شهید مرتضی مطهری آثار بی‌شماری را به رشته تحریر درآورده است که از بین این آثار کتاب «داستان راستان» تنها کتاب اوست که برای گروه سنی کودک و نوجوان نوشته شده است. بی‌شک سایر آثار وی از اهمیت به سزایی برخوردار است و اگر بخواهیم به مرجعی کامل و دقیق استناد کنیم، همچنان کتاب مسئله حجاب، نظام حقوقی در اسلام و یا جاذبه و دافعه علی آثار قابل توجهی در حوزه دینی محسوب می‌شوند و متأسفانه در این سالها کسی نتوانسته در خصوص چنین مسائلی آثاری از این دست ارزشمند ارائه دهد.
کتاب «داستان راستان» از نظر نثر و ساختار حکایت‌ها، می‌تواند کتابی خواندنی برای گروه سنی نوجوانان باشد ولی اگر قرار باشد این کتاب برای گروه سنی کودکان هم به کار برده شود، باید حتماً بازنویسی شود و در این بازنویسی نیاز است که ساده‌تر شود و ساختار دراماتیک پیدا کند. البته بازنویسی‌هایی در طول این 30 سال مکرراً صورت گرفته است. کتاب داستان‌های بسیار زیادی بر اساس حکایت‌های داستان راستان بازنویسی و بازآفرینی شده که ساختار دراماتیک هم داشته و از نثر ساده‌تری هم برخوردار بوده است و این آثار عموماً در مجلات مختلف و یا به صورت کتاب هم منتشر شده است.
اما کسانی که دست به این بازنویسی‌ها زده اند، نوعاً کسانی هستند که خواسته‌اند از فرصت‌ها استفاده کنند و یک کتاب قصه منتشر کنند و به فکر انتشار یک کار تأثیرگذار نبوده‌اند و معمولاً هم پس از یک بار چاپ، متوقف و به دست فراموشی سپرده شده‌اند و نمی‌توان گفت بازنویسی خوب و تأثیرگذار بوده است.
آنچه مسلم است در این کتاب، حکایت‌ها به شکل درست و دقیقی از بین متون مذهبی گردآوری شده‌اند ولی آنطور که باید و شاید بازنویسی کودکانه پسندی نشده است. کتاب داستان راستان کتابی نیست که بتواند گروه سنی کودک را تحت تأثیر قرار دهد اما می‌تواند مورد علاقه نوجوانان اهل مطالعه و به خصوص آن دسته که به دنبال فراز و فرودهای حکایت‌های تاریخ هستند، باشد. «داستان راستان» می‌تواند منبع مناسبی برای نوجوانان باشد، نوجوانانی که به دنبال منبع می‌گردند و از پیش تکلیف خود را با محتوای چنین کتاب‌هایی روشن کرده‌اند. به طور مثال کتاب «جاذبه و دافعه حضرت علی» از آن دست کتاب‌هایی است که به لحاظ محتوایی خواننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد حتی کسی را که حضرت علی را نمی‌شناسد و یا حتی قبول ندارد. نثر و ساختار کتاب به شکلی است که خواننده را درگیر می‌کند و در ذهن او جایگاه ویژه‌ای به حضرت علی تازه شناخته، اختصاص می‌یابد. حضرت علی که مرتضی مطهری در آن کتاب به تصویر می‌کشد برای عموم مردم و تمام ادیان جذابیت دارد، اما این ویژگی در کتاب داستان راستان وجود ندارد و به نظر می‌رسد برای عموم کودکان و نوجوانان نوشته نشده است. مطهری در این کتاب نوجوانی را مخاطب قرار می‌دهد که مسلمان باشد. ولی در بازنویسی قصه‌ها و ساختار دراماتیک می‌توان تغییراتی ایجاد کرد که برای عموم کودکان و نوجوانان جاذب باشد.
این کتاب در حال حاضر مرجع خوبی برای نویسندگان است اما متأسفانه نویسندگان استفاده کمتری از آن کرده‌اند و آنگونه که شایسته است از آن بهره نبرده‌اند. اوایل انقلاب چندین بار از روی این کتاب بازنویسی انجام شد اما عموما فنی نبودند. تأثیری که این کتاب در زمان حیات مرتضی مطهری و قبل از انقلاب گذاشت قابل توجه است و اینطور نبوده که صرفاً این کتاب به خاطر شهادت ایشان با استقبال مواجه شده است. البته شهادت ایشان تأثیری در زیاد شدن تیراژ کتاب داشته است ولی کتاب قبل از شهادت ایشان هم موفق و مؤثر بوده است. در نهایت کتاب داستان راستان به لحاظ محتوایی بسیار تأثیرگذار بوده است و انتخاب اولیه حکایت‌ها بسیار هوشمندانه صورت گرفته و صحت آن هم مورد توافق است.
نظر شما