خانه‌داری در بین مردم و عرف جامعه به‌عنوان یك شغل مورد قبول و دارای جایگاه و منزلت اجتماعی مناسب در افكار عمومی محسوب می‌شده است و این ارزش‌گذاری نیز علت داشته است؛ چرا كه در آن دوران قهوه‌خانه‌ها پاسخ‌گوی برخی از نیازهای اساسی جامعه در سطوح مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بوده و در ساختار و نظام اجتماعی كاركردهای مطلوبی داشته است.
دادستان عمومی و انقلاب زنجان در ادامه با اشاره به كاركرد قهوه‌خانه‌ها در گذشته اعلام کرد: قهوه‌خانه ها از دیرباز نقش مؤثری در جامعه ایرانی داشته است. قهوه‌خانه‌ها در گذشته محل اجتماع شعرا، ادبا و نویسندگان بوده است. قهوه‌خانه‌ها از آغاز شكل‌گیری و تا چند دهه قبل محفلی ادبی و فرهنگی بوده و بسیاری از مسائل اقتصادی و سیاسی جامعه در بطن قهوه‌خانه‌ها شكل می‌گرفته است. همچنین بهترین ابزار ارتباطات جمعی در گذشته قهوه‌خانه بوده است. قهوه‌خانه‌ها به‌عنوان میراث فولكلوریك جامعه ایرانی آن‌چنان كه امروز مرسوم شده فقط محل قلیان و توتون نبوده است، بلكه اغلب فعالیت‌های مهم فرهنگی چون مدیحه‌سرایی، نقاله‌خوانی، پرده‌خوانی، مشاعره و شعرخوانی، شاهنامه‌خوانی و طرح و حل مشكلات اجتماعی جزو كاركردهای مثبت و آشكار آن بوده است.
مظفری در رابطه با فضای حاكم بر قهوه‌خانه‌ها در گذشته نیز اظهار کرد: امروزه ما شاهد این هستیم كه قشر غالب در قهوه‌خانه‌ها جوانان جامعه هستند و عملاً قهوه‌خانه‌ها غیر سرو قلیان عملكرد دیگری ندارند، این در حالی است كه در گذشته حضور ریش‌سفیدان و افراد اهل علم و ادب و تجربه در محیط قهوه‌خانه‌ها باعث ایجاد یك فضای فرهنگی و حتی علمی و نیز فضایی ایمن و غیر بزه‌پرور برای گذران اوقات فراغت جوانان بوده است و به موازات انجام جمیع فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افراد حاضر در این مكان‌ها برای رفع خستگی در برهه‌ای قهوه و در برهه‌ای دیگر چای به همراه یك غذای سبك میل می‌کردند.
وی در خصوص تغییر كاركرد قهوه‌خانه‌ها نیز یادآور شد: دگرگونی‌های تدریجی در نظام اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران به‌ویژه جوامع شهری و پدید آمدن وسایل ارتباط جمعی مثل رادیو و تلویزیون، جراید و شبكه‌های مجازی و توزیع و گسترش آن در سطح جامعه در كمرنگ كردن نقش فرهنگی و اجتماعی قهوه‌خانه‌ها اثر بسیار مهمی داشته است و یقیناً برای مرتفع کردن برخی از نیازهای اساسی، دیگر مثل گذشتــه نیــازی بــه قهوه‌خانه‌ها وجود ندارد؛ چرا كه در حال حاضر بسیاری از شبكه‌های اجتماعی، سمن‌ها، فرهنگ‌سراها، بنگاه‌ها و غیره هر كدام به نحوی نقش قهوه‌خانه‌های گذشته را ایفاء می‌كنند.
مظفری در همین رابطه خاطرنشان كرد: یقیناً یكی از بهترین مكان‌ها برای برقراری ارتباطات جمعی آن‌هم به صورت حضوری و چهره به چهره قهوه‌خانه‌ها است و نباید این كاركرد مهم قهوه‌خانه‌ها تحت تأثیر منفی برخی حواشی و مسائل قرار گیرد، یعنی نباید كاركردهای مثبت به فراموشی سپرده شود و جای آن را فقط استعمال و عرضه مواد دخانی بگیرد. جامعه در حال دگرگونی است. ذوق و سلیقه، سرگرمی‌ها و تفریحات گروه‌های اجتماعی به‌ویژه جوانان تحول یافته است و این به این معنا است كه قهوه‌خانه‌ها نیز باید با تغییر در جهات مثبت و هم‌سو با نیازهای فعلی جامعه تحول پیدا كنند.
این مسئول ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر نگرش خوبی به فضای حاكم بر قهوه‌خانه‌ها در سطح جامعه وجود ندارد و وقتی اسم این میراث‌فرهنگی بیان می‌شود تنها چیزی كه به اذهان مردم می‌رسد، عرضه و استعمال قلیان است و این واقعیت تلخ، آسیب و آفت بزرگی بر نهاد سنتی و میراث‌فرهنگ عامه خواهد بود. علاوه بر این برخی قهوه‌خانه‌های كنونی تبدیل به محلی برای تجمع اراذل و اوباش، افراد بزهكار و محیطی برای خرید و فروش موادمخدر و تبادل اموال مسروقه شده است. متأسفانه در حال حاضر به محض شنیده شدن اسم قهوه‌خانه‌ها، محیطی تاریك شده از دود قلیان‌ها با فضایی نامناسب به‌لحاظ رعایت مسائل اخلاقی به اذهان خطور می‌كند.
