1. بحث معرفی کتاب در صدا و سیما، تازه نیست و اگر بخواهیم به‌انصاف داوری کنیم در سالهای اخیر و درست‌تر بنویسم: یک دهه اخیر، برنامههای گوناگونی در معرفی کتاب تولید و پخش شده‌اند و اگر همین برنامههای محدود و معدود نبودند نیز نمی‌توانستیم امیدوارانه بنویسیم.
2. خاندان «مناجاتی»، در برنامه‌سازی فرهنگی، پیشینه‌ای طولانی و شایان توجه دارند و از همه مهم‌تر، خوب است بدانید که با انتخاب مجریان مؤلف در ساخت برنامههای فرهنگی، درهای برنامه‌سازی در حوزه معرفی کتاب را نیز باز کردند.
استفاده از کتاب‌شناسی مانند «استاد حسین آهی» در تولید برنامههای معرفی کتاب، ضمن آغازی محکم و شایسته، بینندگان سیما را با نمونه‌ای معیار در تولید برنامههای مشابه آشنا کرد و پس از آن، بینندگان فرهیخته متوقع شدند که برنامه‌سازان سیما، مانند چنان برنامه‌ای را تولید و پخش کنند.
3. در پروژه‌ای تلویزیونی، با خاندان مناجاتی، تصمیم گرفتیم برنامه‌ای را با مخاطب «نوجوان» برای «شبکه دو» بسازیم تا درصورت موفقیت، ضمن تثبیت زمان در جدول پخش روزانه به نام «نوجوانان»، سبب شود که نگاهی فرهنگی نیز در برنامه‌سازی برای نوجوانان حاکم شود و البته، توجهی ویژه نیز به «کتاب و کتابخوانی» را در میان مخاطبان نوجوان برانگیخته شود.
برنامه تلویزیونی حیاط خلوت، در قالبی ساده و براساس «مجری- محور» بنا شد. مجری، در قالبی ساده و به‌صورت «میان‌برنامه»، کتاب‌های مناسب نوجوانان را تهیه و معرفی می‌کرد و در کنار تلاش زبانی او، تصویر جلد کتاب نیز مشاهده می‌شد. با آغاز پخش برنامه از شبکه دوم سیما، رخدادی پیش آمد که هیچکس پیش‌بینی نکرده بود: بخش «پاسخگوی تلفنی برنامه»، ناگهان با انبوه تماس‌های تلفنی بینندگان «شهرستانی» رو به رو شد که خواستار اعلام «شماره تلفن» ناشران بودند تا بتوانند از راه تلفن، کتاب درخواستی‌شان را سفارش دهند. ما در کمال سادگی، تصمیم گرفتیم مجری برنامه، به درخواست بینندگان پاسخ دهد و شماره تلفن ناشران را نیز اعلام کند. با شروع چنین حرکتی، ناگهان اعتراض «بخش بازرگانی» سازمان برانگیخته شد و بحث تعرفه‌های تبلیغی به میان آمد و مدیر وقت شبکه نیز تصمیم گرفت تسلیم شود و در نهایت، پس از حرکتی هماهنگ در بازتاب هجوم انبوه تلفن‌های بینندگان، اعلام در برنامه و جدال فراوان مثلث همفکر (مدیر وقت «گروه کودک و نوجوان» شبکه، تهیه‌کننده فرهنگی و حقیر)، ضمن برداشته شدن قُرُق تبلیغی، «نشریه‌های کودک و نوجوان» نیز امکان تبلیغ و معرفی پیدا کردند و شماره تلفن ناشران نیز برای شهرستانی‌ها «زیرنویس» شد.
4. اینکه چرا در برنامههای صدا و سیما، معرفی کتاب، جایگاهی درخور ندارد؛ به چند دلیل پراکنده برمی‌گردد. گاهی مدیر گروه مربوط، نمی‌داند کتاب چیست و چگونه خوانده می‌شود... گاهی قانونی بی‌ربط، به موضوع کتاب مربوط می‌شود و کسی هم پیدا نمی‌شود که «جور دیگر» نگاه کند... گاهی کسی به این موضوع، فکر نمی‌کند... گاهی گروه برنامه‌ساز نمی‌خواهند هزینه‌ای بابت خرید کتاب‌های تازه بدهند... گاهی برنامه‌سازان در انتخاب و معرفی، کتاب را با اجناس دیگری مانند «میوه‌های‌صیفی» اشتباه می‌گیرند... گاهی در برآورد برنامه‌ها، هزینه‌ای برای خرید کتاب یا هدیه مهمان نویسنده پیش‌بینی نمی‌شود... گاهی فهرست‌های سیاه و پنهان نویسنده‌ها و ناشرانِ «نباید»، آنقدر زیاد می‌شود که برای هیچ تهیه‌کننده‌ای، برنامه‌سازی صرفه اقتصادی پیدا نمی‌کند... گاهی بازرگانی سازمان صدا و سیما، تبلیغ کتاب را با تبلیغ کنجد و «زیبا، جادار، مطمئن» اشتباه می‌گیرد... گاهی مانند موضوع «سلامت»، شورایی تشکیل نمی‌شود که متولی موضوع باشد... اما یک دلیل، همیشه هست: مدیری پیدا نمی‌شود که وقت بگذارد و نکته‌های پیش‌گفته را تا رسیدن به «نتیجه مناسب» دنبال کند.
نظر شما