ابوالفضل خدایی: روز شنبه نهم نوامبر ۱۹۹۶ برابر با ۱۹ آبان ۱۳۷۵ دولت اوکراین یک کشتی علمی غول‌پیکر و بی‌نظیر تاریخی با عنوان «یوری گاگارین» را که روزگاری مرکز کنترل پروازهای فضایی بود، به قیمت آهن قراضه فروخت؛ از قرار ۱۷۰ دلار برای هر تن! فروش این کشتی این‌قدر برایش شرم‌آور بود که حتی نام آن را با رنگ پوشاند.
نام این کشتی تحقیقاتی برگرفته از شخصیت تأثیرگذار «یوری الکسی‌یویچ گاگارین» نخستین فضانورد روسی بود. کشتی یوری گاگارین ۲۵ سال پیش از آن‌که اوکراین آن را به ثمن بخس بفروشد، یعنی در دسامبر ۱۹۷۱برای پشتیبانی از برنامه‌ی فضایی شوروی تکمیل شده بود. این کشتی که توسط کارخانه‌ی کشتی‌سازی بالتیک در لنینگران (سابق) تولید شده بود، همچنین تحقیقاتی در مورد اتمسفر فوقانی و فضای بیرونی انجام می‌داد.
کشتی یادشده تاریخی شگفت‌انگیز دارد. روز چهارشنبه ۱۴ ژوئیه ۱۹۷۱ برابر با ۲۳ تیر ۱۳۵۰ که پرچم اتحاد جماهیر شوروی بر فراز آن به اهتزاز درآمد، یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین کشتی‌های تحقیقاتی در تاریخ بشریت به شمار می‌رفت.
اوکراین اما در یک تصمیم عجیب و غریب، این غول آهنین را ۲۵ سال بعد به قیمت آهن قراضه فروخت. گویی یک قطعه از تاریخ را به مزایده گذاشته است. این کشتی که زمانی نماد افتخار فضایی شوروی به شمار می‌رفت، به سرنوشتی شوم دچار شد و نام درخشانش در زیر لایه‌های رنگ پنهان شد و بدنه‌ی عظیمش به تکه‌های کوچک تبدیل شد.
کشتی یوری گاگارین در سال ۱۹۷۵، بخشی از برنامه‌ی آزمایش مشترک شوروی-آمریکایی آپولو-سایوز بود و به دلیل داشتن بشقاب‌های متعدد در بالای بدنه، ظاهری بسیار متمایز داشت.
روی عرشه‌ی آن دو آنتن با قطر ۲۵ متر و وزن حدود ۲۴۰ تن و دو آنتن با وزن ۱۸۰ تن وجود داشت. در مجموع به ۷۵ آنتن مجهز بود و قابلیت فعالیت در هر اقیانوس و شرایط آب و هوایی را داشت.
این کشتی از اتاق‌های پرشماری برخوردار بود که بیش از صد آزمایشگاه را در خود جا می‌داد. تعداد کل خدمه‌اش به ۳۳۰ نفر می‌رسید و یک سالن سینما برای ۲۵۰ تماشاگر داشت. در قسمت‌های زیرین آن یک سالن بدن‌سازی، سه استخر و یک منطقه‌ی تفریحی با یک اتاق بیلیارد تعبیه شده بود. قدرت تهویه مطبوع آن سه برابر سیستم تهویه‌ی مطبوع مشابه در کاخ کرملین بود.
کشتی یوری گاگارین مجهز به مجموعه‌ای از رادارهای پیچیده، سیستم‌های تله‌متری و تجهیزات الکترونیکی بود که برای ردیابی فضاپیماها، جمع‌آوری داده‌های حیاتیِ مأموریت و حفظ ارتباط بی وقفه با فضانوردان در طول مأموریت‌های‌شان طراحی شده بودند. قابلیت‌های آن به ردیابی محدود نمی‌شد، به عنوان یک مرکز فرماندهی متحرک، قادر به پردازش داده‌ها و تصمیم‌گیری در زمان واقعی برای ایمنی و موفقیت ماموریت‌های فضایی نیز بود. سه توربین بخار نیروی محرکه‌ی آن را تامین می‌کرد و می‌توانست با سرعت ۳۳ کیلومتر در ساعت حرکت کند. یوری گاگارین قادر بود در دامنه بیش از ۴۴ هزار کیلومتر سفر کند.
منابع
Navalhistoria.com
کانال تلگرامی عملایت Z (وزرات دفاع روسیه)
۲۵۹