دادستان عمومی و انقلاب زنجان در خصوص بازیابی كاركردهای مثبت قهوه‌خانه‌ها تأكید کرد: نباید قهوه‌خانه‌ها هویت و كاركرد مثبت واقعی خود را از دست بدهد. یقیناً هنر مدیران و مسئولان مربوطه در آن خواهد بود كه بر حسب اقتضائات فرهنگی و اجتماعی جامعه و با رعایت اصول و ضوابط مربوطه و با یك نگاه نوآورانه و خلاق كاركرد مثبت قهوه‌خانه‌ها را حفظ کند و یا با ایجاد تغییراتی هدفمند علاوه بر حذف كاركردهای منفی، كاركردهای مثبت جدیدی بر این میراث‌فرهنگی اضافه کند، به‌گونه‌ای كه افراد جامعه در همان محلی كه جمع می‌شوند به‌لحاظ موضوعات فرهنگی و آموزشی تغذیه روحی و معنوی شوند.
وی افزود: پر واضح است كه این‌چنین نخواهد بود كه اگر ما قهوه‌خانه‌ها را جمع كنیم، افراد از قهوه‌خانه‌ها به‌سوی فرهنگ‌سراها و یا مراكز علمی و ورزشی سوق پیدا خواهند كرد. این تصور، تصور درستی نیست. پس باید ما برای این قشر از اجتماع كه در كنار داشتن روحیات مذهبی ترجیح می‌دهند برای گذران اوقات فراغت خود در قهوه‌خانه‌ها حضور پیدا كنند، یك برنامه‌ریزی مدون و اصولی داشته باشیم و باید محیط قهوه‌خانه‌ها سالم‌سازی و تبدیل به یك محیط فرهنگی شود و این مستلزم همكاری و دوراندیشی بسیاری از ارگان‌های مربوطه منجمله سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و به تبع آن اتاق اصناف، میراث‌فرهنگی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، تبلیغات اسلامی و شهرداری خواهد بود.
مظفری یادآور شد: نیروی جوان در هر جامعه‌ای محور حركت و پویایی است و این سرمایه عظیم ملی در كشور و به تبع آن استان زنجان نیز منبع انرژی و پتانسیل بالقوه برای كسب موفقیت‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است و یقیناً یكی از شاخصه‌های اصلی سلامت روحی و روانی جوانان، گذران مناسب اوقات فراغت است. در همین رابطه باید مسئولان هم‌سو با مقتضیات زمان و نیازهای جامعه و با كشف و ساخت ایده‌های جدید و در راستای رسیدن به جامعه‌ای متعالی و با حفظ میراث‌فرهنگی كشور، محیط فرهنگی و سالمی را برای جوانان مهیا کند.
وی با اشاره به اینکه روزانه حداقل 200 تن ذغال در قهوه‌خانه‌های تهران دود هوا می‌شود و این یعنی روزانه حداقل یک‌هزار تن تنه درخت برای تولید این مقدار ذغال از دل طبیعت كنده می‌شود، تصریح کرد: اگر بخواهیم این مقیاس را بر حسب جمعیت برای كل كشور محاسبــه كنیم، باید گفت روزانه در حدود هفت‌هزار تا 10 هزار تن درخت در كشور در ذغال قلیان‌ها دود هوا می‌شود و به یاد داشته باشیم این موضوع علاوه بر یك ضربه فرهنگی، آلودگی هوا و تبعات اجتماعی و فردی منفی، مضرات پزشكی بسیار فراوانی برای سلامتی جامعه به‌ویژه جوانان خواهد داشت؛ چرا كه بر حسب اعلام كارشناسان وزارت بهداشت علـت اصلی بسیاری از بیماری‌ها و عارضه‌های سرطانی منجمله سرطان ریه، دهان و ووو نشأت گرفته از مصرف قلیان است.
دادستان عمومی و انقلاب زنجان خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم در یك جمله نگاه دستگاه قضایی را در این خصوص بیان كنیم باید گفت دستگاه قضایی با نفس وجود قهوه‌خانه‌ها آن‌هم با شكل و شمایل و سبك و سیاق قدیم مخالف نیست، بلكه با استعمال و عرضه قلیان و با فضای منفی حاكم بر قهوه‌خانه‌های امروزی مخالف است و امید است با اتخاذ تدابیر لازم از ســوی مسئــولان مربــوطه، شاهد سالم‌سازی روح حاكم بر قهوه‌خانه‌ها و حذف كاركردهای منفی و ارائه جایگزین‌های مناسب برای این میراث‌فرهنگی باشیم.
نظر شما