مسافران دو اتوبوس با هزاران امید و انتظار، سفرپایانی تابستانی خویش را آغاز نمودند تا بلکه ضمن تجدید دیدار خانواده و آشنایان، دمی در روزهای آخر تابستان، بیاسایند و خود را برای کار و زندگی جدید در پائیز زیبا آماده نمایند، اما غافل از آنکه، نه تابستانی و نه پائیزی و نه حیاتی و نه آرزویی؛ ارمغان 44 مسافر نگون بختی بود که این سفر- ناباورانه؛ آخرین سفر زندگی آنها بود و خود به سفری مرگبار برای آنها و مسافرتی فاجعه آمیز برای خانواده آنان و مردم تبدیل شد!.
مسافران بی پناه و رنجور از سفر، ناباورانه سوختند و ناامیدانه افسردند در سانحه ای که خود، خالق آن نبوده و نقشی در خلق آن نیز نداشتند! مصدومان و مجروحان فراوان اتوبوس ها با انبوهی از ترس و تاثر و تاسف، خود را در میان آتش و آه و خون و فریاد دهها مسافر مضروب و خون آلود و اجساد سوختۀ مردگانِ حاصل از این سانحه دلخراش یافتند و جز اشک و ناله و فغان و فریاد و ترس و تَعب هیچ نیافتند؟! با خود گفتند؛ چرا و چگونه؟! به راستی، نمی توان این درد جانکاه را تحمل کرد!
درگذشتگان دارای خانواده و فرزند بودند و به سان دیگر خانواده ها، خود را برای ماه مهر و آغاز سال تحصیلی جدید آماده می کردند، اما گویی که باید مدرسه ها به خانه عزای فرزندان آنها و حجلۀ دانش آموزان ناکامی تبدیل گردد که ناخواسته، مجبور به ترک تحصیل و قطع قهری دانش آموزی خویش نمایند؟
این حجم بالای سوانح جاده ای و جراحات و تلفات انسانی و آمارهای منتشره از سوی نهادهای ذیربط، با کدامین واژگان و عبارات باید توصیف گردد و چگونه قابل توجیه است؟! مسئولیت وقوع سوانح مزبور و عدم پیشگیری و جلوگیری از تکرار این وقایع هولناک و تاسف بار با کیست و چگونه باید با آن برخورد کرد؟ چرا مردم نباید در سفرهای زمینی و هوایی خویش در ایران احساس امنیت و آرامش کرده و سفری آسوده را ارمغان مسافرت خویش نمایند؟ یا باید شاهد سقوط مکرر هواپیماهای مسافربری در نظام پروازی کشور بود و یا باید چشم براه حوادث جاده ای و سوانح مسافرتی از این دست داشت؟ به راستی، این است استانداردهای مسافرتی و گردشگری در ایران و صیانت و حفاظت از حقوق مدنی و شهروندی مردم و مسافران؟!
چرا هیچ اراده موثر و مستمری برای استاندارد سازی مسافرت های هوایی، زمینی، ریلی و جاده ای در ایران وجود ندارد؟ چرا از تجارب کشورهای پیشرفته و توسعه یافته در این زمینه استفاده درست و نهادینه نمی گردد؟ چرا، مسولیت سوانح هوایی و زمینی، هربار به عوامل انسانی فوت شده و مرحومی در عمل، منتسب شده که امکان هرگونه دفاعی از آنها سلب و ساقط شده است؟! مسئولیت وزارت راه و سازمان حمل و نقل جاده ای و پایانه های کشور و سازمان هواپیمائی کشوری در این رابطه چیست؟ چرا نسبت به پیشگیری از سوانح مشابه در سفرهای هوائی، دریائی، زمینی اقدامات جدی و موثر صورت نگرفته و هربار، باید شاهد حوادث و سوانح مشابه بود؟
نقش نظام تقنینی، اجرایی و قضایی کشور در تعریف،تبیین، اجرا و تعقیب قانونی مراتب و لزوم تعریف و تثبیت نظام جامع حقوقی سفرهای مزبور در کشور چیست و چگونه باید ضمن پیشگیری از تکرار حوادث مشابه- جامعه را از بالاترین و به روز ترین استاندارهای مسافرتی در سطوح و اشکال مختلف برخوردار ساخت؟ عرض تسلیت و اظهار تاسف مسئولان و مدیران دولتی نسبت به سفر مرگبار قم- تهران، نه جاده ها و سفرهای زمینی را ایمن خواهد کرد و نه عزیزان از دست رفته و در آتش سوختۀ خانواده های مسافر و سلامتی مصدومان واقعه را به آنها برخواهد گرداند؟
بدیهی است هرگونه اعلام نظر نهایی و قطعی نسبت به علل تامه سانحۀ مرگبار اتوبان قم- تهران مستلزم بررسی و انجام مطالعات کارشناسی دقیق و همه جانبه و تعقیب قانونی مراتب، حسب دستور هیات قضائی منصوبه از سوی دستگاه قضایی و انعکاس بعدی مراتب به مردم و افکار عمومی است، اما وقوع این حادثه تاسف بار، ضمن تائید وضعیت مدیریت تاسف بار و ناکارآمد بر جاده های کشور و سازمان ها و بخش های تابعه، بر لزوم تعریف و ضرورت ِ تثبیت روزافزون و سریعتر نظام جامع حقوقی سفرهای هوایی، دریایی و زمینی، حسب مورد و نیز لزوم حرکت در مسیر استانداردهای بین المللی مسافرت تاکید دارد.
ضمن تسلیت و تعزیت این فاجعۀ تاسف بار به خانواده های محترم درگذشتگان حادثه و ابراز همدردی با آنها و مصدومان واقعه، برضرورت تعقیب حقوقی و قانونی همه جانبه ، جدی و مستمر پرونده و تعریفِ توامان نظام جامع حقوقی مزبور، با استفاده از ظرفیت های تقنینی، اجرایی، قضایی، علمی و دانشگاهی و تجارب حرفه ای و تخصصی سازمان های ذیربط تاکید می گردد.
موسسه حقوقی و بین المللی زمانی نیز با برخورداری از مشاورین حقوقی و وکلای پایه دادگستری و اساتید دانشگاهی، علمی و متخصص، مراتب آمادگی خویش را برای پذیرش وکالت اولیای دم مرحومان حادثه و مصدومان واقعه و نیز مساعدت و همکاری با مراجع قانونی ذیربط در تعریف و تبیین نظام حقوقی مزبور اعلام می دارد.
محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ) ، وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
Email : zamani.i.l.institute@gmail.com