مجید جویا: سازمان بهداشت جهانی صبح دیروز گزارش نسبتا آرامش بخشی را منتشر کرد که در آن اشاره شده که فاجعه زمستان 2011/1389 در نیروگاه هسته‌ای دای‌ایچی در فوکوشیمای ژاپن اثر چندانی بر سلامتی مردم نگذاشته است، ولی به نظر می‌رسد که این فاجعه سبب افزایش اندک ولی قابل ملاحظه سرطان در میان مردم چند منطقه خاص شده که در معرض دوزهای بالاتری از تشعشعات اتمی قرار گرفته بودند.
به گزارش نیچر، این نتیجه گیری در مورد بدترین سانحه اتمی جهان از زمان فاجعه چرنوبیل در سال 1986/1365 آن قدرها هم که به نظر می‌رسد اعتمادبخش نیستند: در حقیقت، قسر در رفتن ژاپنی‌ها به لطف آب‌وهوا بود. الگوی بادهای غالب در زمان حادثه به نحوی بود که بخش اعظم مواد رادیواکتیو آزاد شده از نیروگاه را باد با خود به دریا برد.
اما گزارش منتشر شده چیز زیادی در مورد خطرات سلامتی سوانح اتمی آینده نمی‌گوید. کیت باورستوک، کارشناس تشعشع در دانشگاه فنلاند شرقی در کوپیو می‌گوید: «اگر جهت وزش باد مطابق میل ما نبود، عواقب این حادثه می‌توانست از انفجار چرنوبیل هم وخیم‌تر شود».
مبنای براوردهای مخاطرات سلامتی در گزارش دیروز، ارزیابی سال گذشته سازمان بهداشت جهانی از دوز تشعشعات دریافت شده توسط مردم منطقه بوده است. این گزارش که پیش‌نویس آن توسط یک کارگروه از کارشناسان بین‌المللی خطرات تشعشع و بهداشت عمومی تهیه شده، چنین نتیجه گرفته بود که هیچ افزایشی در خطر ابتلا به سرطان در بخش عمده‌ای از ژاپن (حتی بخش‌های عمده‌ای از منطقه فوکوشیما) و کشورهای هم‌جوار رخ نداده است. ولی در نقاط خاصی؛ مانند روستای لیتاتی و شهر نامی که به واسطه ریزش گردوغبار اتمی در شمال غربی نیروگاه آلوده شده بودند؛افزایش اندکی در خطر ابتلا به سرطان مشاهده شده است.
آمار نسبتا خطرناک
طبق ارزیابی کارگروه سازمان بهداشت جهانی، ریزش اتمی در چنین نقاطی خطر ابتلا به انواع سرطان را در کودکان تنها به میزان چند درصد افزایش داده است (هرچند افزایش سرطان تیروئید در دختران، 70 درصد بوده است). ولی این نتایج خطر نسبی است و عدد مطلق درصد خطر، نگرانی کمتری را برمی‌انگیزد. برای سرطان تیروئید هم، خطر ابتلای هر زن در تمام عمرش 0.75٪ است که در مناطق آلوده به 1.25٪ افزایش یافته است.
روی شور، مدیر پژوهش بنیاد پژوهش‌های اثرات تشعشع در هیروشیما، و یکی از نویسندگان گزارش سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: «با دانستن نرخ بسیار کم خطر ابتلا که 3.2 مورد ابتلا به سرطان تیروئید ناشی از تشعشع در هر 10 هزار کودک است، احتمال این که افزایش چشمگیری با استفاده از رویکردهای معمول همه‌گیرشناسی تشخیص داده شود، حیلی کم است». گمان می‌رود که برای بیشتر کارگران اضطراری، افزایش اندکی در خطر ابتلا به بیماری مشاهده شود، ولی تقریبا یک سوم آنها افزایش کم ولی قابل ملاحظه‌ای در خطر ابتلا به سرطان داشته‌اند.
بحث داغ
احتمالا در هفته‌ها و ماه‌های پیش رو، بحث‌های شدیدی در میان کارشناسان در مورد این گزارش صورت خواهد گرفت. به رغم اینکه خیلی‌ها می‌گویند که گزارش به درستی تهیه شده است، به جای اندازه‌گیری مستقیم میزان قرار گرفتن مردم در معرض تشعشعات، به مدل‌سازی دوزهای تشعشعات وابسته بود و داده‌ها هم عموما بهینه نبودند.
باورستوک می‌گوید: «یکی از عمده مشکلات برخی از ما که به برآورد تبعات بهداشت عمومی این سانحه علاقه مندیم، کم بودن داده‌های قابل اعتماد است. آن مشکل هنوز وجود دارد. اگر داده‌های سازمان بهداشت جهانی بهتر از چیزی نیستند که ما می‌توانیم به دست بیاوریم، در آن صورت، برآوردهای منتج مقدار محدودی خواهند داشت»
جرالدین توماس، کارشناس بهداشت تشعشع در امپریال کالج لندن ادعا می‌کند که احتمالا در گزارش خطرات سرطان غلو شده است، چرا که نویسندگان به وضوح در فرضیات مختلف احتیاطی خود دچار اشتباه شده‌اند؛ «تعداد کسانی که در معرض دوز تشعشعی بیشتر از یک بار سی‌تی‌اسکن تمام بدن قرار گرفته‌اند بسیار اندک است».
ولی از سوی دیگر صلح سبز ادعا می‌کند که گزارش ناقص است. ریان تئول، کارشناس اتمی در صلح سبز بین‌الملل می‌گوید: «گزارش سازمان بهداشت جهانی به طرز بی‌شرمانه‌ای اثر انتشار اولیه مواد رادیواکتیو فاجعه فوکوشیما بر مردم داخل شعاع تخلیه 20 کیلومتری را که نتوانسته بودند به سرعت منطقه را ترک کنند، نادیده گرفته است».
ولی به گفته باورستوک، اثرات ظاهرا محدود این حادثه بر بهداشت عمومی تا حد زیادی تصادفی بوده است؛ «تبعات بهداشتی این حادثه خیلی کمتر از چرنوبیل است، دلیل آن هم بادهای کاملا موافق به سوی اقیانوس و این حقیقت است که هیچ کشوری در آن همسایگی وجود ندارد». وی می‌افزاید که توکیو کمتر از 200 کیلومتر با آنجا فاصله دارد. «اگر بادها در آن جهت می‌وزیدند، فوکوشیما داستان کاملا متفاوتی می‌داشت».
53271
نظر شما