سفرنامه بغداد

در بهمن ماه اعلام شد که معاون اول رییس جمهور نیز برنامه سفر به عراق دارند وچون این سفر میتوانست بر سفر ما تاثیرگذار باشد، لذا در جلسات هماهنگی سفر در ریاست جمهوری وسازمان توسعه فعالانه حضور یافته ودیدگاهمون را در مورد سفر واولویت های آن بیان نموده وبرنامه سفر خود را توضیح دادیم، خوشبختانه تاریخ سفر با برنامه هیات تجاری اتاق هماهنگ شد و آقای جهانگیری از همزمانی سفر استقبال کردند.

از دیدگاه حقیر یکی از چالش های عمده در روابط با عراق برگزار نشدن "کمیسیون مشترک بازرگانی" و" کمیسیون عالی" بین دو کشور، بر مبنای دستور جلسه مشخص وپروتکل است . بر همین اساس در نشست با آقای مهندس ویسه اعلام کردم که سفر معاون اول قبل از نشست کارشناسان وتوافق بر سر راههای ارتقا روابط ورفع موانع در قالب کمیسیون مشترک موفق نخواهد بود وخواستار پیگیری تشکیل آن قبل از سفر شدم.

متاسفانه علیرغم توافق ضمنی عراقی ها برای برگزاری" کمیسیون مشترک بازرگانی" این موضوع به دلیل کمبود وقت، لزوم برگزار شدن در ایران ودرگیری دولتمردان عراق با انتخابات میسر نشد و پیشنهاد شد که سندی برای تنظیم روابط دو کشور تهیه شود ودر سفر معاون اول با آقای عبادی امضا گردد.

در زمان تنظیم بیش نویس سند متاسفانه هر یک از دستگاههای اجرایی و وزارت خانه ها چند بند را در آن گنجاندند و تفاهم نامه متنوع وچالش برانگیز شد ونهایتا مورد توافق قرار نگرفت واز این نظر سفر ناموفق بود.

متاسفانه ما در جمع بندی اولویت ها در کشور موفق نیستیم وفکر میکنیم در یک سفر باید همه مسائل و مشکلات را از بانکی تا ریزگرد، حمل ونقل تا تعرفه، وجه برق تا قیمت گاز، ویزا تا استاندارد و..... حل کنیم .

ما اعتقاد داشتیم در این سفر اگر تکلیف ۵۷ پروژه نیمه تمام به ارزش ۱/۹ میلیارد دلار، ویزای مکرر تجار واستاندارد حل وفصل شود نقش مهمی در ارتقا روابط تجاری دارد ولزومی نیست که در صدد حل همه مسایل باشیم و میتوانیم بسیاری از آنها را از طریق کمیسیون مشترک بازرگانی حل وفصل کنیم.

اگرچه تفاهم نامه ای امضا نشد ولی اصرار اتاق مشترک مبنی بر لزوم سفر رییس کل بانک مرکزی، گمرگ، استاندارد، وزیر جهادکشاورزی و سفر این عزیزان باعث شد توافقات دوجانبه نسبتا خوبی صورت گیرد و مهم ترین آن اعطا خط اعتباری ۳ میلیارد دلاری ایران برای بازسازی عراق وتکمیل پروژه های نیم تمام بود که در صورت عملیاتی شدن می تواند تحرک قابل ملاحظه ای در روابط دو کشور ایجاد نماید.

اخیرا در محافل نفتی عراق زمزمه می شد که سواپ نفت خام کرکوک با ایران منتفی خواهد شد وقرارداد صدور گاز به بصره که ۹۰ درصد کارهای اجرایی آن تکمیل شده منعقد نخواهد شد وعراق در صدد تامین گاز بصره با همکاری کویتی ها از "میدان رمیله" است، خوشبختانه هر دو پروژه در سفر اخیر مورد موافقت وتاکید دو کشور قرار گرفت و روابط نفتی دو کشور گسترش خواهد یافت.

گمرگ ایران در سالهای قبلی توافق نامه گمرگی با عراق را در یک نسخه (عربی) امضا کرده بودند و نسخه انگلیسی آن را طرف عراقی امضا نکرده بود و اجرایی نشده بود، در این سفر مذاکرات وتوافقات خوبی صورت گرفت و بزودی رییس گمرگ عراق از ایران بازدید می کند.
شرکت توانیر موفق شد ۴۰۰ میلیون یورو از پول برق را وصول کند ودر روابط بانکی دو کشور نیز گشایش هایی صورت گرفت ودر مجموع سفر موفق بود.

