دولت ترکیه رسما اعلام کرده که چنانچه ائتلافی از حامیان حمله به سوریه شکل بگیرد، در آن مشارکت خواهد کرد. تحرکات نظامی چند روز اخیر در داخل ترکیه نیز حکایت از آن دارد که آنکارا خود را برای همراهی با ایالات متحده در جنگ محدود علیه سوریه آماده می کند. در این بین به رغم اعلام تمایل ترکیه مبنی بر دخالت نظامی در سوریه، با این حال واقعیت آن است که دولت آنکارا برای چنین امری با چالش های مهمی مواجه است و احتمال دارد امنیت ملی خود را نیز به مخاطره بیاندازد. این در حالیست که میان خواسته ها و اهداف ترکیه و آمریکا تفاوت عمیقی وجود دارد. زیرا در شرایطی که آمریکا تاکید کرده هرگونه حمله نظامی به سوریه در حوزه ای محدود انجام خواهد شد و هدف حمله، تغییر رژیم در این کشور نیست، دولت ترکیه، هدف بلندپروازانه تری دارد و تلاش می کند از طریق حمله نظامی به سوریه، نظام حاکم بر این کشور را سرنگون کند.
از سوی دیگر دولت ترکیه در شرایطی تصمیم به این اقدام گرفته که احزاب مخالف با مشارکت در عملیات نظامی علیه سوریه مخالف هستند. احزاب مخالف متعقدند که هرگونه مشارکت در اقدام نظامی علیه سوریه باید با تایید پارلمان انجام شود. زیرا با وجود ارجاع اوباما و کامرون به پارلمان‌های کشورهایشان برای تعیین وضعیت سوریه، اردوغان اطلاعات موجود را پنهان کرده و جلسه‌ای درباره بررسی بحران سوریه با حضور نمایندگان پارلمان و احزاب سیاسی اپوزیسیون تشکیل نمی دهد. مخالفان معتقدند اگر چنین طرحی به پارلمان ترکیه برود، در آنجا با مشکلات زیادی برای تصویب مواجه می شود. در نتیجه اردوغان نمی تواند امیدی به حمایت سایر جریان های سیاسی از این اقدام داشته باشد و چنانچه این عمل با شکست مواجه شود و یا به هر ترتیبی امنیت و منافع ترکیه به مخاطره افتد، آنگاه دولت ترکیه باید متحمل فشارهای سیاسی از سوی احزاب مخالف گردد.
علاوه بر این، در داخل ترکیه نیز فضای ضد جنگ بوجود آمده است. مطابق با آخرین نظرسنجی های انجام شده، افکار عمومی ترکیه نسبت به مداخله این کشور در بحران سوریه عمیقاً بدبین می باشند. در واقع ایده چنین به هیچ وجه از حمایت و پشتیبانی افکار عمومی ترکیه و برخوردار نیست و مردم ترکیه همواره با مداخله غرب در کشورهای اسلامی و به ویژه در خاورمیانه مخالف بوده اند. این امر موجب خواهد شد که دولت ترکیه تحت فشار افکار عمومی قرار گیرد و چنانچه در محاسباتش اشتباهی صورت گیرد، آنگاه ناگزیر است فشارهای مردمی را نیز تحمل کند.
با این اوصاف به نظر می رسد دولت اردوغان دو راه پیش روی خود داشته باشد:
1. به صورت مستقیم در جنگ شرکت کند و کاملا در عملیات نظامی علیه دولت سوریه مشارکت نماید که در این صورت باید پاسخگوی احزاب مخالف و فشار افکار عمومی مردم خود باشد.
2. از نظر نظامی درگیر نشود و بیشتر از طریق پایگاه هایی که آمریکا در ترکیه دارد، حمایت لجیستیکی فراهم نماید.
بی شک پیگیری هر یک از این سناریوها، تبعات خاصی برای دولت ترکیه خواهد داشت. به نحوی که حتی اگر ترکیه به صورت مستقیم در جنگ علیه سوریه حضور نیابد و فقط اجازه استفاده از فضای هوایی و پایگاه های نظامی خود را برای حمله احتمالی ایالات متحده بدهد، باز هم با مخاطرات جدی مواجه خواهد شد. زیرا ممکن است امنیت ملی ترکیه از دو ناحیه مورد تعرض قرار گیرد. در واقع احتمال دو نوع اقدام تلافی جویانه وجود دارد. نخست آنکه احتمال دارد اقدامی شبیه آنچه که در ماه مه در ریحانلی روی داد، رخ دهد و دوم آنکه ممکن است ترکیه هدف جنگ افزارهای متعارف و حتی شیمیایی سوریه قرار گیرد.
در مجموع به نظر می رسد دولت اردوغان برای پیوستن به ائتلاف با آمریکا و ورود به جنگ سوریه، با چالش ها و موانع زیادی مواجه است و با این عمل، نه تنها امنیت ملی ترکیه را در معرض خطر قرار می دهد، بلکه ادامه حکمرانی خود را نیز با چالش های عمده ای مواجه می کند. زیرا هرگونه پیامد منفی تهاجم نظامی به سوریه می تواند مخالفت ها و اعتراض ها نسبت به عملکرد حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان را افزایش دهد. حتی ممکن است در سراسر ترکیه تظاهرات به راه افتد و بار دیگر معترضان دست به اعتراضات خیابانی بزنند. نباید از یاد برد که ترکیه در ژوئن گذشته شاهد شدیدترین اعتراضات ضددولتی چندین دهه گذشته این کشور بود و معترضان نسبت به سیاست های رجب طیب اردوغان و نحوه رهبری او ابراز نارضایتی کردند.
علاوه بر این، پیامدهای مشارکت ترکیه در تهاجم نظامی به سوریه می تواند موجب تقویت واگرایی میان رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه از عبدالله گل رییس‌جمهوری این کشور شود. این اختلاف نظر که از زمان آغاز اعتراضات در پارک گزی استانبول ایجاد شد، تنها به عرصه سطح سیاست داخلی محدود نمی‌شود و در عرصه سیاست خارجی نیز دو طرف دچار واگرایی از یکدیگر شده‌اند. چنانچه درباره مصر، لحن اظهارنظر نخست‌وزیر ترکیه در انتقاد از دولت موقت و برخورد نظامیان با مخالفان مصری هوادار مرسی شدیدتر از گل بود. در خصوص سوریه نیز گل اعتقاد دارد که بدون استراتژی سیاسی حمله به دمشق بی‌نتیجه است. این در حالی است که اردوغان خواهان جنگی گسترده و ادامه عملیات نظامی تا زمان سقوط دولت بشار اسد است. بنابراین با توجه به اختلافات موجود میان گل و اردوغان، هرگونه پیامد منفی تهاجم نظامی به سوریه می تواند موجب تشدید واگرایی میان آنها گردد.
برای مشاهده وبلاگ شعیب بهمن اینجا را کلیک کنید