۰ نفر
۱۹ تیر ۱۳۹۴ - ۱۵:۴۸

هم ایران و هم ایالات متحده در اواسط سال 2013 وتقریبا هم زمان با به قدرت رسیدن رئیس جمهور روحانی ،زمانی که شروع دور جدید گفتگوها کلید خوردبراین نکته تاکید داشتند "تنها بر سر مسائل هسته ایی مذاکره خواهند کرد و نه بیشتر". اکنون ایالات متحده به نظر می رسد درحل این تناقض وضوحی دچار مشکل شده است

نگرانی امروز جامعه بین المللی از نتیجه مذاکرات اتمی ایران با قدرت های جهانی بی شباهت به بحران موشکی اکتبر 1962 کوبا میان جماهیری شوروی و ایالات متحده نیست.نه دقیقا از جهت موضوع که بیشتر از جنبه حساسیت های افکار عمومی و نگرانی ازعواقب عدم یک توافق.روایت لیکنلنی آقای ظریف وزیر خارجه ایران از مذاکرات جاری که هیچ خبری از آن به بیرون درز نمی کندو این خود منشاء بسیاری از گمانه زنی ها شده، حاوی چه پیامی ست؟آیا به آخر خط رسیده ایم؟آنگاه که ظریف گفت"نمی شود وسط میدان اسب ها را عوض کرد؟.
همه از تهران تا وین و از آنجا تا واشنگتن سوال می کنند:
"خدای من بالاخره چه خواهد شد؟".
اکنون بسیاری احساس می کنند تونل زمان همه را به نقطه اول باز گردانده است. جان کری می گوید تا حصول یک توافق خوب که توافق بر سر همه چیز است مذاکرات را ادامه خواهد داد ،اما تا ابد در وین نمی ماند. وزیر خارجه ایران نیز بلافاصله گفت او نیز اینچنین می اندیشد با این تفاوت که با ید طرف مقابل واقعیات را قبول کند ،از طرح خواست های جدید دست بردارد و میان تهدید و توافق یکی را انتخاب کند.اما این خواست های جدید به قول آقای ظریف، که ظاهرا و صرفا تلویحا از سوی آقای لاروف وزیر خارجه روسیه نیز تایید شده دقیقا چیست؟.
به گونه ایی رسمی که مورد اتکاء دیپلمات ها و تحلیل گران قرار بگیرد و بر اساس آن بتوان مدلی تحلیلی و نزدیک به واقعیت درون هتل کوبورگ ارائه داد، این خواست ها اعلام نشده ،اما ظاهرا مربوط به اتخاذ تصمیمات سیاسی است که هریک از دوطرف انتظار اعمال اولیه آن را از طرف مقابل دارد .این به جز طرح مسائل جدید از سوی ایالات متحده است که ظریف به آنها اشاره کرده است. اگر حدس و گمان های اعلامی و غیر رسمی از محل مذاکرات، حتی با ضریب 50 درصد را درست بدانیم، ظاهرا بحث " بازدید از مراکز نظامی ایران ،توان موشکی این کشور و مکانیزم مرتبط رفع تحریم ها" محور اصلی اختلافاتی ست که تا پیش از این تصور نمی شد اگر هم به عنوان یک موضوع مطرح هستند، دارای آن تاثیر باشند (به جز رفع تحریم ها)که کل فرآیند مذاکرات را تحت تاثیر خود قرار دهند.عمدتا به این علت که هر2 موضوع نظامی ارتباطی با پرونده اتمی ایران ندارند و خواستی فراتر از دلایلی است که طرفین را به میز مذاکره باز گرداند.
هم ایران و هم ایالات متحده در اواسط سال 2013 وتقریبا هم زمان با به قدرت رسیدن رئیس جمهور روحانی ،زمانی که شروع دور جدید گفتگوها کلید خوردبراین نکته تاکید داشتند "تنها بر سر مسائل هسته ایی مذاکره خواهند کرد و نه بیشتر". اکنون ایالات متحده به نظر می رسد درحل این تناقض وضوحی دچار مشکل شده است. اما ازآنجا که دیپلماسی قاعده گفتمانی محدودی ندارد و بر پایه محورتحولات روز و متغییرهای متعدد استوار است،فکر میکنم از همان ابتدا باید 3 نکته مهم را در محاسبات میان تهران و واشنگتن در نظر می گرفتیم .