هیات اتاق متشکل از روسای اتاقها وتشکلها واعضای بزرگ اتاق مشترک بازرگانی ایران وعراق سه شنبه ظهر عازم بغداد شد ودر فرودگاه مورد استقبال نفر دوم سفارت ، رایزن بازرگانی ایران در عراق ودبیر کل اتاقهای مشترک عراق قرار گرفت و هیات ۴۰ نفره در هتل شرایتون عراق استقرار یافتند که هتلی قدیمی ودر مرکز بغداد قرار داشت وسالن های مناسبی جهت برگزاری جلسات داشت.

البته قرار بود هیات در "هتل بابلیه" مستقر شود ولی به علت عدم هماهنگی بین اتاق وسفارت ممکن نشد.

پس از استقرار در هتل نشستی بین هیات رییسه اتاق ایران واقای جعفر حمدانی وهمکارانش وریاست اتاق مشترک اتاق مشترک عراق وایران برگزار شد ، سپس آقای شریعت به اتفاق آقایان مسجدی( سفیر محترم ایران در عراق) ودانایی فر( دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران وعراق) در هتل حضور یافتند وجلسه ای دو ساعته با اعضا هیات تجاری اتاق داشتند.

مدیریت جلسه با من بود و این فرصت را به روسای تشکل ها واتاقها دادم تا دیدگاههای خود درباره چالش ها و ظرفیت های همکاری با عراق را در حضور وزیر بیان نمایند ومدیران شرکتهای فنی ومهندسی کشور نیز مشکلات خود را درباره پروژه های فعال ومتوقف عراق بیان کنند.

آقای مسجدی از سفر معاون اول وانتصاب آقای دانایی فر به عنوان دبیر ستاد توسعه ابراز خوشحالی نمود وبه اعضا هیات تحاری خوش آمد گفت و آثار این سفر را مثبت ارزیابی نمود .

دکتر شریعتمداری بر نقش بخش خصوصی واتاقها در ارتقا روابط با کشورها وتوسعه صادرات تاکید نمود و با اشاره به انتخابات آینده اتاق، خواستار مسئولیت پذیری وحضور افرادی در اتاق شد که حاضر باشند وقت کافی برای فعالیت های اجتماعی صرف کنند ودردوران فعالیت در اتاق ازکارهای تجاری خود بکاهند.

ایشان با صبر وحوصله به تمام سوالات حاضرین پاسخ داد وابراز امیدواری کرد که سند تهیه شده به امضا دو مقام عالیرتبه برسد، ضمنا از نرمش بانک مرکزی عراق برای روابط بانکی و آمادگی عراقی ها برای مذاکره درباره تعرفه ترجیحی بعضی از اقلام خصوصا کشاورزی خبر داد.

شام را در رستوران عیون البغداد مهمان اتاق عراق بودیم ودر سر میز شام آقای جعفر حمدانی از اینکه اتاق مشترک پیشنهاد کرده تا با اتحادیه صنایع عراق واتحادیه رجال الاعمال توافق نامه همکاری امضا نماید ایراز نارضایتی کرد ومدعی شد که همه امور ایران در عراق باید از طریق اتاق خصوصا آقای فاضل حمدانی ریاست اتاق مشترک عراق وایران صورت پذیرد وگرنه اتاق عراق هیچ همکاری با ایران نخواهد داشت.

لازم به توضیح است که اعضا اتاقها در عراق اکثرا اصناف هستند وصاحبان صنایع وشرکتهای بزرگ در قالب اتحادیه صنایع ورجال الاعمال سازماندهی شده اند وبا توجه به عدم فعالیت "اتاق مشترک عراق وایران" ضروریست که با سازمانهایی فوق همکاری نماییم.

پس از صرف شام به اتفاق اعضا هیئت به زیارت امامین کاظمیه رفتیم ودیر وقت به هتل بازگشتیم.

