در این مقاله همراه ما باشید تا با خروجی اصلی این فرآیند یعنی ورق سیاه و کاربرد آن بیشتر آشنا شوید.
فرآیند نورد گرم چیست؟
همانطور که اشاره شد؛ نورد گرم یک نوع فرآیند تولید فرآورده‌های فولادی است که در آن شمش‌هایی با قعطات بزرگ را تحت فشار و حرارت بالاتر از 926 درجه سانتی‌گراد، تبدیل به محصولات دیگر می‌کنند. این فرآیند موجب جلوگیری از تبلور مجدد می‌شود. فولادی که برای تبدیل به محصول نهایی تحت این دما قرار می‌گیرد؛ شکل‌پذیری بهتری نسبت به فولاد نورد سرد دارد و معمولا تولید آن ارزان‌تر تمام می‌شود. به همین خاطر قیمت ورق آهن سیاه ارزان‌تر از ورق روغنی است. ضمن اینکه استفاده از این فرآیند تخصصی در تولید موجب می‌شود که وقفه‌ای در فرآیند ساخت ایجاد نشود. بنابراین فولاد نیاز به گرم شدن مجدد نخواهد داشت. بعد از فرم‌دهی به شمش فولاد تحت حرارت، محصول نهایی منقبض شده و معمولا اندازه و شکل آن قابل پیش‌بینی نیست. با استفاده از این فرآیند می‌توان محصولات زیادی با اشکال و در قطعات مختلفی ساخت. به همین خاطر معمولا از فولاد نورد گرم در پروژه‌های ساختمانی بیشتر استفاده می‌شود.
ورق سیاه چیست و چرا به آن ورق گرم گفته می‌شود؟
یکی از محصولاتی که با روش نورد گرم تولید شده و کاربردهای فراوانی در صنعت ساختمان دارد ورق سیاه است. این ورق از نظر کیفی از درجه استاندارد ST33 شروع و تا ST52 ادامه دارد. هر چقدر کیفیت این محصول از استاندارد ST37 پایین‌تر باشد؛ یعنی میزان عنصر کربن در فولاد بیشتر است و ورق از نظر ساختاری نرم‌تر است.
سطح ورق‌های فولادی که به وسیله فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند؛ معمولا به وسیله مکانیزم‌های پوسته‌زدایی بهبود پیدا می‌کند. اما به دلیل ماهیت دمایی نورد گرم، محصول نهایی پس از تماس با اتمسفر هوا سطحی غیر براق پیدا کرده و به همین خاطر به آن ورق سیاه گفته می‌شود. محصول خروجی این فرآیند، در مقایسه با ورق‌های تولید شده به شیوه نورد سرد (ورق روغنی) تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم که می توانید از لینک زیر قیمت روز و پایینترین قیمت ورق آهن در بازار را مشاهده و آنلاین خرید کنید.
https://ahanak.com/cat/varagh/
به طور کلی ورق‌های فولادی مستقیما از شمش ورق و گندله آهن تولید می‌شوند. برخی از این محصولات قابل کشش هستند و از آنها در تولید بدنه کشتی و تولید ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود. به این ورق‌ها که از نظر ساختاری نرم‌تر هستند؛ ورق‌های DD11، DD12، DD13، STW22 و STW24 گفته می‌شود. محصولاتی که با استانداردهای SPHT1، SPHT2، SPHT3 و SPHT4 تولید می‌شوند نیز برای ساخت لوله‌های فشار قوی و مخازن نفتی مناسب هستند. همچنین برای تولید مخازن تحت فشار و سیلندرهای فشار قوی می‌توان از ورق‌های A285 با گرید GR سی (C) با A596 90 با گرید GR55 تا 90 استفاده کرد.
انواع ورق سیاه
ورق سیاه به دو دسته صنعتی و معمولی تقسیم می‌شود. ورق سیاه معمولی که بر اساس استاندارد بالاتر از ST37 تولید می‌شود؛ مصارف ساختمانی و صنعتی ساده مانند ساخت سوله دارد. اما ورق سیاه صنعتی که با استانداردهای (A516, GR C)، (A258, GR C)، (A283, GR C) و (ST52, GR 60-70) تولید می‌شود؛ بیشتر در صنایعی مانند سدسازی، پتروشیمی و مخزن‌سازی کاربرد دارد. هر دو این محصولات به شکل رول یا شیت بسته‌بندی و روانه بازار می‌شوند اما قابلیت برش‌پذیری آنها باعث می‌شود که بتوان آنها را به سایزهای مختلفی برش زد.
