آیا تحکیم قدرت نظامیان مصر امکانپذیر است ؟

این روزها سر زمین فراعنه همچنان با آشوب های سیاسی مختلفی روبروست وتلاش ژنرال های ارتش به رهبری السیسی هم برای کنترل وهدایت افکار عمومی در پی حذف اخوان المسلمین از عرصه قدرت سیاسی با ناکامی مواجه شده است . البته السیسی با کمک نیروهای امنیتی والیگارشی مالی تلاش دارد با ارایه چهره دمکراتیک وترقی خواه از نظامیان مصر به نوعی خود را در قامت ناصر دیگر وعزیز مصر یان جلوه دهد . شاید شرایط زمانی نیز با حذف اسلامگرایان از قدرت در نبود رقیب جدی برای رقابت با وزیر دفاع سابق ا لمرسی تداعی گر این مسئله است که نظامیان با مشکل تحکیم سلطه خود برقدرت مواجه نباشند . چراکه عملکرد بد اسلامگرایان در دوران حکومت یک ساله خویش فرصتی را برای دفاع از مشروعیت سیاسی آنها باقی نگذاشته و با زگشت مجدد آنها به عرصه قدرت رویای نشدنی باشد . بنابراین صحبت های جدید ا لسیسی مبنی بر عدم اجازه به باز گشت اسلامگرایان به قدرت ورد کلی حکومت دینی در مصر از این منظر قابل تامل است.
در ست که مکتب ارشادی از جاده اعتدال خارج شد وبا فراموش نمودن افکار وباورهای حسن البنا ءبنیان گذار گروه اخوان ودعوت علنی رهبران جدید آن ( بدیع ومرسی .....)به سلفی گری تیشه به ریشه خود زد ومقدمات شکست خویش را هم فراهم ساخت ؛ با این وجود در نظر باید داشت آنکه در مصر شکست خورد همان اسلام از نوع سلفی با قرائت خشن از دین است . چراکه مردم مصر به اعتدال ومیانه روی درجهان عرب مشهور وهمزیستی با ادیان مختلف راهمواره مسیر مناسبی برای ارتقای ورشد جامعه خویش یا فتند .
بنابراین اخوان المسلمین درزمانی قدرت رادر اختیار گرفت فاقد نظریه حکومتی بود وتنها به اندیشه های مبهمی چون آموزه های دینی از نوع سلفی توسل جست . ودر کنار آن شخص مرسی فاقد شخصیت کار یزماتیک در میان مردم وحتی در دایره ی اخوانی ها بود . وی تصور داشت پیروزی اخوانی ها منتسب به کار آمدی وی ورهبران اخوان ا لمسلمین است بنابراین اختیار آن رادارند هر آنچه خواستند با گروههای دیگر انجام دهند . در صورتی که بسیاری از جوانان وگروههای سکولار وچپ به اسلامگرایان در انتخابات2012 رای داده بودند اعتقادی به آموزه های دینی اخوان نداشتند وتنها برای ممانعت از بازگشت دیکتاتوری سابق به حمایت از اسلامگرایان پرداختند .
لذاعدم شناخت سپهر سیاسی مردم مصر ونادیده گرفتن تنوع فرهنگی ومذهبی مردم از سوی رهبران اخوان شرایط رابرای انشقاق سیاسی بیشتر جامعه فراهم ساخت . از دیگر سو به جای پرداختن به درون جامعه وحل مشکلات اقتصادی واجتماعی مردم دغدغه اصلی اخوانی ایجاد الگوی خود ساخته حکومتی در منطقه با همفکری رهبران ترک وباحمایت قطر بود .ضمن که اخوانی ها به کاخ سفید این تضمین داده بودند از قراردادهای گذشته وتضمین امنیت وصلح به نوعی رضایت اسراییل راهم درپی داشته باشد حمایت خواهند کرد . مواضع ضد ونقیص وی شخص مرسی درمورد تحولات منطقه وحمایت های علنی از تکفیرهای مخالف نظام سوریه وموضع گیری علیه منافع راهبردی ایران در لبنان وکشورهای حاشیه خلیج فارس نشان داد که وی مسیر مبارک را درپیش گرفته است.