نخست ؛در یک چشم انداز کلی،با هر استاندارد و معیاری که بسنجیم روابط میان ایران و آمریکا به تصور،خواست و درک اولیه آنها از یک موضوع محدود نخواهد شد.این موضوع می تواند بر سر سوریه باشد یا عراق،خلیج فارس،خاورمیانه،آسیا ی غربی،روسیه،افغانستان،تروریسم،امنیت منطقه ایی و بین المللی و.. یا مانند اکنون برنامه اتمی ایران.به سخن واضح تر و محاسباتی که به آن اشاره کردم باید این را در نظر می گرفتیم در ادامه گفتگوهایی که از 2 سال پیش شروع شد دیر یا زود مسائلی مطرح می شود که الزاما ربطی به بهانه شروع مذاکره ندارند.در واقع با یک مدل منحصر نمی توان روابط ایران و آمریکا را تحلیل کرد.
دوم ،و در یک چشم انداز محدود مسئله توان نظامی و دفاعی ایران در منطقه بالاخره از سوی طرف های 1+5 خصوصا ایالات متحده مطرح خواهد شد،در حالی که هیچ ارتباطی با پرونده و توان برنامه اتمی ایران ندارد . این همان نقطه متاقض و چاله ایی است که ایالات متحده در آن گرفتار آمده .
سوم،ایالات متحده با همان مدل خاورمیانه ایی سیاست خارجی خود و بیشتر شبیه به دیپلماسی عربی از در گفتگو با تهران وارد خواهد شد. این یک اشتباه محاسباتی ومخاطره آمیز است که به نظر می رسد واشنگتن در حال انجام آن است. اما هنوز نمی توان در این مورد حکم نهایی داد.
یک تحلیل گر ارشد آمریکایی امور ایران در نیویورک که اکنون در وین بسر میبرد و فعلا ترجیح می دهد نامش افشا نشود می گوید" کاخ سفید تصور می کرد در مراحل نهایی مذاکرات تهران حاضر است برسر سایر موضوعات منجمله توان نظامی دفاعی خود معامله کند.خب این تصور اشتباهی از همان روز اول بود.در حالی که سرانه بودجه نظامی ایران حتی قابل مقایسه با کشورکوچکی مانند کویت یا امارات نیست انتظارغیر مرتبط از ایران منطقی نیست. این کشور در چهارراهی از حوادث و تروریسم بسر می برد.چی انتظار دارید؟ایرانی ها بایستند و نگاهتان کنند".
البته برخی تحلیل گران سیاسی و نظامی نیزمعتقدند مواضع جدید ایالات متحده و شاید دیگر طرف ها از اصالت پایداری برخوردار نیست و به چانه زنی بیشتر شبه است.در حالی که ایرانی ها استادان رتبه اول چانه زنی هستند.اما اینکه توافق فنی به وجود آمده به باور من در نهایت تاثیر خود را بر اراده سیاسی طر فین اعمال خواهد کرد. آنچه که هم اکنون مشاهده می کنیم،آخرین تلاشها در آخرین ساعات و دقایق است،مانند بازی فوتبال. هیچکس نگفته بود مذاکرات به این مهمی آسان و راحت است و دیپلماسی و دیپلمات ها تعهدی به اینگونه امیدواری ها و تصورات ندارند.یک ضرب المثل ایرانی می گوید"هرچیز آسان به دست می آید ؛آسانتر از دست می رود".از این زاویه هم می توان به 48 ساعت نفس گیر آینده نگاه کرد.همه صرف نظر از زمان آن حق دارند امیدوار باشند..matinmos@gmailcom

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 434753

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 5 =