طوفان خورشیدی شدید و منحصربه‌فرد هفته قبل باعث ایجاد شفق‌های رنگارنگ و چشم‌نوازی بر روی زمین شد. رنگ‌های زیبایی که عکاسان نشنال جئوگرافیک آنها را به تصویر کشیده و در گزارش تصویری امروز می‌بینید.
محمود حاج‌زمان: شفق قطبی زمانی ایجاد می‌شود که ذرات باردار خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین برخورد می‌کنند و به ارتفاعات پایین‌تر و محدوده جو زمین نفوذ می‌کنند. برخورد این ذرات با مولکول‌های موجود در جو زمین باعث انتقال انرژی به آنها و درخشیدن مولکول‌های جو می‌شود. اوایل هفته گذشته یکی از نواحی فعال لکه‌های خورشیدی رو به سمت زمین قرار گرفت و فوران کرد. بزرگی این لکه‌ها به اندازه‌ای است که مایک سولونتی، اخترشناس مرکز آلدر پلنتاریوم در شیکاگو می‌گوید: «ناحیه فعال خورشیدی یک ناحیه حقیقتا بزرگ است. بزرگی این لکه‌ها به حدی است که برای کسانی که گذر اخیر سیاره ناهید را از مقابل خورشید تماشا کردند، شناسایی آن به راحتی آب خوردن است.»
رنگ‌های چشم‌نواز: دانشمندان فضایی اعتقاد دارند که لکه‌های خورشیدی اخیر حداقل دو توده از ذرات باردار –موسوم به فوران‌های تاج خورشیدی یا CMEs- را به سوی زمین روانه کرده‌اند که این چشم‌اندازهای درخشان را به وجود آورده است. شفق‌های شمالی به شکل رقص‌های زیبای نورانی از نواحی قطبی تا سمت کانادا و مناطق شمالی آمریکا دیده می‌شوند.
نیزه‌های درخشان: نیزه‌های سبز و صورتی نور قلب تیره آسمان را بر فراز مناطق جنوبی نیوزیلند در می‌نوردد. زمانی‌که ذرات خورشیدی به زمین می‌رسند، به سمت قطبین زمین هدایت می‌شوند و به طور هم‌زمان شفق شمالی موسوم به Aurora Borealis و شفق جنوبی موسوم به Aurora Australis را ایجاد می‌کنند. شفق‌های قطبی اخیر در حد اعلای خود قرار داشتند، زیرا هم اینک خورشید به بیشینه فعالیتش در چرخه 11 ساله نوسانات مغناطیسی خود رسیده است.
نمایش ممتاز آسمانی: تصویر این شفق رنگارنگ بر فراز دریاچه سوپریور ایالت میشیگان آمریکا ثبت شده است. در حالی‌که طوفان‌های خورشیدی اخیر در عرض‌های جغرافیایی جنوبی‌تر نمایش‌های خیره‌کننده‌ای را به راه انداختند، اغتشاشات ژئومغناطیسی آنها به اندازه کافی قدرتمند نبود که بتواند باعث اختلالات رادیویی گاه و بیگاه در عرض‌های جغرافیایی بالاتر شود.
با این وجود، دانشمندان هشدار می‌دهند که با اوج گرفتن فعالیت‌های خورشیدی و رخ دادن طوفان‌های شدیدتر، خطوط هواپیمایی مجبور خواهند شد تا مسیر پروازهای قطبی خود را تغییر دهند و همچنین احتمال دارد که اغتشاشاتی در تجهیزات زمینی و فضایی ایجاد شود.
علاوه بر برانگیختن مولکوهای جو و ایجاد شفق، فوران‌های تاج خورشد می‌توانند به لوازم الکترونیکی که ما برای بسیاری از کارها به آنها متکی هستیم (از ماهواره‌ها گرفته تا شبکه‌های برق‌رسانی) انرژی زیادی تزریق کند و باعث از کار افتادن آنها شود. در نتیجه با نظارت و مطالعه خورشید و فوران‌های تاج خورشیدی می توان خطرات تهدید کننده این تجهیزات را ارزیابی، و متناسب با آنها برنامه‌ریزی کرد.
به رنگ ارغوان: شفق‌های آبی، بنفش و ارغوانی همچون پرده‌ای در آسمان بالای هاچینسون در مینه‌سوتا آمریکا به اهتزاز در آمده‌اند. رنگ شفق قطبی به این بستگی دارد که کدامیک از گازهای موجود در جو توسط ذرات خورشیدی برانگیخته می‌شوند. متداول‌ترین شفق‌های قطبی به رنگ سبز هستند که توسط برانگیخته شدن اتم‌های اکسیژن بالاتر از ارتفاع 100 کیلومتری سطح زمین ایجاد می‌شوند.
زمانی‌که بادهای خورشیدی میدان مغناطیسی زمین را می‌شویند، ذرات باردار به اعماق جو نفوذ می‌کنند و اتم‌های نیتروژن واقع در ارتفاعات پایین‌تر را برانگیخته می‌کنند و نورهای نادرتر صورتی-بنفش را ایجاد می‌کنند.
مه کهکشانی: در این تصویر که در میشیگان شمالی گرفته شده است، به نظر می‌رسد که نور بنفش در کهکشان راه شیری پخش شده است. شفق‌های قطبی اغلب به کمرنگی نور ستارگان است که باعث نامرئی شدن آنها در نزدیکی شهرهایی با آلودگی نوری می‌شود. برای مشاهده نمایش‌های آسمانی کم نورتر، متخصصان شرایط فضایی پیشنهاد می‌کنند که با رفتن به مناطق حومه شهر، حوالی نیمه‌شب که آسمان تاریک‌ترین وضعیت خود را را دارد به سمت افق‌های شمالی خیره شد.
آسمان قهوه‌ای سوخته: این تصویر نوار طلایی‌رنگ شفق قطبی را نشان می‌دهد که مشغول رقص بر فراز رودخانه اورتی در مناطق جنوبی نیوزیلند است. به لطف ماهواره‌های نظارتی خورشیدی که اکنون در مدار قرار دارند، تعقیب‌کنندگان شفق‌های قطبی می‌توانند چند روز زودتر از هشدار در راه بودن طوفان خورشیدی آگاه شوند. برای مثال و در خصوص طوفان خورشیدی اخیر، استفان واس که بیش از یک دهه است به عکس‌برداری از شفق در نیمکره جنوبی زمین مشغول است، قبل از زمان اوج این شفق‌ها به خوبی برای شکار آنها آماده بود.
وی در توضیح عکس‌های خود به نشنال جئوگرافیک می‌گوید: «سه تا چهار ساعت اول پس از تاریکی شب 17 ژوئن / 28 مرداد تنها یک قوس کمرنگ در افق جنوبی دیده می‌شد. با این وجود، حوالی ساعت 11:15 شب به وقت محلی شفق قطبی به صورت ترکیبی از پرتوهای عمودی و پرده‌های مواج خود را در آسمان نشان داد، رخدادی زیبا که نزدیک به 1 ساعت طول کشید.»
53275
نظر شما