صبح چهارشنبه به اتفاق هیات رییسه و تشریفات اتاق( روابط بین الملل، مسئول دفتر، مترجم، خبرنگار وعکاس) عازم وزارت بازرگانی عراق شدیم و تشریفات اتاق در لیستی که ارسال شده با توجه به حضور دو نماینده مجلس نام من را حذف کرده بودند و علاقه ای به حضور من در جلسه نداشتند ولی با هماهنگی آقای شافعی و آل اسحاق حضور پیدا کردم و وقتی به وزارت بازرگانی رسیدیم معلوم شد که ملاقات وزیر منتفی شده وباید با قائم مقام وزیر ملاقات کنیم ، آقای حبیب ولید موسوی برخورد گرم وصمیمانه ای با اعضا هیات خصوصا آقای آل اسحاق ومن داشت ونهایتا در سه مورد توافق بعمل امد:

۱- تشکیل شرکت حمل و نقل مشترک که کامیونهاش قادر باشند در دوکشور تردد نمایند.
۲- تشکیل شرکت مشترک برای تامین مصالح ساختمانی مورد نیاز عراق بدون نیاز به شرکت در مناقصه وشرکت فنی ومهندسی مشترک برای اجرای پروژه های فنی ومهندسی
۳- همکاری ومشارکت برای تاسیس بانک خصوصی مشترک جهت تسهیل در روابط بانکی

قرار بود ساعت ۱۲ به دیدار وزیر صنعت عراق برویم که با توجه به همزمانی با ورود آقای جهانگیری به بغداد ایشان عازم فرودگاه برای استقبال بود ولذا قرار شد با مستشار وزارت صنایع مهندس عباس دیدار داشته باشیم. آقای شافعی و دو عضو دیگر هیات رئیسه ترجیح دادند که در جلسه حضور نیابند وبه رفتار عراقی ها اعتراض کنند، تلاش های آقای جعفر حمدانی از اتاق عراق وناصر بهزاد رایزن بازرگانی ایران بی نتیجه ماند ولذا ریاست هیات به آقای آل اسحاق سپرده شد وجلسه بسیار خوبی درباره پیوند زدن ظرفیت های صنعتی ایران وعراق داشتیم، در این دیداد دکتر آل اسحاق، حقیر، آقای بهزاد ونمایندگان مجلس نکاتی را بیان نمودیم وطرف عراقی ضمن ارایه اطلاعات ودستورالعمل های مربوط به سرمایه گذاری صنعتی در عراق، آمادگی خود را برای همکاری با بخش صنعت ایران اعلام نمود.
در وزارت صنایع عراق بیلبوردی نصب شده که نوشته" صناعتنا هویتنا" که نظرم را جلب کرد ودر صحبتم به آن اشاره کردم.

ناهار را در هتل خورده و بلافاصله بعد از نماز عازم سالن "همایش تجاری ایران وعراق" در محل هتل شدیم.

جلسه با تاخیر نیم ساعته واستقبال بیش از ۱۵۰ نفر از تجار عراق آغاز شد، سخنرانان اولیه مقامات اتاق دو کشور بودند که عموما به لزوم روابط دو کشور وارتقا روابط اقتصادی اشاره داشتند.

پس از آن پنل راهکارهای ارتقا روابط اقتصادی دو کشور با حضور سه نفر از کارشناسان با تجربه عراقی (در زمینه نفت، بانک وبخش خصوصی) وسه نفر از ایران( سرکار خانم عموری ریاست اتاق اهواز، آقای کاشفی ریاست اتاق کرمانشاه و اینحانب) برگزار شد ولی متاسفانه به علت تجهیز نبودن سالن به پرده نمایش نتوانستم پاوربوینت فارسی- عربی را که چند روز برای آن وقت گذاشته بودم ارایه نمایم.

دکتر عبداللطیف از ضرورت همکاری نفتی وجلوگیری از ورود مواد مخدر از مسیر ایران سخن گفت، مستشار بانک مرکزی عراق از لزوم برقراری ارتباطات بانکی گفت ودبیر کل اتحادیه اتاقها پروژه های سرمایه گزاری در عراق را معرفی وبه نکات مثبت قانون جذب سرمایه گذاری خارجی عراق را تشریح کرد.

سپس آقای کاشفی از فرصت های همکاری دو کشور سخن گفت وخانم عموری از چالش ها پرده برداشت و منهم به راهکارهای ارتقا سطح روابط تجاری دو کشور پرداختم و تجدید در شیوه تجارت سنتی فعلی را ضروری دانستم و به حضور ایران در بازار خرده فروشی وخدمات اجتماعی عراق اشاره کردم.

در پایان نشست با خبرگزاری اتاق ایران مصاحبه ای تلویزیونی داشتم که انعکاس خوبی در ایران داشت، پنجشنبه نیز با رادیو اقتصاد گفتگوی مفصلی داشتم.

