در همین ایام کم کم اصطلاحاتی که سالها از متن روزنامه‌ها و نوشته‌های مطبوعات گم شده بود و تنها در اجتماع آنهم کم و بیش و نه در انظار گاهی گفتگو می‌شد؛ دوباره احیا گردیدند.
واژه هزار فامیل یکی از این واژه‌هاست. امیراسدالله علم در خاطرات خود به ذکر این نکته پرداخته و به زعم خود شان نزول این واژه را تحلیل کرده است.
طبیعی است که تحلیل امیر اسدالله علم به عنوان نخست وزیر اسبق و وزیر دربار مقتدر آن زمان که خود جزئی بسیار مهم از این هزارفامیل بوده، کمی تا قسمتی محل تردید است. وی حتی اختراع این واژه را به آمریکایی‌ها نسبت می‌دهد و نه به جامعه. در حالیکه از دیرباز در بین اقشار مختلف جامعه بویژه در تهران از زمان مظفرالدین شاه چنین واژه‌ای وجود داشته و مهمتر اینکه در محاوره و فرهنگ کوچه و بازار کاربرد اساسی داشته است.
البته برای نسل کنونی واژه هزار فامیل و مفهوم آن ممکن است کمی دیرهضم!؟ باشد. ولی خب شرایط حال حاضر کشور خصوصا طی سالهای 84 تا 92 و اختلاس‌ها و موارد کلان اینچنینی شاید کمکی باشد برای درک این واژه ثقیل!
نقل قول امیراسدالله علم وزیر دربار شاه را در ذیل در باره واژه "هزار فامیل" بخوانید:
- جمعه 1348/9/14
... در سابق واقعا ديپلمات‌هاي احمق آمريكايي به خاطر حادثه‌جويي اختراعات عجيبي مي‌كردند، مثل افسانه هزار فاميل در ايران، با فساد و غيره كه هيچكدام اصل مهمي نداشت، فقط چند تا احمق و چند حادثه جوي آمريكايي چون بيكار بودند اختراعات مضحك مي‌كردند.
هزار فاميل يعني اينكه ايران را هزار خانواده قديمي و پولدار و فاسد اداره مي‌كنند. به هرصورت انقلاب1 عميق شاه به آنها تو دهني زده و به اين افسانه‌ها خاتمه داده و هم درگيري آنها2 در ساير نقاط جهان، آنها را طوري سرسپرده و شكر‌گزار وضع آرام ما كرده كه اكنون بنده و عبيد ما هستند، و اين مطلب از نطق‌هاي نيكسون3 كاملا پيداست.اللهم اشغل الظالمين بالظالمين.به هر صورت تا انسان روي پاي خودش نايستد و محكم هم نايستد، همه كس به او ... می‌رساند و ما اكنون به مرحله روي پاي خود ايستادن رسيده‌ايم، مگر اين كه خوش‌بيني زياد و ولخرجي‌هايي كه با آن روبرو هستيم4، مجددا وضع ما را خراب كند.
پانوشت‌ها:
1-منظور علم از انقلاب شاه همان انقلاب سفید است. که از زمستان 1341 کلید خورد و اصلاحات ارضی در سال بعد شامل آن نیز بود.
2- در زمان مورد اشاره علم در سال 1970؛ ایالات متحده آمریکا درگیری فراوان بین‌المللی را از سر می‌گذرانید. جنگ ویتنام و جنگ سرد و همچنین موارد داخلی باعث شده بود؛ آمریکایی‌ها دهه 70 را در عرصه به خوبی شروع نکنند.
3- ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا. در اواخر دوران قدرت وی بود که ایران درآمد 22 میلیارد دلار در سال را برای اولین و آخرین بار تجربه کرد.
4- اطلاعات امیراسدالله علم از اوضاع اقتصادی آن زمان دست اول و بسیار به حقیقت نزدیک است. وی طی سالهای 1345 تا 1356 وزیر مقتدر دربار و پیش از آن نیز از 30 تیر 41 تا 23 اسفند 42 نخست وزیر بود. در این دوران دکتر علینقی عالیخانی (دکترای اقتصاد دولتی از سوربن )که دست برقضا ویراستار خاطرات و یادداشت‌های علم نیز هست؛ به مدت 7 سال (1340 تا 47) در سمت وزیر اقتصاد قرار داشت و به لحاظ ارتباط مرشد و مرادی بین این دو ؛ اطلاعات دست اول و بی نقصی از وضع بودجه کشور برای علم تشریح می‌کرد. عالیخانی از 1350 به بعد از خدمات دولتی مرخص شد اما همچنانکه از خاطرات علم( تا سالهای 1350 تا 1356)برمی آید؛ این 2 مدام در باره ولخرجی‌ها نگرانی عظیمی داشتند.
نظر شما