چرا روحانی نسبت به توجه اساتید به ISI معترض است؟ رتبه پایین ایران در کیفیت مقالات علمی

محمد حسین نجاتی: دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور روز گذشته میهمان روسای دانشگاه ها بود. او خطاب به روسای دانشگاه ها، با تاکید بر اینکه، کمیت با کیفیت در دانشگاه‌ها توازن داشته باشد، گفت: "امروز بیاید در هر استان‌تان جهانی بیاندیشید و ملّی و محلّی حل کنید. در استان خودتان، دانشگاه خودتان، دانشگاه استان نمی‌خواهد به مسایل استان بپردازد. برایش راه‌حل پیشنهاد کند، تحقیقاتش را در آن مسیر قرار دهد. مدام به فکر ISI نباشیم، به فکر امتیاز نباشیم؛ رها کنیم این شرک‌ها را و به فکر کشورمان و ملتمان باشیم."

اشاره او به توازن کمیت و کیفیت در دانشگاه ها و اعتراض به توجه اساتید به ارسال مقاله به پایگاه علمی ISI در شرایطی است که کشور چندسالی با افزایش میزان ارسال مقالات علمی به پایگاه ISI مواجه شده است. مسئله ای که باعث شده، کارشناس عطش حاضر برای ارسال مقالات علمی را "توروم علمی " بخوانند. تورمی که تنها باعث افزایش آمار های کمی می شود و کمکی به کیفیت و تولید علم نافع در کشور نمی کند.

در حال حاضر بر اساس جدید ترین آمار ارائه شده از سوی رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، در هفته گذشته، میزان مقالات علمی ایران در سال 2013 در پایگاه استنادی ISI با احتساب مجموع مقالات کنفرانس ها و مقالات مجلات به 25 هزار و 959 مدرک رسیده است؛



آماری که نشان دهنده کمیت مقالات منتشر شده ایرانی ها در پایگاه ISI است و حاکی از رتبه 18 ایران در تعداد مقالات ارسالی است. اما رتبه ایران در کیفیت مقالات علمی چگونه است؟ 

بر اساس بررسی های صورت گرفته، جایگاه ایران در زمینه ارجاع دانشمندان جهان به مقالات ایرانی ( مصداق کیفیت مقالات علمی ، در رتبه 36 دنیا و در جایگاه های پایین تر از کشورهایی همچون رژیم اشغالگر قدس، سنگاپور، آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، مصر و ترکیه است. (شرح کامل در جدول شماره یک) البته مطرح کردن تنها بخشی از واقعیت از سوی وزارت علوم تنها به اینجا نیز ختم نمی شود. هم اکنون معیارهای مختلفی برای تولید علم یک کشور مطرح می شود.

براساس معیارهای شناخته شده در دنیا که هرساله در برنامه توسعه انسانی سازمان ملل متحد نیز به آن اشاره می شود، معیارهایی نظیر: تعداد مقالات ارسالی به پایگاه های علمی، تعداد ارجاع به مقالات، تعداد محققان هر کشور به ازای هر یک میلیون نفر، درصد تولید علم هر کشور از کل تولیدات، میزان تولید ناخالص ملی به ازای هر نفر، نسبت تولید علم به تولید ناخالص داخلی و سهم رشته های فنی، مهندسی از کل رشته های تحصیلی از جمله معیارهای اصلی در سنجش تولید علم هر کشور است.

بر این اساس ، کارشناسان نشریه معتبر نیچر، براساس آمار مقالات منتشرشده از ژانویه تا اکتبر 2012 / دی 1390 تا مهر 1391 برای کشورهایی که بیش از شش هزار مقاله منتشر کرده اند، 39 کشور جهان پیشرو در تولید علم را مرتب کرده اند.

براساس اطلاعات مندرج در این نشریه معتبر جایگاه ایران درزمینه ارجاع به مقالات علمی در میان 39 کشور مورد بررسی قرارگرفته 36 است. (جدول شماره یک) به طوری که در منطقه خاورمیانه بررسی کیفیت مقالات تولیدشده در نشریه «نیچر» نشان دهنده آن است که در عربستان سعودی کیفیت مقالاتی بالاتر از ایران دارد.

در حال حاضر سهم عربستان در پرارجاع ترین مقالات جهان 0.89 درصد و سهم ایران نصف آن یعنی 0.44 درصد است. از نظر سهم ارجاع، کشور ایران پس از رژیم اسراییل (1.3 درصد)، عربستان سعودی (0.89 درصد)، ترکیه (0.47 درصد)، مصر (0.46 درصد) در جایگاه پنجم منطقه خاورمیانه قرار گرفته است.

۴۷۴۷