مریم عظیم زاده: در روز 10 جولای / 19 تیر ماه سال جاری، سران گروه جی8 متعهد شدند که در مدت 3 سال، 20 میلیارد دلار ایمنی غذایی سراسر جهان بپردازند. این پول در میان گروه‌های کمک‌های فوری غذایی و سرمایه‌گذاری‌های کشاورزی تقسیم خواهد شد .
این اقدام تحت تاثیر روند سه ساله مجمع انقلاب سبز در آفریقا موسوم به ای.جی.آر.اِی یا آگرا صورت می‌گیرد که توسط بنیاد بیل و ملیندا گیتس در سیاتل واشنگتن، بنیاد راکفلر در نیویورک و موسسه پیشرفت‌های بین‌المللی انگلستان بنیان نهاده شده است.
نامانگا انگونگی، اولین رییس آگرا که مقر آن در نایروبی واقع است، در گفتگو با بخش خبری نشریه نیچر در مورد این توضیح داده است که چگونه تحقیقات با مدل جدید پیشرفت کشاورزی هماهنگ می‌شوند.
آگرا چگونه بر بیانیه گروه جی8 تاثیر گذاشت؟
من نمی‌توانم بگویم آگرا تاثیر فوق العاده‌ای روی آن داشت، ولی توانست در بحث‌های میان ما و شرکایمان موثر باشد. آگرا توسط کوفی عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل اداره می‌شود و از طریق او با برخی سران گروه جی8 مرتبط شده است . استراتژی آگرا در آفریقا کمابیش از بیانیه گروه جی8 تاثیر گرفته است.
چه مقدار از بیست میلیارد دلار صرف تحقیقات می‌شود و چه مقدار از آن اعتبار جدید است؟
من واقعا آرزو می‌کنم که می‌دانستم چه میزان از این پول اعتبار جدید و چه میزان اعتبار قدیمی است که هنوز باقی مانده است. اگر این پول برای پرداخت اعتبارات قدیمی باشد، خیلی بهتر است. من اطلاعات زیادی از نحوه تخصیص این پول ندارم. اما می‌دانم که سرمایه‌گذاری مستقیم در بخش کشاورزی قبلا خیلی کم و ضعیف بود؛ بنابراین خیلی مهم است که از منابع خود برای حمایت از تحقیقات استفاده کنیم. امسال و سال‌های آینده، فرصت‌هایی طلائی برای ایجاد تغییرات حقیقی در آفریقا خواهیم داشت.
انجام چه نوع تحقیقاتی ضروری به نظر می‌رسند؟
تقدم دادن به تحقیقات کار سختی است. آفریقا یک کشور نیست، بلکه یک قاره است؛ اما می‌توانم بگویم که بذرها در درجه اول اهمیت قرار دارند. دانه‌ها بسیار بسیار مهم هستند. درجه مقاومت بذرها در مقابل انواع حشرات و بیماری‌ها و نیز تطبیق دادن آن‌ها با شرایط آب‌وهوایی، بزرگت‌رین دغدغه حال حاضر ماست.
ما به یک تیم کشاورزی جدید محتاجیم که به تغییرات پیش‌بینی نشده آب‌وهوایی جواب دهد. ما باید زمین‌های شخم‌زده را به زمین‌های کشاورزی پایدار تبدیل کنیم و به جای استفاده از حاصلخیزکننده‌های معدنی، از تثبیت‌کننده‌های نیتروژن زیستی که از حبوبات و مواد آلی به دست می‌آیند، استفاده کنیم .
همچنین هماهنگی امکانات و سیستم‌های فعلی تولید محصول در آفریقا با شرایط جدید لازم به نظر می‌رسد .انجمن‌های محصولی زیادی باید ایجاد شوند. همچنین باید تحقیقاتی برای همه‌گیر کردن استفاده از فناوری‌های جدید انجام شود تا درمیان جمعیت کشاورز آفریقایی استفاده از آن‌ها به طور رایج انجام گیرد.
آیا آفریقا آماده است تا تمام این تحقیقات را انجام دهد؟
کار زیادی که باید انجام شود، این است که پول زیادی برای تحقیقات جذب شود. سیستم‌های تحقیق آفریقایی برای مدتی کنار گذاشته شده بود و فقط متکی به نیروی انسانی بود، کاری که باعث از بین رفتن ایستگاه‌های تحقیقاتی زیادی شد.
ما بخصوص نیاز به همکاران محقق زن و نیز افرادی داریم که یافته‌های جدید را به کشاورزان آموزش دهند. بیشتر تولیدکنندگان محصولات غذایی در آفریقا، زنان هستند و ارتباط برقرار کردن محققان مرد با آن‌ها سخت است. در بسیاری از جوامع به دلایل فرهنگی، ارتباط زنان و مردان خیلی جالب نیست. زنان 70% کشاورزان آفریقایی را تشکیل می‌دهند و مردان معمولا فقط فروشنده محصولات هستند. بنابراین گروه‌های تحقیقاتی مردان باید معطوف به فروش محصولات باشند.
جایگاه زیست‌فناوری در آفریقا چیست؟
در کشاورزی فعلی آفریقا ، زیست‌فناوری جایگاهی ندارد. شکاف میان برداشت محصول هزار کیلوگرمی از هر هکتار با برداشت پنج هزار کیلوگرمی از هر هکتار را می‌توان با روش‌های معمول هم از بین برد؛ هرچند با تغییرات آب‌وهوایی در آینده، وجود علم زیست‌فناوری ضروری به نظر می‌رسد! بنابراین ما درها را نمی‌بندیم. محققان و سیاست‌گزاران باید به این نتیجه برسند که در کشورشان چه نوع فناوری‌ای جوابگو خواهد بود.
بعضی افراد اعتقاد دارند که غذا به اندازه کافی وجود دارد، ولی نحوه توزیع مناسب نیست و باید پیشرفت کند. آیا شما این حرف را قبول دارید؟
این حرف یک قاعده عمومی است، ولی بسیار درست است. ما به اندازه کافی در دنیا غذا داریم، اما یک سیستم مدیریت جهانی غذا وجود ندارد که غذای زیادی در تایلند یا بنگلادش را به سومالی برساند. کشورهای آفریقایی نیز منابع مالی قوی برای وارد کردن غذا و محصولات آن ندارند.
آیا افزایش تولید غذا بر جامعه جهانی فشار وارد نمی‌کند؟
نه. اگر شما بخواهید محصول را در آفریقا دو برابر کنید، مثلا از هزار کیلوگرم در هر هکتار به دو هزار کیلوگرم برسانید، کافی است یک نصفه زمین بیافزایید و می‌توانید جنگل‌های بیشتری را حافظت کنید . این به آن معنی است که نیازی نیست زراعت خود را هر 2 یا 3 سال یک بار به یک زمین جدید انتقال دهید. سیستم‌های کارآمدتر باعث کشاورزی پایدارتری خواهند بود.