در راستای گسترش روابط تجاری با تجار معتبر وخوشنام بغداد شام را درمنزل اقای مصطفی بنییه برنامه ریزی کرده بودم و اقرار کردم که اعضا هیات علیرغم خستگی و جلسه طولانی امروز حتما حضور پیدا نمایند و با بغداد نشینان آشنا شوند، انصافا صاحب خانه سنگ تمام گذاشته بود وهمه بزرگان بغداد را به شام دعوت کرده بود و میتوانم ادعا کنم که برای اولین بار با بخش خصوصی واقعی وبانفوذ بغداد ارتباط برقرار نموده و آشنا شدیم، هیات رییسه اتاق و اعضا از این نشست بسیار راضی بودند وارتباط با بغدادنشینان را که از اهداف اتاق مشترک میباشد را مورد تایید قرار دادند.

ضمنا امروز بعد از همایش، نشستی با روسای اتاقهای عراق داشتیم ومقرر شد که یک کمیته مشترک بین اتاقهای دو کشور تشکیل گردد تا در جهت پیکیری مسایل و عملیاتی نمودن سه موضوع توافق شده با وزارت بازرگانی عراق( حمل ونقل ، بانک وشرکت مصالح ساختمانی مشترک) اقدام نماید، مسئولیت طرف ایرانی کارگروه با بنده میباشد ومنتظریم که اتاق عراق نمایندگان خود را کتبا معرفی نماید تا کار را بطور جدی آغاز نماییم. ان‌شاالله

هیات صبح زود برای نشست با اتاق کربلا عازم این شهر شدند ومن برای گفتگو وامضا تفاهم نامه با اتحادیه رجال الاعمال به ملاقات اقای "رضا بلیبل" وهمکارانش رفتم .

جلسه خوبی بود وبا این اتحادیه که در سال ۲۰۰۱ تشکیل شده ومدعی است که ۲۸۰۰۰ عضو شاخص در بخش های مختلف اقتصادی( صنعت، خدمات، نفت، کشاورزی، ای تی و....) دارد آشنا شدم وتفاهم نامه ای را برای تبادل اطلاعات، معرفی اعضا به یکدیگر، شرکت در همایش ها و..... امضا نمودیم وسپس عازم کربلای معلی شدیم وحدود ساعت ۱۶ در هتل روتانا به جمع اعضا هیات پیوستیم.
پس از نماز مغرب وعشا موفق به زیارت حرم امام حسین(ع) وحضرت عباس شدم ودر برگشت به هتل اعضا هیات همراه معاون اول رییس جمهور مواجه شدم وفرصتی شد تا دقایقی با آقایان مسجدی وسیف( بانک مرکزی) درباره روابط تجاری دو کشور ومشکلات بانکی تبادل نظر کنیم، مصرا از اقای سیف خواست تا زمینه همکاری بانکی بر مبنای دینار را فراهم نماید و منتظر گشایش در بانکهای عراقی جهت استفاده از یورو نباشد.

سپس با آقای جهانگیری مواجه شدم و پس از احوالپرسی نکاتی را به ایشان گوشزد کردم، جمعه صبح در لابی هتل فرصتی فراهم شد تا با رییس گمرگ و استاندارد ونماینده شرکت نفت درباره دستاورد سفر گفتگو نمایم ودر جریان توافقات ومذاکرات دوجانبه قرار گیرم.

سرانجام پس از زیارت مجدد حدود ساعت ۱۰ عازم نجف اشرف شدیم ونماز ظهر وعصر را در حرم مولی امیر مومنان خوانده ونایب الزیاره همه ملت ایران بودیم وسپس برای دیدار با سرکنسول ایران در نجف( آقای مکارم شیرازی) وخوردن غذای حضرتی به کنسولگری رفتیم وتا ساعت ۱۷ با ایشان وهکارانش تبادل نظر وگفتگو داشتیم ودر برابر اصرار ایشان مبنی بر لزوم گشایش دفتر اتاق مشترک در نجف قول دادیم که نماینده اتاق در کربلا را هفته ای یک روز راهی نجف کنیم تا پیگیر فرصت های تجاری ورفع مشکلات فعالین اقتصادی ایرانی فعال در نجف باشد وخصوصا در مورد پیشنهاد همکاری با "گریت مال" ،کشت فراسرزمینی وتوریسم درمانی اقدام جدی بعمل آوریم.

سرانجام در ساعت ۱۹ جمعه از طریق نجف به تهران بازگشتیم وسفر فشرده وپرکار هیات که به علت مقارن شدن با سفر معاون اول کمتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفت به پایان رسید، خوشبختانه اعضا هیات از برنامه ریزی صورت گرفته ودستاوردهای سفر رضایت داشتند. والسلام