عزل وی از قدرت توسط نظامیان فضای تازه ای برای اقتدار مجدد باز ماندگان مبارک فراهم نمود وارتش به فکر یکسره کردن پرونده اخوان وحذف آن از پروسه قدرت است در همین راستا با مشت آهنین به دنبال ایجاد مشروعیت وسرکوب هرنوع اعتراضی از جانب طر فدران اخوان المسلمین بر آمده است . ایجاد خفگان وشرایط امنیتی گسترده ودر پی آن صدور احکام متعدد قضایی از قبیل زندان واعدام برای رهبران وحامیان این جنبش نشان می دهد که نظامیان خیز بلندی رابرای انحصار قدرت وحذف مخالفین سرسخت خود برداشتند .
در حالی که ا لسیسی خودرا منجی مصر می داند اقتصاد ومعیشت مردم مصر با بحرانی ترین شرایط خود روبروست . ونه تنها آزادی ونان دوشعار اصلی خیزش فراگیر مردم در انقلاب نیمه تمام ژنوایه2011به فراموشی سپرده شده ؛ بلکه نبود امنیت وگسترش تنش های فزاینده وحاکمیت خشونت ساختاری وضع را بدتر ازگذشته ساخته است . شاید یکی از دلایل عدم واکنش جدی مردم مصر به برخی از بی قانونی ها نظامیان وتن دادن به رویه های پلیسی در این نکته نهفته باشد که مردم مصر از جنگ وگریز وخشونت های خیابانی به تنگ آمده اند وبه دنبال امنیت پایدار وبه تبع آن باز گشت رونق اقتصادی وبهبود شرایط زندگی خویش هستند .
موضوعی که رهبران اخوان ازدرک آن عاجز مانده اند و حتی با کنار رفتن از قدرت نیز برخی از جریانات تند سلفی وابسته به اخوان با ترور وایجاد ناامنی گسترده در صحرای سیناوبرخی از شهرهای مصر فضابرای رادیکالیزه شدن جامعه واقدامات سرکوب گرانه ارتش مهیا ساختند .
لذا در فضای ناامنی بی اعتمادی شرایط داخلی مصر به گونه ای پیش رفته غیر از طرفدران به تحلیل رفته ی اخوان دیگر گروهها شاید حضور نظامیان با واکنش مثبت روبروگشته است . همین طوریکه همگان نیراذعان دارند در وضعیت فعلی حتی حمدین صباحی نامزد ورقیبب انتخاباتی السیسی از توانمندی لازم برای رقابت وکسب پیروزی در انتخابات آتی برخودار نیست . ولی پافشاری نظامیان بر حذف اخوان المسلمین از عرصه سیاسی سم مهلکی است می تواند بر ناامنی های موجود در جامعه مصر دامن بزند . شکل حکومت بدون فرایند رقابت آزادهم دیکتاتوری خواهد بود . دیکتاتوری یکه سا لاری که برای مشروعیت بخشیدن به اقدامات خویش از ابزار زور واغواگری هم استفاده می کند . شاید نظامیان برای مدت کوتاه بتواند با توسل به ضعف بنیادی اسلامگرایان در اداره جامعه از مشروعیت لازم برخودار باشند . ولی بی تردید سطح انتظارات مردم در حد تامین امنیت با مشت آهنین با قی نخواهند ماند . لذا چالش های عدیده اقتصادی واجتماعی در هم تنیده جامعه مصر اقتضاء می کند که نظامیان با تغییر روش های نظامی وامنیتی فضا رابرای رقابت انتخاباتی به شیوه دمکراتیک آماده سازند . آنچه مهم است در شرایط فعلی در مصر باید تعامل ومدار مد نظر تمام گروههای سیاسی قرارگیرد.