زینب اسماعیلی: سیدعباس عراقچی، با ۲۴۷ رای موافق از مجلس شورای اسلامی وزیر امور خارجه دولت وفاق می شد. او دیپلماتی از بدنه وزارت‌خارجه و چهره‌ای شناخته شده در محیط بین‌الملل است. با سیدعباس موسوی، سفیر پیشین ایران در آذربایجان در مورد رای اعتماد مجلس به او، مسایل بین‌المللی ایران در شرایط فعلی و مسایل داخلی وزارت‌خارجه گفت‌وگو کردیم.
عباس عراقچی رای اعتماد نسبتا بالایی از مجلس گرفت. شما چه پیامی از این رای و رای اعتماد مجلس به کل کابینه دریافت می‌کنید؟
من در ابتدا رای اعتماد بالای نمایندگان مردم به کل کابینه و رای اعتماد جناب دکتر عراقچی را تبریک می‌گویم. اینکه مجلس شرایط خطیر کشور را درک کرد و به کابینه وفاق ملی رای داد، جای تشکر دارد.
رای بالای مجلس به وزیر امورخارجه به عنوان یکی از کلیدی ترین وزرا که نقش مهمی در حوزه امنیت ملی و منافع ملی کشور دارد حاوی پیام‌های مختلف داخلی و خارجی است. آقای عراقچی، چهره شناخته شده بین المللی است و به نظر می‌رسد دنیا نحوه تعامل مجلس با دولت و شخص وزیر خارجه را رصد می‌کرد تا تصویر روشنی از وضعیت پیش‌رو پیدا کند. خوشبختانه مجلس با دوراندیشی این موقعیت خطیر را درک کرد و رای خوب مجلس پشتوانه وزیر امور خارجه در مباحث دوجانبه و مسایل بین المللی و مذاکرات احتمالی در حوزه رفع تحریم ها خواهد بود.
شما در سال‌های پر کاری همکار جناب عراقچی بودید. چه حوزه‌ای را در مورد کار و تخصص ایشان پررنگ‌تر می‌بینید؟
آقای عراقچی یک دیپلمات حرفه ای است و شخصیت جامع الاطرافی دارد. هم در حوزه دوجانبه فعالیت کرده‌اند و دو دوره سفیر ژاپن و فنلاند بودند و هم دوره ای معاون آسیا و اقیانوسیه بودند که حوزه دوجانبه محسوب می‌شود. همچنین ایشان به‌عنوان معاون بین‌الملل کار کرده‌اند که حوزه کار چند جانبه است . همچنین در مذکرات هسته‌ای به‌عنوان یک فرد شاخص کنار دکتر ظریف حضور داشتند. مجموع این تجارب از ایشان شخصیت جامع الاطرافی ساخته که اگر من در هر حوزه ای دست بگذارم می‌توانم بگویم در آن حوزه شخصیت برجسته‌ای است.
اما اصلی‌ترین تصویری که آقای عراقچی با آن در دنیا شناخته می‌شود حضورش در مذاکرات هسته‌ای بود و نقش برجسته‌ای که در جریان مذاکرات داشتند. وزارت‌خارجه به چنین شخصیت جامع الاطرافی نیاز داشت و اینکه آقای عراقچی از بدنه وزارت خارجه است و تحصیل‌کرده دانشکده روابط بین‌الملل است، امتیازاتی خوبی است.
آخرین یادگاری و تصاویر بین‌المللی از آقای عراقچی متعلق به دوره مذاکرات هسته‌ای است، چه دوره همراهی با دکتر ظریف و چه شش دوره آخری که پرونده دست خودشان بود و کار رفع تحریم‌ها تا حدود زیادی به پایان رسیده‌بود.
بهتر است دنیا برای کار کردن با جمهوری اسلامی ایران بر اساس منش و روش دکتر عراقچی خود را تنظیم کند.
شما به‌درستی به تصویر غالب آقای عراقچی در دوره مذاکرات اشاره کردید. به نظر شما با این انتصاب این پیام به دنیا مخابره نمی‌شود که ایران دنبال بازگشودن میز مذاکره است و می‌خواهیم مسایل را از طریق دیپلماسی رفع کنیم؟
بله، دکتر پزشکیان دو شعار اصلی وفاق در داخل و تعامل با خارج را مطرح کرد. اصل تعامل با خارج در برنامه وزیر امور خارجه جمع می‌شود که ضمن احترام به بقیه گزینه‌ها جناب عراقچی گزینه مطلوبی است. او به عنوان مذاکره‌کننده شناخته می‌شود و اهل گفت‌وگو است و به اصول و مبانی گفت وگو و مذاکره طبق چارچوب‌های نظام پایبند است. با توجه به اینکه شش دور آخر مذاکرات پرونده دست آقای عراقچی بود، دنیا منتظر این است که او این کار ناتمام را تمام کند و مذاکرات را تا جایی که رسانده بوده، به آخر برساند. ممکن است شیوه، تاکتیک و روش کار عوض شود اما هدف اصلی کار همان حل مساله است.
اگرچه وزارت‌خارجه جزو نهادهایی است که عمدتا مسایل داخلی آن پررنگ نمی‌شود اما بالاخره مجموعه‌ای است که مسایل داخلی در حوزه کارکنان خود دارد. به عنوان کسی که از کارشناسی تا ریاست اداره، سخنگویی و سفارت را تجربه کرده‌اید، چه مسایلی را در داخل بدنه وزارت خارجه پررنگ می‌دانید؟
البته چون دکتر عراقچی از بدنه وزارت خارجه بودند، از کارشناسی تا مدیرکلی و معاون وزیر، به مشکلات گذشته و مشکلات جاری و ساختاری وزارت‌خانه اشراف دارند و این امید به حل مسایل را در بدنه دستگاه دیپلماسی را پررنگ می‌کند.
وزارت‌امورخارجه یک وزارت‌خانه حاکمیتی است با پرسنل محدود. اولین نکته به نظر من، منابع انسانی و نیروی انسانی متخصص است که باید روی جذب یا استخدام نیروی انسانی متخصص تاکیدشود و برای رشد و تقویت نیروهای کارشناسی باید قدری تلاش شود. نمی‌گویم در سال‌های اخیر نیروهایی که وارد وزارت‌خارجه شدند، مطلوب نبودند، اما می‌شد بهتر باشد و جذب نیروهای متخصص تر و تخصصی تری جذب شوند.
نکته دوم اینکه، وزارت‌خارجه در افکار عمومی داخلی یک وزارت خانه لوکس و لاکچری به نظر می آید اماعلیرغم این تصور، از لحاظ حقوق و مزایا و سطح معیشت جزو پایین‌ترین وزارت‌خانه‌های کشور است. برخی دوستان وزارت خانه‌های دیگر وقتی میزان حقوق ما را متوجه می‌شوند فکر می‌کنند شوخی می‌کنیم اما نیروهای وزارت‌خارجه حقوق بسیار پایینی دارند به ویژه جدیدالووردها که گله‌مند هستند.
همچنین فوق‌العاده ارزی که در ماموریت خارج از کشور پرداخت می شود کفاف زندیگی یک دیپلمات در شان جمهوری اسلامی را نمی‌دهد آن‌هم در مقابل دیپلمات‌های خارجی. دیپلمات جمهوری اسلامی نماینده یک کشور بزرگ است و باید زندگی در خوری داشته‌باشد. امیدوارم در دولت جدید، در مورد این نکات فکری شود.
۳۱۰۳۱۰