ما داریم با تولید گازهای گلخانه‌ای، تغییرات زیست‌بوم، مصرف بی‌رویه مواد‌غذایی و حتی استفاده از آنها به عنوان سوخت تعادل حیات روی زمین را به هم می‌زنیم. آیا این تغییرات به انقراض نسل انسان منجر خواهند شد؟

دبورا مک‌کنزی: نمی‌شود هشدار محققی مانند فرانک فِنِّر را در مورد انقراض نسل انسان دست کم گرفت. او یک دانشمند کامل و فوق‌العاده است، کسی که کمتر شاهد حضور امثال او در علم مدرن بوده‌ایم. از یک ویروس‌شناس برجسته که نقش مؤثری در ریشه‌کنی آبله داشته گرفته تا یک بوم‌شناس انسانی که «مرکز مطالعات زیست‌محیطی و منابع» را در دانشگاه ملی استرالیا پایه‌گذاری کرده، باید گفت فِنِّر یک دانشمند تمام‌عیار است.

با این پیش‌زمینه، زمانی که او در گفتگو با یکی از روزنامه‌های استرالیا، انقراض نسل انسان را تنها در خلال یک‌قرن آینده و آن هم به دلیل ناتوانی ما در مهار گرمایش جهانی پیش‌بینی می‌کند، صحبت‌های او می توانند کاملا نگران‌کننده باشند.

البته شاید هنوز فرصت اندکی برای جبران اشتباهات گذشته باقی باشد. حداقل این چیزی‌ است که می‌توان از مصاحبه استیفن بویدن، همکار فِنِّر با همان روزنامه انتظار داشت: «ما هنوز برای جلوگیری از انقراض نسل انسان فرصت داریم. این مستلزم اراده‌ای قوی و انقلابی در جهت ایجاد ثبات در شرایط بوم‌شناختی زمین است».

با این حال نمی‌شود این نگاه را خیلی خوش‌بینانه دانست. علاوه بر این فِنِّر و بویدن تنها محققانی نیستند که انقراض نسل انسان را نزدیک می‌دانند. بسیاری از محققانی که دورنمای آینده را با توجه به شرایط اقلیمی و رفاهی انسان در دهه‌های اخیر پیش‌بینی می‌کنند نیز معتقدند یکی از عوامل کلیدی در بقای انسان در دهه‌های آینده، غذا خواهد بود. نیاز انسان به مواد غذایی روزافزون است و در کنار آن مواد غذایی برای تولید سوخت به کار گرفته می‌شوند. در نتیجه افزایش جمعیت و مصرف بی‌رویه مواد غذایی می‌تواند دردسر‌ساز باشد. در این اثنا تغییرات آب‌و‌هوایی نیز تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی را دشوارتر از گذشته خواهند کرد.

توافقات متعددی در زمینه بهبود شرایط زیست‌محیطی زمین و مبارزه با گرمایش جهانی صورت گرفته است، با این حال فِنِّر احتمالا از کلمه انقراض استفاده کرده تا توجه‌ها را بیشتر از پیش به گرمایش جهانی و اثرات نامطلوب آن معطوف کند و فکر می‌کنم که نتیجه خواهد گرفت. دیگر محققان، فروپاشی اجتماعی و اقتصادی را همراه با از میان‌رفتن بخشی از جمعیت انسانی زمین عنوان می‌کنند و در واقع، تنها تعداد معدودی تاکنون از واژه انقراض استفاده کرده‌اند.

با این وجود، پیچیدگی تمدن انسانی مانع از این خواهد شد که کسی با اطمینان بتواند پیامدهای ناشی از فروپاشی اقتصادی و اجتماعی یا در نهایت انقراض نسل انسان را پیش‌بینی کند.

از بین رفتن جمعیت تقریبا 7 میلیاردی یک گونه، آن‌هم در خلال یک‌قرن ممکن است کمی بعید به نظر برسد؛ اما مطالعات زیست‌شناسی نشان می‌دهند در حدود سال 1800 / 1580 حتی یک نمونه از جمعیت 2‌میلیاردی کبوترهای مهاجر باقی نمانده است. این پرنده تنها در طول یک قرن منقرض‌شد.

حق با بویدن است: «هنوز برای مبارزه با گرمایش جهانی فرصت داریم»، فِنِّر هم درست می‌گوید: «اگر برای مبارزه تلاشی نکنیم، به دردسر خواهیم افتاد». این‌که چقدر با مشکل مواجه خواهیم شد را نمی‌دانم، ولی فکر می‌کنم انقراض گزینه خوبی نباشد!

نیوساینتیست- ترجمه: محبوبه عمیدی

منبع: نیوساینتیست