آقای عطاءالله مهاجرانی با انتشار مطلبی در وبلاگ شخصی خود که در سایت جرس هم بازتاب یافته است، دروغ پردازی آقای عبدالکریم سروش و تهمت ناروای وی به آیت الله محمد مومن، عضو شورای نگهبان را افشا کرد.
ماجرا از این جا شروع شد که آقای سروش طی یادداشتی زیر عنوان "بازی با دین مردم" در سایت جرس به دفاع از فتوای جنجالی آیت الله بیات زنجانی درباره روزه پرداخته است. وی در قسمتی از یادداشت خود خطاب به آیت الله مکارم شیرازی (که فتوای عجیب بیات زنجانی را خلاف اجماع علمای اسلام شمرده و به صاحب آن فتوای نادر هشدار بودند که با دین مردم بازی نکند( می نویسد: «سخن دیگری هم با آیت الله مکارم شیرازی و فقیهان دلسوز و درد مند دارم. بازی نکردن با دیانت مردم البته دغدغه یی مبارک است. اما مصداق اهمّش آب خوردن روزه داران عطش ناک نیست. مصداقش آن است که فقیهی چون آیت الله محمد مومن، عضو فقهای شورای نگهبان، صریحاً فتوا میدهد که جائز بل راجح است که به بد دینان و بدعت گذران تهمت زنا و لواط بزنیم تا از میدان به در روند و از شرّشان آسوده شویم.»
تهمت آقای سروش به آیت الله مومن در سایت جرس
این ادعای خلاف واقع سروش با واکنش مهاجرانی روبرو شده است. متن یادداشت آقای مهاجرانی در زیر می آید:
««دانشمند گرامی، جناب آقای دکتر سروش در مقاله تازه خود که در ۲۷ تیرماه، با عنوان: بازی با دین مردم؟ در سایت جرس منتشر شده است؛ به عنوان شاهدی و مصداقی بر نوشته خویش مطلبی را از فقیه ارجمند آیه الله مومن روایت کرده اند:
(فقیهی چون آیت الله محمد مومن، عضو فقهای شورای نگهبان، صریحاً فتوا میدهد که جائز بل راجح است که به بد دینان و بدعت گذران تهمت زنا و لواط بزنیم تا از میدان به در روند و از شرّشان آسوده شویم.
آیت الله محمد مومن،مبانی تحریرالوسیله، ج ۲ ص۴۵۲)
به گمانم دکتر سروش متن نوشته آیه الله مومن را ندیده اند، و یا دقیق نخوانده اند و یا نسخه مورد استناد ایشان به کلی متفاوت از نسخه ای است که اینجانب دیده ام و گرنه ممکن نبود چنین نسبتی را به آیه الله مومن بدهند. اتفاقا برعکس نقل قول دکتر سروش، آیه الله مومن کوشیده اند برای واژه باهتوهم تفسیری ارایه کنند تا با خرد و عدالت و انصاف سازگار باشد. تا جایی که می دانم ایشان تنها فقیهی بوده اند که در باره برداشت مشهور از حدیث کافی تردید و تشکیک کرده اند. در صفحه ۴۵۱ جلد دوم کتاب مبانی تحریر الوسیله، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت، در ذیل حدیث کافی ایشان نکته مهمی را با عنوان روشنگری آورده اند:
ببان: أن‌ّ قوله: «باهتوهم» ترغیب فی إیراد البهتان و الفریة علیهم، و إطلاقه شامل لقذفهم بمثل الزنا و اللواط، لکنّه مبنی علی کون المباهتة هنا بمعنی إیراد البهتان، و هو غیر مسلّم؛ إذ من المحتمل أن یراد بها جعلهم متحیّرین بإلزامهم ببطلان قولهم بالحجج القاطعة، کما فی قوله تعالی فَبُهِت‌َ الَّذِی کَفَرَ، فحاصل الحدیث: أنّه یجب هتک حیثیاتهم بذکر ما فیهم، کما یجب جعلهم مبهوتین بإقامة الحجج القاطعة علی بطلان مقالتهم، و مع هذا الاحتمال فلا حجّة فیها علی جواز قذفهم، بل إن‌ّ عمومات حرمة القذف و لزوم الحدّ به محکّمة.
واژه باهتوهم، در صورتی که از آن مباهته -بهتان زدن- برداشت شود می تواند به معنای ترغیب در تهمت و دروغ مثل نسبت زنا و لواط، به کار رود. اما چنین برداشتی از باهتوهم مسلم نیست. احتمال دارد این واژه را چنین تعبیر کنیم: با دلایل روشن و قاطع آنان را نسبت به بطلان سخنشان مبهوت نماییم. چنان که سخن خداوند متعال در قرآن هم همین است: پس ان کس که کفر ورزیده بود، مبهوت ماند.( سوره بقره ایه ۲۵۸)
نتیجه حدیث: سخن بر سر هتک آبروی افراد است منتها با استناد به مواردی که در آن ها وجود دارد. چنان که ایه هم کافران را با بیان دلایل روشن در ابطال سخنشان بهت زده تعریف کرده است. با چنین احتمالی دلیلی برای نسبت ناراست و دروغ به انان وجود ندارد؛ بلکه قاعده عمومی حرمت نسبت دروغ و لزوم اجرای حد بر کسی است که نسبت دروغ می دهد.
پیداست که سخن آیه الله مومن دقیقا بر عکس استنباط دکتر سروش است.
یکم: ایشان مطلقا فتوایی صادر نکرده اند.
دوم: تعبیر تا از میدان به در روند و از شرشان اسوده شویم، در نوشته ایشان وجود ندارد.
سوم: نوشته ایشان تدقیق در متن حدیث و تشکیک در برداشت کسانی است که می خواهند از واژه باهتوهم ،حدیث کافی را وسیله ای و مجوزی برای بهتان زدن تفسیر کنند.
چهارم: آیه الله مومن قمی از زمره فقیهان آزاده و دقیق النظری هستند که همواره کوشیده اند در طرح نظر خود از معیارهای اصولی و ارزشی و فقهی فراتر نروند و سلیقه سیاسی مختار را بر نظر فقهی خویش حاکم نکنند.»»
/6262