با گذشت سه سال از درخواست ایران برای بازگرداندن الواح گلی متعلق به دوره هخامنشی، تلاش‌های سازمان میراث فرهنگی همچنان بی‌نتیجه مانده و این الواح در تصاحب آمریکا قرار دارند. شهریار امینیان، دبیر کمیته مردمی استرداد اموال تاریخی فرهنگی ایران به «خبر» گفت: «بعد از گذشت 3 سال هنوز تکلیف بازگرداندن الواح گلی به کشور مشخص نیست و به نظر می‌رسد سازمان میراث فرهنگی این پرونده را بلاتکلیف رها کرده است.»
او با اشاره به تعلیق طولانی مدت این پرونده و ضعف اطلاع‌رسانی سازمان میراث فرهنگی، درباره پیگیریهای خود، گفت: «آخرین اطلاعاتی که از پرونده الواح گلی وجود دارد این است که در ماه‌های گذشته باستان‌شناسان و تعداد زیادی از استادان دانشگاه نامه‌ای را به عنوان اعتراض به مؤسسه شرق‌شناسی آمریکا در خصوص بازگرداندن الواح گلی ارسال کردند اما متأسفانه دولت آمریکا واکنشی نشان نداد. »
حکم توقیف الواح گلی متعلق به دوره هخامنشی 3 سال قبل توسط دادگاه آمریکا صورت گرفت و در آن زمان سازمان میراث‌فرهنگی اطمینان داد که حکم دادگاه به نفع ایران تغییر می‌کند اما با گذشت چند سال از این موضوع، هنوز تکلیف بازگرداندن و رفع توقیف از الواح گلی مشخص نشده است.
دبیر کمیته مردمی استرداد اموال تاریخی فرهنگی ایران در مورد پیگیری این پرونده گفت: «بخش اصلی پیگیری پرونده الواح‌گلی به عهده سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی قانونی آن است و پیگیری‌هایی که ما به عنوان یک نهاد غیر دولتی از دانشگاه شیکاگو انجام دادیم آنها عنوان کردند که در حال بررسی علمی و مطالعه بر روی الواح گلی هستند. »
کارشناسان حقوقی معتقدند که وضعیت الواح گلی بسیار پیچیده‌تر شده و احتمال می‌رود روند رسیدگی و بازگرداندن الواح چندین سال به طول بیانجامد و البته برخی نیز بلاتکلیف بودن پرونده را موضوعی سیاسی عنوان می‌کنند.
مسئولان سازمان میراث فرهنگی پیش از این بارها اعلام کرده بودند که بر اساس قوانین و مقررات بین‌المللی آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی جزو اموال ملی کشورهاست و نمی‌توان آنها را توقیف کرد و به همین دلیل مالکیت ایران در خصوص الواح گلی برای دادگاه شیکاگو کاملاً محرز است اما گویا با گذشت این همه سال هنوز این موضوع برای دادگاه ثابت نشده که حکم نهایی برای بازگرداندن الواح صادر نکرده است.
دبیر کمیته مردمی استرداد اموال تاریخی فرهنگی ایران با اشاره به اینکه بخشی از مطالعات انجام شده برروی الواح گلی تبدیل به کتاب خواهد شد، گفت: «عنوان این موضوع نشان می‌دهد که جریان علمی و اطلاع‌رسانی بین دانشگاه شیکاگو و سازمان میراث فرهنگی وجود دارد. از سوی دیگر مسئولان دانشگاه شیکاگو نیز اعلام کرده‌اند که در حال مطالعه برروی الواح هستند، حال این سئوال مطرح است که چگونه ممکن است الواح گلی هم توقیف باشند و هم مطالعه بر روی آنها انجام شود. »
بازی‌های سیاسی
امینیان با اشاره به اینکه مدت زمان صرف شده توسط دادگاه برای رسیدگی به پرونده الواح گلی نشان می‌دهد که نوعی دخالت در رویه قضایی وجود دارد، ادامه داد: احتمال دارد صهیونیستها که به نوعی ادعاهای گزافی درباره این دادگاه دارند، سعی کنند الواح گلی را به تملک خود درآورند و همین امر باعث بلاتکلیفی پرونده الواح گلی شده است. سازمان میراث فرهنگی دو سال قبل کمیته‌ای برای استرداد میراث تاریخی ایران تشکیل داد اما در این مدت خبری از فعالیت‌هایی که توسط این کمیته برای بازگردان الواح انجام شده منعکس نشده است.