کاربردهای این محصول
ورق سیاه کاربردهای متنوعی دارد. از تولید ساختمان گرفته تا ساخت لوله و تیوب، اسکلت کامیون، درب و قفسه، ریل راه آهن و قطعات خودرو می‌توان از انواع ورق سیاه استفاده کرد.
چطور می‌توان ورق سیاه را از دیگر ورق‌ها تشخیص داد؟
با استفاده از در نظر گرفتن 4 فاکتور زیر می‌توانید به سادگی ورق سیاه را از دیگر ورق‌ها تشخیص دهید:
· ورق سیاه دارای اعوجاج‌هایی است که بعد از خنک شدن ورق، به جای زاویه مربع شکل به شکل ذوزنقه درمی‌آیند.
· لبه‌ها و گوشه‌های این محصول به دلیل دقت کمتر و جم‌شدگی گرد است.
· ورقی که در دمای بسیار بالا تولید می‌شود دارای سطوح مقیاس‌پذیر است.
· ورق سیاه نسبت به ورق روغنی به پردازش کمتری نیاز داشته و به همین خاطر تولید آن هزینه کمتری دارد.
مزایا و معایب ورق سیاه
از موارد زیر می‌توان به مزایای این نوع از ورق‌ها یاد کرد:
· تولید آسان‌تر به دلیل استفاده از حرارت، فشار و سیستم خنک‌کننده
· قیمت مناسب نسبت به ورق‌های نورد سرد
· سرد شدن در دمای اتاق و کاهش تنش‌های داخلی که ممکن است در فرآیند خنک‌سازی ایجاد شده و موجب سخت شدن ورق شوند
علی‌رغم تمام این مزایا، این محصول دارای معایبی به شرح زیر نیز است:
· نقص ابعادی که به دلیل انبساط و انقباض ناشی از گرم و سرد شدن ایجاد می‌شود.
· نیاز به برداشتن پوسته قبل از رنگ‌آمیزی
· اعوجاج‌های جزئی
مقایسه ورق سیاه و ورق روغنی
این محصول را می‌توان با استفاده از معیارهای مختلفی از جمله قیمت ورق آهن با ورق‌های روغنی مقایسه کرد. اما اصلی‌ترین تفاوت‌هایی که این دو محصول را متمایز می‌سازند عبارتند از:
قیمت:
به دلیل پیچیدگی فرآیند تولید، معمولا قیمت ورق روغنی حدود دو برابر ورق سیاه است. در فرایند تولید ورق روغنی یک مرحله اضافه به نام نمک و روغن زدن وجود دارد.
کاربردها:
به دلیل نیاز به ایجاد شکل‌های متمایز، معمولا برای تولید محصولات بزرگ از ورق سیاه به جای ورق روغنی استفاده می‌شود. این در حالی است که ورق سیاه رول شده خودش به عنوان ماده اولیه تولید ورق روغنی رول شده کاربرد دارد. از آنجایی که دوام و انعطاف‌پذیری برای تولید محصولات کوچک اهمیت بیشتری دارد؛ معمولا برای تولید این محصولات از ورق روغنی استفاده می‌شود. این نوع ورق نیز نوعی ورق فولادی است که به کمک دستگاه نورد ساخته می‌شود. این دستگاه بدون استفاده از حرارت ضخامت ورق را کم کرده و به حد دلخواه می‌رساند.
استانداردها:
همانطور که گفتیم ورق سیاه با استانداردهای ST37 تا ST52 ساخته می‌شود. اما ورق روغنی بسته به آلیاژ مورد استفاده در خط تولید، با استانداردهای مختلفی از جمله ST12 (ورق معمولی)، ST13 (ورق نیمه کشش و ST14 (ورق فوق کشش) تولید می‌شود.
کارخانه سازنده:
ورق مبارکه، فولاد کاویان، فولاد اکسین، فولاد گیلان و قطعاتی تهران معروف‌ترین تولیدکنندگان ورق سیاه هستند. اما ورق روغنی، به دلیل اینکه تجهیزات گرانی برای تولید نیاز ندارد؛ در کارگاه‌های کوچک نیز قابل تولید است. اما اگر دنبال محصول مطمئنی می‌گردید می‌توانید ورق‌های روغنی فولاد مبارکه و هفت الماس را خریداری کنید.