افغانستان و پاکستان به یک باره با هم دست دوستی داده اند.دو کشوری که تنها و تنها تنش را در روابط تجربه کرده بودند ، این بار قول همکاری هایی تمام عیار را به هم داده اند. این نزدیکی بیش از اندازه برخی کشورهای همسایه را نگران کرده است. نگرانی که تا بدان جا بالا گرفته است که برخی از همسایگان به فکر دوستی با رقبای سیاسی کرزای افتاده اند . ایالات متحده مدت هاست به دنبال نزدیک کردن استراتژیک افغانستان و پاکستان به هم است. دو کشوری که هر دو از فعالیت شبه نظامیان در خاک خود رنج می برند. در این میان هند و ایران نگران آشتی کرزای با طالبان و جا دادن رهبران این گروه در قدرت هستند.
بسیاری از تحلیل گران اعتقاد دارند که نزدیکی طالبان به دولت کرزای می تواند امنیت کشورهای همسایه را زیر سوال ببرد و البته منجر به تضعیف جایگاه اقلیت های تاجیک و ازبک در این منطقه شود . هند و ایران هر دو با این اقلیت ها رابطه حسنه ای دارند. دولت هندوستان به راحتی تعارف را به حاشیه رانده و همین هفته در اظهاراتی تند و تیز تاکید کردند که از این روند دوستی میان پاکستان و افغانستان نگران هستند. این ابراز نگرانی درست در روزهایی انجام می گیرد که امریکایی ها به دوستی میان اسلام آباد و کابل برای برون برد افغانستان از بحران دل بسته اند . این دوستی تنها راهکاری ست که برای امریکایی ها پس از نه سال درگیری در افغانستات باقی مانده است . هند و پاکستان هر دو از متحدان استراتزیک و دوستان منطقه ای ایالات متحده هستند. شاید به گمان امریکایی ها از روابط حسنه میان افغانستان و پاکستان برای غربی ها بوی خوبی به مشام برسد اما هند این دوستی را در راستای منافع خود نمی بیند. این دوستی می تواند رابطه متشنج دهلی نو با اسلام آباد را از آنچه که هست نیز وخیم تر کند .
پس از درک نگرانی هندی ها از نزدیکی افغانستان و پاکستان ، نماینده باراک اوباما در حوزه آسیای میانه ریچارد هالبروک راهی هند شد تا هم با وزیر امور خارجه و هم با مشاور امنیت ملی این کشور دیداری داشته باشد. پس از هالبروک نوبت به مایک مولن فرمانده ستاد مشترک ارتش رسید تا چند روزی را مهمان هندی ها باشد .
دیدارهای اخیر میان حامد کرزای از افغانستان با مقام های دولتی و نظامی پاکستان ، خشم هندی ها را برانگیخته است. کرزای تا کنون با ژنرال اشفق کیانی که ریاست ارتش در پاکستان را عهده دار است و رئیس سازمان اطلاعات پاکستان ژنرال احمد شجاع دیدار کرده است .هفته گذشته بود که افغانستان و پاکستان توافقنامه همکاری را امضا کردند که بر اساس آن کامیون های افغان می توانند با ورود به خاک پاکستان تا مرز مشترک این کشور با هند هم پیش بروند .هندی ها نیز پس از این توافق به دنبال راهی کردن کامیون های تجاری خود به افغانستان با استفاده از خاک پاکستان بودند اما اسلام آباد اعلام کرد که بندی که این جابه جایی را مجاز کند، در توافقنامه کابل - اسلام آیاد نیامده است .امریکایی ها این توافقنامه را گامی بزرگ در راستای بهبود روابط پاکستان با افغانستان و حرکتی در مسیر ارتقای اقتصادی افغان ها می دانند.
هندی ها از تلاش حامد کرزای برای ارتباط گیری با اعضای طالبان نیز به شدت خشمگین هستند. وابستگی تاریخی طالبان با سرویس های اطلاعاتی پاکستان حقیقتی نیست که هندی ها بتوانند چشم بر آن ببندند. هندی ها اعتقاد دارند که حضور طالبان در راس قدرت در افغانستان می تواند بار دیگر بر نفوذ این کشور بر افغانستان و امور سیاسی آن بیفزاید . یک مقام دولت مرکزی هند در این خصوص می گوید: صدور مجوز برای حضور طالبان در قدرت که غالب آنها را پشتوها تشکیل می دهند، نمی تواند فکر خوبی باشد. طالبان و قدرت مرکزی در افغانستان دو عضو پذیرفته شده و مشروع و قانونی نیستند که با ائتلاف با یکدیگر از حقوق قانونی مساوی برخوردار باشند. کرزای رئیس جمهوری انتخاب شده از طریق شمارش آرای ماخوذه است و طالبان خیر. این دو طرف نمی توانند بر سر یک میز نشسته و بر سر داشته ها و نداشته ها با هم ائتلاف کنند.
این ادعا در حالی از سوی هندی ها مطرح می شود که پاکستانی ها طالبان را نماینده قوم پشتو می دانند که مشروعیت خود را از همین نمایندگی آورده است .
هندی ها احساس می کنند که از افغان ها رودست خورده اند . هندوستان از ابتدایی ترین روزهای حضور کرزای در قدرت ؛ با او همکاری تمام عیار داشت. این کشور چهار کنسولگری در اقصی نقاط افغانستان مستقر کرد هر چند شهروندان هندی چندانی در این کنسولگری ها نبودند. هند بیش از یک میلیارد دلار در افغانستان سرمایه گذاری کرده است . این در حالی ست که پاکستان هیچ کدام از این خوش خدمتی ها را به افغانستان نداشته است .
یک دیپلمات غربی حاضر در افغانستان در این خصوص می گوید: هندی ها از عملکرد افغان ها شوکه شده اند. هندی ها میز مفصلی برای افغان ها برابر با یک میلیارد دلار چیدند و اکنون این پاکستانی ها هستند که دور میز نشسته اند برای صرف ناهار.
امریکایی ها مدت هاست که سعی می کنند به هندی ها بفهمانند که این باور قدیمی که هر آنچه که به نفع اسلام آباد است الزاما به ضرر پاکستان است، سندیت ندارد . هالبروک در دیدار با مقام های هند در این خصوص می گوید: ما نمی توانیم به ثبات در افغانستان برسیم مگر آنکه پاکستان نیز ما را در این مسیر همراهی کند.
واشنگتن پست بیست و سوم جولای / ترجمه : سارا معصومی
نظر شما