پیش از این امینیان از مطرح شدن مسائل سیاسی سخن به میان آورده و گفته بود: «شائبه‌های سیاسی در این زمینه وجود دارد و با توجه به طولانی شدن زمان رسیدگی به پرونده الواح، حساسیت‌های اجتماعی نیز در این زمینه به مرور کاهش پیدا می‌کند و همچنین حساسیت‌های سازمان میراث فرهنگی نیز در خصوص الواح از گذشته کمتر شده است. »
دبیر کمیته مردمی استرداد اموال تاریخی و فرهنگی گفته بود: «بحث مصونیت میراث فرهنگی در جهان جایگاه مشخصی دارد به همین دلیل موضوعی را که در دادگاه مطرح شده مبنی بر اینکه باید برای الواح حکم صادر شود قبول نداریم. این اشیا متعلق به میراث و تمدن ایرانیان است و نباید درگیر مسائل سیاسی شود. با این حال کمیته از طریق مجاری رسمی که برای ایران وجود دارد، این پرونده را پیگیری می‌کند. »
بلاتکلیف رها نشده
با این حال، بر اساس اظهارات اداره کل امور حقوقی سازمان میراث فرهنگی، پرونده مربوطه توسط این سازمان بلاتکلیف رها نشده و این اداره با هماهنگی مرکز خدمات حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، بر فعالیت وکیل پرونده نظارت کامل دارد. مسئولان سازمان میراث فرهنگی معتقدند تسریع در روند رسیدگی و صدور حکم نهایی نه از اختیارات این سازمان است و نه طرف دعوی و در حال حاضر پرونده قضایی در دادگاه تحت رسیدگی است و در مراحل حساسی قرار دارد که افشای جزئیات حقوقی و قضایی آن میسر نیست. اما به محض به دست آمدن نتایج روشن، این نتایج به اطلاع عموم خواهد رسید.
به گفته روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، الواح در حال حاضر در محل سابق آن، یعنی مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو در توقیف موقت به سر می‌برد و چگونگی ادامه مطالعات بر روی این الواح بستگی به نظر محاکم قضایی دارد.
سازمان میراث فرهنگی معتقد است: «این موضوع نوید خوبی برای دولت ایران است که توقیف به این شکل صادر شده وگرنه می‌توانستند الواح را در همان مکان پلمب کنند و مانع بروز اطلاعات شوند. در حالی که در فاصله زمانی تا صدور حکم نهایی و روشن شدن تکلیف الواح، مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو مطالعات علمی مربوطه را درباره اشیا ادامه می‌دهد. »
انتقاد کمیسیون فرهنگی
دو سال پیش بود که جمعی از نمایندگان مجلس اعلام کردند: « حکم دادگاه آمریکا در خصوص الواح گلی هخامنشی قانونی نیست و سازمان میراث فرهنگی باید رایزنی و پیگیریهای لازم را در خصوص تغییر حکم دادگاه و بازگشت الواح گلی به کشور انجام دهد. این در شرایطی است که اعضای کمیسیون فرهنگی بارها نسبت به عدم پیگیری به موقع سازمان میراث فرهنگی در خصوص موضوعات مختلف انتقاد کرده و تذکر داده‌اند. بنابراین غیر قانونی عنوان کردن دادگاه دلیلی برای عدم پیگیری سازمان میراث فرهنگی محسوب نمی‌شود. دانشگاه شیکاگو از دادگاه شکایت کرده و باید ما نیز کاری کنیم تا مالکیت ایران به الواح گلی قطعی شود. »
سال گذشته هم بیش از هزار نفر از استادان دانشگاه‌های بزرگ دنیا و بسیاری از دانشمندان ایرانشناس و باستان‌شناس از سراسر جهان نامه اعتراض آمیزی را که در وب سایت انجمن ایرانشناسان اروپا برای جلوگیری از مصادره الواح تخت جمشید درج شده بود، امضا کردند.
نظر شما