مزایای مخفی شدن در تاریکی، باعث شب‌کار شدن برخی جانوران شده است. در میان آنها، برخی از ترسناک‌ترین جانوران زمین هم هستند که بهتر است با آنها روبه‌رو نشوید.
محمود حاج‌زمان: چرا فرگشت برخی حیوانات بر شبرو بودن آنها استوار است؟ چرا باید در سردترین زمان شبانه‌روز به دنبال غدا گشت، آن هم زمانی‌که یکی از حیاتی‌ترین حواس پنجگانه یعنی بینایی، فایده چندانی ندارد؟ پاسخ این پرسش‌ها مزایای پنهانی است که مخفی شدن در تاریکی به دنبال دارد. برخی حیوانات شبرو هستند که با به دست آوردن غریب‌ترین تطابق‌های طبیعی، شانس این را یافته‌اند که در تاریکی شب هم کامیاب شوند.
عقرب
همانند اسباب‌بازی‌های شب‌تاب وحشتناکی که در تاریکی می‌درخشند، عقرب‌ها نیز در شب از خود نور ساطع می‌کنند؛ آن هم به لطف پوستی که پرتو فرابنفش منعکس شده از ماه را جذب می‌کند و با نوری سبز-آبی می‌درخشد. احتمالا شب‌تابی آنها بخشی از سیستم هشدار دهنده‌ای است که به عقرب امکان می‌دهد دریابد در چه نقاطی نور مهتاب بیش از اندازه روشن است که خطر دیده شدن جانور را توسط دیگر شکارچیان شبرو را افزایش دهد. قرار نگرفتن در سر راه این شکارچیان کار عاقلانه‌ای است؛ چرا که بسیاری از آنها عقرب‌های دیگر هستند. جالب است بدانید که 40 درصد رژیم غذایی یک عقرب را خوردن سایر عقرب‌ها تشکیل می‌دهد. این شب‌تابی همچنین می‌تواند برای جذب یکی دیگر از خوراکی‌های مورد علاقه عقرب‌ها باشد، یعنی بید.
گورکن عسل‌خوار
اگر تاریکی سرشار از مخلوقات ترسناک است، یک راه‌حل این است که به ترسناک‌ترین مخلوق تاریکی تبدیل شوید. رفتار وحشی و پرخاشگرانه گورکن عسل‌خوار شهرتی افسانه‌ای دارد: این جانور سر مارها را گاز می‌گیرد و عقرب‌ها را زنده زنده می‌جود. برای این حیوان، همه چیز در فهرست غذا قرار دارد: از سوسک‌های زمین‌کوب و مارمولک و پرندگان گرفته، تا ایگواناها، کروکودیل‌ها و مارهای پیتون سه متری. گورکن عسل‌خوار حتی از مامبای سیاه که سمی‌ترین مار زمین لقب گرفته نیز نمی‌گذرد.
موش دم منگوله‌ای
یکی از نخستین جانوران شبرو پستانداران کوچکی بودند که با نام جوندگان اولیه شناخته می‌شوند. از آنجایی‌که این جانوران می‌توانستند گرمای بدن خودشان را تامین کنند و نیازی نداشتند تا برای گرم شدن حمام آفتاب بگیرند؛ توانستند با به تصرف در آوردن تاریکی، در رقابت با دایناسورهای روزگرد موفق‌تر باشند. امروزه این میراث بر جای مانده از رفتار شبگردی در جوندگان خانگی مانند موش‌ها و همسترها دیده می‌شود. اوج این رفتار در گونه‌ای از این خانواده به نام موش دم منگوله‌ای (Octodon) دیده می‌شود؛ جانوری که ببر خلاف نام دایناسوری‌اش (اوکتودان) در واقع مخلوقی موش‌مانند و وصف‌ناپذیر است.
هیولای گیلا
یکی از مهم‌ترین مزایای شبرو بودن این است که در نواحی گرمسیر و خشک، جانور می‌تواند از گرمای طاقت‌فرسای روز پرهیز کند تا آب بدنش را از دست ندهد. در طول روز، هیولای گیلا که مارمولکی عظیم‌الجثه و سمی است، در نقب‌های زیرزمینی خود می‌ماند تا از گرمای کشنده بیابان‌های مکزیک و آمریکا در امان باشد. اما در شکار شبانه، هیولای گیلا با تکان دادن زبان چنگال‌مانند خود در هوا می‌تواند بو و سایر اطلاعات محیط اطراف را به دست آورد.
سوسک سرگین غلتان
سوسک‌های سرگین غلتان آفریقایی از کجا می‌دانند توپ مدفوع خود را در تاریکی به کدام سو باید هل دهند؟ به نظر می‌رسد این حشرات شبرو برای استفاده از نشانه‌های آسمانی فرگشت یافته‌اند. محققان دریافته‌اند که این سوسک‌ها خودشان را با الگوی کهکشان راه شیری در آسمان هم‌جهت می‌کنند، که به آنها اجازه می‌دهد بار خود را در مسیرهای مستقیم به پیش ببرند. چشمان مرکب اغلب حشرات شبرو در مقایسه با چشمان خویشاوندان روزگرد از حساسیت نوری به مراتب بالاتری برخوردار است.
خفاش خون‌آشام
این مخلوقات باستانی شبرو از خون تغذیه می‌کنند. برای یافتن طعمه خود در تاریکی، آنها به صداهای مشخصه نفس کشیدن حیوان خواب گوش می‌دهند. سپس با استفاده از حسگرهای گرمایی غیرعادی بینی خود، نقطه‌ای را روی بدن جانور که باید دندان‌های نیش را در آنجا فرو ببرند پیدا می‌کنند. همین دندان‌های پیش باریک و نوک تیز است که باعث اطلاق نام خون‌آشام به این خفاش‌ها شده است. این دندان‌های به حدی تیز هستند که قربانی به ندرت متوجه گاز گرفتن خفاش می‌شود.
53275
نظر شما