آمارهای دولتی از افزایش تعداد مقالات علمی ایران در ISI حکایت دارد. مقاله هایی که با یک تا چهار میلیون تومان در کشور خرید و فروش می شود.
محمد حسین نجاتی: ارسال مقالات علمی ISI در ایران طی چند سال اخیر، رشد خیره کننده ای داشته است. به طوریکه تعداد این مقالات از 5 هزار مقاله در سال 2006 به 25 هزار مقاله در سال 2012 رسیده است. اما در کنار این رشد مقالات علمی، به وضوح شاهد افزایش خرید و فروش این مقالات در کشور هستیم. امروز هر کسی با هر مدرک تحصیلی و با هر میزان از برخورداری دانش در حوزه تحصیلی خود می تواند با مراجعه به به سایت های در فضای مجازی و تابلو به دستان و مغازه دارانی در خیابان انقلاب می تواند سهمی در آمار و تعداد مقالات علمی در پایگاه ISI داشته باشد. روندی که تا حد زیادی کیفیت زحمت کشان و محققان برجسته کشور را هم زیر سوال برده است. به همین دلیل اکثر اساتید دانشگاهی ایرانی معتقدند که تعداد بسیار زیادی از این مقالات پاسخگوی نیاز های روز علمی، صنعتی، عمومی و اجرایی کشور نیست و بیش تر به دلیل بالاگرفتن تب ارسال مقالات علمی به پایگاه های علمی دنیا افزایش یافته است.( یک نمونه را در اینجا بخوانید)
بررسی آمار های تعداد مقالات ایران در پایگاه ISI از سال 1383 تا به امروز حکایت از افزایش 15 برابری تعداد مقالات ISI در کشور را داشته است. همچنین جدید ترین آمار ها از سال 2006 تا به امروز نشان می دهد، کشور ایران هر سال 2 تا 5 هزار مقاله در هر سال بیشتر به این پایگاه علمی ارسال کرده است. ( شرح کامل در نمودار شماره یک)
حالا این سوالات مطرح می شود که این تعداد بالای ارسال مقالات به پایگاه علمی ISI چقدر نیاز های کشور را پاسخگو بوده است؟ چه تعداد از این مقالات واقعی ، بدون کپی برداری و با انجام فعالیت های علمی صورت گرفته است؟ و البته اینکه اگر این تعداد بالای مقالات علمی نشان دهنده رشد علمی کشور است، چرا هر کس به راحتی با پرداخت یک تا چهار میلیون تومان می تواند مقاله ای را در ISI به پاپ برساند، بدون اینکه وزارت علوم و نهاد های مربوطه فیلترینگی برای آنها داشته باشند؟
نمودار شماره یک -در نمودار زیر میزان رشد ارسال مقالات علمی به پایگاه علمی ISI اط سال 2006 تا 2012 را بخوانید؛
خرید و فروش ISI از یک و نیم تا 4میلیون تومان
پژوهش علمی با هدف درنوردیدن مرز دانش، محترم و یکی از شرافتمندانه ترین شیوه های مطرح شدن ملت ها، اشخاص و حتی ارگان ها در جهان است. اما آنچه باعث بالارفتن تب ارسال مقالات و البته سوتفاهم علمی موجود شده است، تفاوت میان مقاله و پژوهش علمی است. چاپ مقالات علمی در مجلات خارجی(Institute for Scientific Information) بی شک مزیت هایی دارد. مثلا ما ایرانی ها می توانیم ادعا کنیم در علم «به روز» هستیم و فعالیت هایمان در حوزه های مختلف مورد نقد جهانیان است . البته این صورت خوش ماجراست و بازار مکاره علم فروشی در خیابان انقلاب صورت دیگری از پژوهش موسسات دانشگاهی است. شما می توانید بدون اینکه دست به تولید علم بزنید با پرداخت مثلایک میلیون و 500 هزار تومان با لابی موسسات به اصطلاح علمی وطنی صاحب یک مقاله ISI شوید. البته قیمت ها بسته به نوع رشته های تحصیلی متفاوت است بعضاتا چهار میلیون تومان نیز می رسد.
نمودار شماره دو - در نمودار زیر ده کشور برتر دنیا در زمینه ارائ مقالات علمی و تعداد آنها را در سال 2012 بخوانید؛
رشد مقالات ISI یا بی محتوا شدن آن در ایران؟
افزایش خرید و فروش مقالات ISI در ایران تا حد زیادی مورد انتقاد اعضای هیات علمی با سابقه و مطرح کشور نیزقرار گرفته است. به عنوان مثال ریکه محمد امین قانعی فرد استاد جامعه شناسی دانشگاه تربیت معلم و عضو هیات رئیسه انجمن جامعه شناسی ایران در اینباره می گوید: "از یک طرف شما شاهد رشد مقالات، رشد ISI، رشد تعداد دانشجو، رشد تعداد دانشگاه و بزرگ‌شدن آموزش عالی هستید، از یک طرف هم، بی‌محتوا شدن و دچار زوال‌شدن این قضیه است".
او می افزاید: "این پدیده را از نگاهی دیگر می‌توان «تورم آموزش عالی» نامید. غربی‌ها یک اصطلاح توده‌ای شدن آموزش عالی یا Massification دارند، اما این توده‌ای شدن ارتباطی با بخش‌های مختلف جامعه دارد؛ از جامعه نیرو می‌گیرد و به جامعه خدمت می‌رساند، و توده‌ای شدن برای خودش جایگاه مناسبی دارد، اما دانشگاههای ما دچار تورم شده است، این تورم مثل هر تورم دیگری منجر به کاهش ارزش میشود. همین جور که تورم اقتصادی، ارزش (پول) را کاهش می‌دهد، اینجا هم ما شاهد هستیم که ارزش‌های دانشگاهی، مسئله اخلاق دانشگاهی و مسئله روح دانشگاهی دارد دچار نوعی بی‌ارزشی میشود، ارزش‌های علم دارد جایگاه خودش را از دست می‌دهد."
اما دکتر مهدی نژاد معاون پژوهشی وزارت علوم می گوید: "این مجلات هر مقاله ای را منتشر نمی کنند و ملاک ما هستند.از سوی دیگر ممکن است یک نفر برای ورود به هیات علمی دانشگاه،10 مقاله بیاورد اما ما یک هیات ممیزه در وزارت علوم و تحقیقات داریم که صحت و جدید بودن این مقالات در مجله ها را بررسی می کند و اگر معتبر نباشند امتیاز نمی دهند . اگرهم خدای نکرده تقلبی باشند حتما برخورد می شود. ما برای این مجلات معیارهایی داریم و هر چند وقت یکبار هم آیین نامه های مربوط به آنها تغییر می کند تا از مجله های معتبر در بخش پژوهش و پایان نامه استفاده کنیم."
دکتر توفیقی وزیر علوم دوره اصلاحان هم می گوید: "من این را رد نمی‌کنم و شنیده‌ام که چنین بازارهایی فعال شده‌اند. باید هوشیاری به خرج داده شود و جلوی اینطور کارها گرفته شود اما در عین حال نباید اگر چند مورد اینگونه دیده شده آن را به سایر موارد هم تعمیم داد. ممکن است که در موارد کمی هم این اتفاق بیفتد اما این میزان بسیار محدود است. به دلیل موانع و محدودیت‌هایی که وجود دارد، فکر نمی‌کنم تعداد زیادی مقاله به این شیوه به چاپ رسیده باشند."
47237
نظر شما