معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی: بستن معتادان به تخت برای ترک دیگر جواب نمی‌دهد

زهرا تالانی: اكثر كسانی كه در زمینه اعتیاد مطالعه كرده اند، به این نتیجه رسیده اند كه تاثیراتی که اعتیاد بر سلامت روان می گذارد سبب می شود تا بیمار پرخاشگر و مضطرب باشد و کم کم این مشکلات بر سلامت جسم او هم تاثیر می گذارد و همچنین آسیبهای دیگر مانند بیکاری و طرد خانواده هم به سراغ او می آید.

از سوی دیگر عنوان می شود که اگر هم فرد معتاد درمان شود، باز هم مشکلات روانی او با او می ماند، اما محسن روشن پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور معتقد است اگر درمان به صورت تخصصی و با برنامه باشد فرد به طور کامل درمان می شود و به جامعه باز می گردد.

مشروح گفتگوی خبرآنلاین با معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی را می خوانید:

آقای دکتر، اعتیاد چه تاثیری بر سلامت روانی دارد؟

خوشبختانه اکنون سطح آگاهی و دانش مردم در حدی است که مشکل اعتیاد و معضلات آن را می شناسند. اعتیاد بر سلامت فرد، جامعه تاثیر می گذارد. البته تاثیر اعتیاد ابتدا بر سلامت جسم و روان جامعه است و بعد بر جامعه. اعتیاد بر دستگاه عصبی، سیستم عروق و تنفس فرد اثر می گذارد اما تاثیراتی که بر روان او می گذارد بیش از جسم خطرناک است. اعتیاد بر عملکرد روانی فرد تاثیر می گذارد یعنی بر عملکرد شناختی، قضاوت اجتماعی و فردی، ارتباطات فردی و اجتماعی، عواطف و ادراک او اثر تخریبی دارد. به طوری که فرد معتاد به تدریج توانایی فردی برای کنترل عواطف را از دست می دهد.از نظر روانی فرد دچار اختلالات عمده مثل افسردگی،پرخاشگری و رفتارهای تنش زا می شود.

پس در این مرحله است که فرد معتاد اصطلاحا دیگر مسئولیت پذیر نیست و طرد شدن او شروع می شود.

بله، رفتارهای تنش‌زا بر مسئولیت فردی و اجتماعی فرد معتاد تاثیر می گذارد. فردی که دچار اختلالات بعد از مصرف شده است، دچار توهم می شود و روابط خانوادگی او هم تحت تاثیر قرار می گیرد. یک وقتی فرد معتاد از ثبات عاطفی برخوردار نیست، قضاوت ارزشی هم ندارد و یک محیط سازنده هم ندارد. کم کم فرد در محیط کار غیبت می کند،سازگاری با محیط کار و همکاران ندارد. بنابراین مشکلات بیکاری و شغلی برای او پیش می آید. وقتی فرد معتاد کار نداشته باشد عصبی تر می شود و رفتارهای ناسازگار با او هم در خانواده شروع می شو د. این آغاز طر شدن است که از نظر متخصصان و کارشناسان کار خوبی نیست.

یعنی مصرف مواد بر تمام حیطه های زندگی فرد موثر است؟

بله. در آموزش فردی و حوزه تحصیلی هم اثر می گذارد.با مصرف مواد مخدر تمام حیطه های زندگی او مختل می شود و رفتارهای پرخاشگرایانه و مجرمانه شروع می شود و آسیب های دیگر هم به دنبال آن .

آیا با درمان فرد معتاد امکان بهبود آسیبهای روانی او هم وجود دارد؟ چون برخی کارشناسان عنوان می کنند که اثرات توهم مصرف شیشه حتی بعد از بهبود فرد همچنان با او می ماند.

بیماری اعتیاد عمیق است ، متاسفانه خانواده و اطرافیان فرد زمانی متوجه این اعتیاد می شنود که خیلی پیشرفت کرده است چون اعتیاد یک شبه به وجود نمی آید. مسیر اعتیاد ابتدا تجربی، تفننی و در مهمانی ها است که تا اینجا فرد و خانواده او تصور نمی کنند اعتیاد مشکل زا است اما بعد از یک یا دوسال اعتیاد عوارض خود را نشان می دهد. در این مدت اثر بیماری های افسردگی و اختلالات در فرد عمیق می شود. اما باز هم درمان پذیر است. درمان باید ابتدا از جامعه با صبر و حوصله باشد. متخصص هم باید کمک کند چون درمان اعتیاد کار تخصصی است و به هیچ وجه نباید تصور کرد که با بستن به تخت و شیوه های قدیمی گذشته می توان این کار را انجام داد. یعنی با یک برنامه ریزی درست می توان اعتیاد را درمان کرد در اینصورت سلامت روان و جسم فرد باز می گردد. روش درمان هم نوع اعتیادی هم فرق می کند مثلا یک فرد مبتلا به هروئین به خاطر شیوه مصرف هروئین و تزریق دچار بیماری های عفونی، هپاتیت، ایدز و... هستند. بنابراین ابتدا متخصص باید رفتار پرخطر مصرف مواد را کنترل کند. بعد از کنار گذاشتن مواد، چون فرد معتاد به دلیل وابستگی جسمی و روانی دچار اصطلاحا خماری می شود بی قرار، پرخاشگر، بی خواب و عصبی می شود، باید درمان شود. همچنین باید توجه کرد که وقتی درمان تخصصی نباشد امکان بازگشت فرد بیشتر وجود دارد. هرچند که اگر بعد از درمان هم رها شود ممکن است که دوباره به صورت تفننی مواد مصرف کند، بنابراین همیشه باید مراقب فرد معتاد بود.

آسیب های اعتیاد را چگونه کاهش می دهید؟

دیدگاه ما در سازمان بهزیستی این است که هرچیزی که سلامت فردی، جسمی، روانی، آسایش و رفاه و بهزیستی فرد را به خطر می اندازد درمان کنیم تا سلامت ارتقا پیدا کند.پیشگیری و درمان در سلامت افراد اولویت دارد.بنابراین مهمترین رسالت سازمان حفظ و ارتقا سلامت با تاکید بر پیشگیری از آسیب های اعتیاد است. من معتقدم نباید آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد را از هم جدا کنیم چون عواملی که باعث بهبود زندگی در جامعه می‌‌شود باعث کاهش آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد هم می شود برای همین به برنامه جامع پیشگیری به علاوه برنامه اختصاصی پیشگیری و درمان اعتیاد نیاز داریم.

47232