رهبر معظم انقلاب اسلامی روز چهارشنبه دوم خرداد در دیدار با کارگزاران نظام، در ارزیابی عملکرد سازمان ملل و تأکید بر لزوم پیگیری چند پرونده مهم از جنایات حقوق بشری امریکا، به چند مورد مشخص از جمله زندان گوانتانامو اشاره کردند. این قلم در صدد است در چند یادداشت، موارد نقض حقوق بشر توسط آمریکا را مورد توجه قرار دهد.
هنگامی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در تاریخ سی ژانویه 2018 (ده بهمن۱۳۹۶) در سخنرانی سالانه خود در کنگره آمریکا تصمیم خود برای ادامه فعالیت زندان گوانتانامو اعلام کرد، نشان داد که حقوق بشر آمریکائی کماکان ادامه خواهد یافت.
گوانتانامو، نام زندانی مخوف واقع در پایگاه نیروی دریایی خلیج گوانتانامو در جنوب شرقی کوباست. پایگاه نیروی دریایی از سال ۱۹۰۳ به دنبال انعقاد یک قرارداد بین آمریکا و کوبا، در اجاره نیروی دریایی آمریکا قرار گرفت. پس از انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹، دولت انقلابی کوبا به رهبری فیدل کاسترو، خواستار لغو این قرارداد و تعطیل پایگاه نیروی دریائی آمریکا شد که این درخواست با مخالفت دولت آمریکا روبرو گردید. از آن زمان هرساله، چک مبلغ اجاره از واشنگتن برای دولت کوبا ارسال می شود و این دولت هم از نقد کردن آن خودداری می‌کند.
در پی حملات انتحاری ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در نیویورک، دولت آمریکا در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش، بازداشتگاهی مخوف را در پایگاه دریائی خلیج گوانتانامو ایجاد کرد تا کسانی که در ارتباط با اقدامات تروریستی در نقاط مختلف جهان بازداشت می‌شوند، در این محل زندانی گردند. ایالات متحده آمریکا، ، زندانیان گوانتانامو را ، دشمنان متخاصم خواند. این اصطلاح اصولاً در سیستم حقوقی ایالات متحده آمریکا، به افرادی اطلاق می‌شد که بدون اینکه کشورشان با آمریکا رسماً در حال جنگ باشد، به اقدام مسلحانه علیه منافع ایالات متحده مبادرت کرده اند. این افراد چون دارای تابعیت آمریکایی نبوده و در حوزه قضایی این کشور قرار ندارند، مشمول حقوق بازداشت شدگان در قوانین آمریکا نمی شوند. به عبارت دیگر به این افراد تفهیم اتهام نمی شود، دسترسی به وکیل مدافع ندارند و مراحل متعارف بازجویی برای آنان رعایت نمی گردد. این زندانیان اگرچه خارجی بوده و تابعیت آمریکائی ندارند اما از حقوق اسیران جنگی هم برخوردار نمی باشند. برای این افراد اعمال هرگونه شکنجه مجاز می باشد، حق ملاقات یا نامه نگاری با نزدیکان خود را ندارند، شرایط زیستی و تغذیه مناسب ندارند و از هرگونه امتیاز حقوق بشری برخوردار نیستند.
اگرچه اخبار این زندان با سانسور خبری شدید همراه است اما سخنان برخی از افراد آزاد شده از گوانتانامو، بیانگر شرایط سخت و نقض آشکار حقوق بشر در این زندان می باشد. رای مثال "نذار ساسی" زندانی پیشین گوانتانامو در مصاحبه ای گفته است: «نیروهای امریکایی ما را برهنه ساختند و در برابر همگی به ما تجاوز کردند. سه بار این کار صورت گرفت. دو بار در قندهار و یک بار در زندان گوانتانامو. نمی دانستم که چرا این کار را می کنند؛ اما سپس فکر کردم که این کار گونه یی از تحقیر است.» وی افزود: «در قلب من، نفرت نوشته شده است؛ آن چه که من سپری کردم تنها با نابود شدن خودم از بین می‌رود.»
این سخن نشان می دهد که زندانیان گوانتانامو بعد از آزادی، تنها با عملیات انتحاری علیه نیروهای آمریکائی آرام می شوند و در واقع زندان گوانتانامو، مشوق افزایش انگیزه های تروریستی است. مارک فالون، بازجوی پیشین نیروهای امریکا در همین رابطه می گوید: شکنجه، عامل توجیه زندانیان خارجی برای رفتن به میدان جنگ برای مبارزه با آمریکا با اقدامات انتحاری است.
در تاریخ ۲۲ ژانویه ۲۰۰۹ میلادی، باراک اوباما، رئیس جمهورسابق آمریکا، در دومین روز ورودش به کاخ سفید فرمان تعطیل شدن بازداشتگاه گوانتانامو و همچنین زندان‌های مخفی سازمان سیا را صادر کرد، اما هیچ گاه این دستور اوباما محقق نشد و این زندان مخوف همچنان به کار خود ادامه داد.
در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۰۹ میلادی، وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرد که از این پس ایالات متحده آمریکا از عنوان " دشمن متخاصم" برای مظنونان به عملیات تروریستی استفاده نخواهد کرد. با توجه به این دستور، می بایست زندانیان مظنون به شرکت در عملیات تروریستی که در بازداشتگاه گوانتانامو، از حقوق بین‌المللی زندانیان برخوردار شوند، اما این قانون نیز بر روی کاغذ باقی ماند و اجرائی نشد.
در نوامبر سال ۲۰۱۴ فیلمی دربارهٔ وضعیت زندانیان این بازداشتگاه با نام camp x-ray با بازی پیمان معادی و کریستن استوارت روی پرده‌های آمریکا اکران شد و موجی از انزجار در افکار عمومی ایجاد کرد.
دونالد ترامپ نه تنها در تاریخ ده بهمن ۱۳۹۶ تصمیم خود برای ادامه فعالیت زندان گوانتانامو را اعلام کرد بلکه تاکید کرد که شکنجه برای گرفتن اطلاعات از زندانیان، کارایی دارد. در واکنش به این اظهارات، البرتو مورا، یکی از فرماندهان ارشد نیروی دریایی امریکا گفت: " باید اعتراف کنم که شکنجه دیگر کارایی ندارد. رییس جمهور ترامپ برنامه های تلویزیونی بسیار دیده؛ اما با بازجویان متخصص و نظامیان کارکشته سخن نگفته است تا بداند که بازجویی بدون شکنجه، برای به دست آوردن اطلاعات بسیار اثرگزارتر است"
اجاره اجباری و غیرقانونی جزیره گوانتانامو که در حاکمیت دولت کوبا قرار داشته و بخشی از تمامیت ارضی این کشور محسوب می شود و فعالیت زندان مخوف گوانتانامو و آزار و شکنجه زندانیان، مصداق بارزی از نقض مقررات و موازین بین المللی و بویژه حقوق بشر است.
سازمان ملل متحد بر اساس وظیفه قانونی خود می بایست عکس العمل مناسب نسبت به اقدامات ضد انسانی دولت آمریکا و بخصوص در زندان گوانتانامو نشان داده و دستگاه های رسمی کشور و بخصوص وزارت امورخارجه می بایست با پیگیری جدی موضوع، سازمان ملل متحد را در مسیر اجرای وظایف خود قرار دهند.