اینجا دقیقاً هتل است!

مهدی خاکی‌فیروز

او می‌گوید: زندان‌های جدید، متفاوت‌تر از زندان‌های قبل و با شاخص‌های جدید، وسعت بیشتر و کلاس‌های تولیدی، آموزشی و تربیتی در حال ساخت هستند.

آخرین خاطره کارگران ساختمانی استان تهران از زندان‌سازی، مربوط به اوایل دهه 60 است که زندان رجایی‌شهر در گوهردشت کرج با نظارت شیخ‌صادق خلخالی ساخته می‌شد. از آن زمان تاکنون جز ساخت چند زندان در شهرستان‌ها و یکی، دو ساختمان جدید در محدوده ندامتگاه اوین، اتفاق مهمی در این حوزه رخ نداده است.

مسئولان سازمان زندان‌ها در 3 دهه اخیر بارها در پاسخ به اعتراض زندانیان و گلایه از کمبودها، جمله‌ای را بر زبان رانده‌اند که از فرط تکرار به کلیشه تبدیل شده است:‌ «اینجا که هتل نیست.» ولی به نظر می‌رسد این نگاه به پایان عمر خود نزدیک شده و اکنون قرار است زندان‌هایی ساخته شوند که دقیقاً شبیه به هتل‌های 5 ستاره و کمتر هستند.

در کتاب خاطرات آذر آرین‌پور همسر دکتر شجاع‌الدین شیخ‌الاسلامی وزیر بهداشت کابینه امیرعباس هویدا، از دیداری کوتاه در زندان اوین یاد می‌شود که برای این زوج بسیار دلنشین بوده است. تعداد اتاق‌هایی که زندانیان می‌توانند در آن 2 ساعت با همسران خود خلوت کنند، این روزها در حال افزایش است تا از یک جایزه به یک حق تبدیل شود.

چندی پیش دکتر پرویز افشار، معاون سلامت و بهداشت سازمان‌ها و زندان‌ها گفت: در حال‌حاضر سوئیت‌های خانوادگی در تمامی زندان‌های کشور وجود دارد اما قصد داریم آنها را باز هم افزایش دهیم. مددجویان می‌توانند ساعاتی را به همراه خانواده‌های خود در این اماکن زندگی کنند. با این کار ثبات ارتباطات عاطفی و تحکیم کانون خانواده‌ها میسر می‌شود.

روزگاری نه چندان دور، برخی اعضای شورای‌شهر تهران از ضرورت خروج زندان‌ها از شهر سخن گفته بودند. به گفته رئیس سازمان زندان‌ها، عملیات اجرایی زندان‌ها در مکان‌های جدید و در خارج از شهر انجام می‌شود. البته مسئولان این سازمان می‌کوشند مناطق خوش آب و هوا را برای این کار برگزینند تا شاید بتوانند رقیبی برای زندان باصفای اوین بسازند. بدین ترتیب در ماه‌های آینده روستای آغوزبن آمل، شهرت تپه‌های اوین را به حاشیه خواهد راند.

نگاهی به عمارت کلاه‌فرنگی و کوشک قاجاری زندان قصر نشان می‌دهد که حس زیبایی‌شناسی ایرانیان در ساخت زندان، موضوع جدیدی نیست. البته ایرانی‌ها در این مسیر تنها نیستند. زندان‌های Massachusetts در آمریکا، Gambier در استرالیا، Oxford در انگلستان و Lineage در لیتوانی سال‌هاست که با حفظ مظاهر اصلی خود به هتل تبدیل شده‌اند و توریست‌های ماجراجو را به سوی خود فرامی‌خوانند.

«دیوارها هم می‌توانند با شما سخن بگویند»، «خیالتان راحت! سعی شده است همه‌چیز همانقدر مخوف باقی بماند» اینها شعارهایی است که در تارنمای این هتل- زندان‌ها به چشم می‌خورد.

هتل‌- زندان‌ها فقط برای توریست‌ها ساخته نمی‌شود، کافی است شبی را در زندان‌های شیک و مدرن اتریش زندانی شوید تا ببینید همه‌چیز در حال عوض شدن است.